Το ιστιοπλοϊκό σκάφος του WWF “Blue Panda” στη Ζάκυνθο για την Caretta caretta

Tο ιστιοπλοϊκό σκάφος του WWF “Blue Panda” βρίσκεται αυτή τη στιγμή στον πρώτο του σταθμό, τη Ζάκυνθο, όπου και θα παραμείνει έως τις 22/7 το βράδυ και θα πλαισιωθεί από σειρά από ανοιχτές στο κοινό δράσεις και εκδηλώσεις (όπως κινητή έκθεση φωτογραφίας, κινηματογραφική προβολή)  που έχουν ως στόχο να ενημερώσουν, να ευαισθητοποιήσουν και να κινητοποιήσουν τους κατοίκους και τους επισκέπτες της Ζακύνθου γύρω από τον σημαντικότερο νέο κίνδυνο που απειλεί τις ελληνικές θάλασσες: τις εξορύξεις πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Ήδη οι πρώτες 1.000 φωλιές της θαλάσσιας χελώνας φιλοξενούνται στις μοναδικής ομορφιάς παραλίες της Ζακύνθου. Όμως, τα σχέδια για εξορύξεις στην περιοχή του Ιονίου θέτουν σε άμεσο κίνδυνο τη θαλάσσια ζωή, αλλά και το μέλλον της περιοχής.

Επόμενοι σταθμοί του, τα νησιά της Ιθάκης (24-26/7) και της Κεφαλονιάς (28-30/7), όπου το κοινό θα έχει την ευκαιρία να το επισκεφθεί και να συμμετάσχει δωρεάν στις προγραμματισμένες δράσεις του.

Η Ζάκυνθος επιλέχθηκε να συμπεριληφθεί στην περιοδεία του Blue Panda ανά τη Μεσόγειο για δύο βασικούς λόγους. Αφενός, το νησί και συγκεκριμένα, οι αμμώδεις παραλίες που διαθέτει, αποτελούν έναν από τους μεγαλύτερους και σημαντικότερους – σε όλη τη Μεσόγειο- οικότοπους φωλεοποίησης και, ως εκ τούτου, διαιώνισης ενός ιδιαίτερα ευάλωτου είδους, της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta. Αφετέρου, η Ζάκυνθος είναι ένα από τα δεκάδες ελληνικά νησιά, των οποίων το φυσικό περιβάλλον, η οικονομία και η τοπική κοινωνία απειλούνται άμεσα από τις εργασίες έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων που σχεδιάζονται να γίνουν στην περιοχή της Ελληνικής Τάφρου, η οποία διαπερνά το Ιόνιο. 

«Η Ζάκυνθος είναι το νησί της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta και φιλοξενεί την πιο σημαντική παραλία ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Ωστόσο, στο νησί της Ζακύνθου, η κυβέρνηση μαζί με τις πετρελαϊκές εταιρείες ετοιμάζει να ξεκινήσει εργασίες για έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων. Το WWF αντιτίθεται στα συγκεκριμένα πλάνα και καλεί την κοινωνία του Ιονίου, αλλά και τους συμπολίτες μας σε ολόκληρη τη χώρα να ενημερωθούν και να πουν ένα σθεναρό όχι στις εξορύξεις. Τα ορυκτά καύσιμα πρέπει να μείνουν στο έδαφος. Το Ιόνιο πρέπει να μείνει ζωντανό», δήλωσε ο Δημήτρης Καραβέλλας, Γενικός Διευθυντής του WWF Ελλάς.

43 προστατευόμενες περιοχές στο Ιόνιο, δεκάδες παγκοσμίως σπάνια θαλάσσια είδη, τουρισμός και τοπική οικονομία απειλούνται άμεσα από τις εξορύξεις

Τα νησιά του Ιονίου είναι περικυκλωμένα από έξι οικόπεδα συνολικής έκτασης σχεδόν 17.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που έχουν παραχωρηθεί από την κυβέρνηση σε πετρελαϊκές εταιρείες, προκειμένου οι τελευταίες να διενεργήσουν εργασίες έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων και να αποκτήσουν έλεγχο στην περιοχή για τα επόμενα τουλάχιστον 25 χρόνια. Συνολικά 43 περιοχές στο Ιούνιο  που έχουν θεσπιστεί επίσημα ως «προστατευόμενες περιοχές» γειτνιάζουν με αυτά τα οικόπεδα. Ενδεικτικά, αναφέρουμε το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου, τις Στροφάδες Νήσους, το Στενό Κεφαλονιάς Ιθάκης και τη θαλάσσια ζώνη από το Αργοστόλι έως τον όρμο της Μούντας, όλες μοναδικής ομορφιάς και οικολογικής σημασίας περιοχές που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν μη αναστρέψιμες απώλειες, από το πρώτο στάδιο των σεισμικών ερευνών, πολλώ δε μάλλον σε περίπτωση τακτικής ρύπανσης ή πετρελαιοκηλίδας.

Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί πως τα μεγάλα βάθη του Ιονίου σε συνδυασμό με τη σεισμικότητα της περιοχής καθιστούν τις εξορύξεις ιδιαίτερα επικίνδυνες με μεγάλο ρίσκο αστοχιών και ατυχημάτων. Αυτό σε συνδυασμό με το ότι οι κλάδοι του τουρισμού και αλιείας παρέχουν κάθε χρόνο  σχεδόν τα 3/4 του εισοδήματος της Περιφέρειας Ιονίου, εντείνουν ακόμα περισσότερο τις συνέπειες ενός ατυχήματος. Για να έχουμε πλήρη εικόνα των μεγεθών, μόνο το 2017, ο τουρισμός συνεισέφερε 2,2 δισ. ευρώ στην οικονομία του Ιονίου (στοιχεία ΣΕΤΕ ). Αντιθέτως, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του WWF Ελλάς, μια πετρελαιοκηλίδα στο Ιόνιο θα κόστιζε 1,4 δισ. ευρώ από την απώλεια εισοδήματος, ενώ παράλληλα θα οδηγούσε και στην απώλεια σχεδόν 25.000 θέσεων εργασίας που εξαρτώνται άμεσα ή έμμεσα από τον τουρισμό. 

Τέλος, λόγω των μοναδικών φυσικών χαρακτηριστικών του, το Ιόνιο αποτελεί το «σπίτι» για δεκάδες παγκοσμίως απειλούμενα θαλάσσια είδη (π.χ. θαλάσσια  χελώνα, μεσογειακή φώκια, δελφίνια, ζιφιός, φυσητήρας, πτεροφάλαινα), τα οποία είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην οποιαδήποτε μικρή μεταβολή του φυσικού τους περιβάλλοντος. Ο εκκωφαντικός θόρυβος από τις σεισμικές έρευνες, η αύξηση των διελεύσεων πλοίων κατά τη διαδικασία της εξόρυξης, καθώς και η ρύπανση, δημιουργούν ένα επικίνδυνο περιβάλλον για την επιβίωση των σπάνιων αυτών ειδών που δεν συμβάλλουν μόνο στην ισορροπία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, αλλά διασφαλίζουν την ανάπτυξη σε παράκτιο, αλλά και εθνικό επίπεδο. 

Η παρουσία της Caretta caretta στη Ζάκυνθο απειλείται

Η τεράστια οικολογική σημασία της ευρύτερης περιοχής του Ιονίου αναδεικνύεται, μεταξύ άλλων, και από την έντονη παρουσία της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta.  Ενδεικτικά, αναφέρουμε πως στον Κόλπο του Λαγανά και στον Κυπαρισσιακό Κόλπο καταγράφεται το 70% - 80% των παραλιών ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta σε εθνικό επίπεδο. Παρ’ όλα αυτά, και οι δύο αυτές περιοχές βρίσκονται σε απόσταση μόλις λίγων χιλιομέτρων από τρία οικόπεδα που έχουν παραχωρηθεί για έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων. 

Μόνο στη Ζάκυνθο, από τις αρχές Μαΐου που ξεκίνησε η περίοδος ωοτοκίας, έως και σήμερα, έχουν κάνει ήδη την εμφάνισή τους οι πρώτες 1.000 φωλιές (στοιχεία 21ης Ιουλίου) στις έξι παραλίες του Κόλπου Λαγανά, οι οποίες καταμετρήθηκαν από τον Σύλλογο για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας ΑΡΧΕΛΩΝ και το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου (ΕΘΠΖ). Υπενθυμίζεται πως η περσινή περίοδο ωοτοκίας (Μάιος – Οκτώβριος 2018) αναδείχθηκε χρονιά ρεκόρ για τις φωλιές του συγκεκριμένου είδους που φιλοξενήθηκαν στις παραλίες του Ζακύνθου. Συγκεκριμένα, καταμετρήθηκαν συνολικά 1.464 φωλιές, εκ των οποίων, οι 783 φωλιές (παραπάνω από τις μισές) εντοπίστηκαν στην παραλία των Σεκανίων, γεγονός που επιβεβαιώνει τον χαρακτηρισμό της συγκεκριμένης παραλίας ως το σημαντικότερο «μαιευτήριο» της Caretta caretta σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, καθώς και ως η παραλία όπου καταγράφεται μια από τις ψηλότερες πυκνότητες φωλεοποίησης για το είδος σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η Caretta caretta αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά, αλλά και ευάλωτα  είδη της Μεσογείου. Για να γεννήσει τα αυγά της, επιστρέφει πάντα στην ίδια παραλία όπου γεννήθηκε, γεγονός που επιβεβαιώνει τη σημασία της διατήρησης, ορθής διαχείρισης και προστασίας των παραλιών ωοτοκίας. Δυστυχώς όμως, μόνο 1 στα 1.000 χελωνάκια που γεννιούνται καταφέρνει να επιβιώσει και να ενηλικιωθεί, καθώς οι απειλές που αντιμετωπίζει το είδος παραμένουν πολλές. Πρόκειται τόσο για φυσικές απειλές, όπως οι επιθέσεις από θηρευτές (γλάροι, ψάρια, τρωκτικά), όσο και για ανθρωπογενείς απειλές, όπως η υποβάθμιση των παραλιών ωοτοκίας από την τουριστική ανάπτυξη, τις παράκτιες υποδομές, τις αλλαγές χρήσης γης, τη φωτορύπανση και τη ρύπανση παραλιών και θάλασσας από τα πλαστικά. 

Σε αυτές, έρχεται να προστεθούν οι σεισμικές έρευνες και οι εργασίες εξόρυξης υδρογονανθράκων. Η μόνιμη ή προσωρινή απώλεια ακοής, οι διαταραχές στη συμπεριφορά, το ψυχολογικό στρες, ο αποπροσανατολισμός, ο αυξημένος κίνδυνος πρόκλησης ακόμα και θανατηφόρων τραυμάτων και η ρύπανση των παραλιών ωοτοκίας είναι μόνο ορισμένοι από τους κινδύνους που θα πλήξουν το είδος από την πρώτη κιόλας στιγμή έναρξης των εργασιών αυτών. 

Το κόστος που θα επωμιστεί η χώρα μας από τις εξορύξεις υδρογονανθράκων είναι πολύ μεγαλύτερο και πιο σοβαρό από τα αβέβαια οφέλη που η διεθνής εμπειρία έχει ήδη διαψεύσει. 

Το “Blue Panda” θα βρίσκεται τις επόμενες ημέρες στο λιμάνι της Ιθάκης (24-26/7) και της Κεφαλονιάς (28-30/7) και θα παραμείνει ανοικτό για τους κατοίκους και τους επισκέπτες των νησιών αυτών κάθε απόγευμα στο λιμάνι του νησιού (18.00-22.00). Μπες εδώ για περισσότερες πληροφορίες ή έλα να συναντήσεις την ομάδα του WWF Ελλάς σε μια από τις επόμενες στάσεις του “Blue Panda”.