Τι αλλαγές φέρνει ο νέος κανονισμός για τις αποζημιώσεις πτήσεων στην ΕΕ

• Σε τροχιά ριζικής αναθεώρησης μπαίνει ο ευρωπαϊκός κανονισμός για τις αποζημιώσεις πτήσεων, καθώς νέα πρόταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενδέχεται να περιορίσει σημαντικά τα δικαιώματα των επιβατών. Συγκεκριμένα, εξετάζεται η αύξηση του χρονικού ορίου που απαιτείται για να ενεργοποιηθεί η αποζημίωση λόγω καθυστέρησης, από τις 3 ώρες που ισχύουν σήμερα, στις 12 ώρες για ορισμένες πτήσεις.

Τι ισχύει σήμερα 

Ο Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 261/2004 (γνωστός και ως EU261 ή EC261) θεωρείται μία από τις πιο προοδευτικές νομοθεσίες παγκοσμίως για την προστασία των αεροπορικών επιβατών. Παρέχει δικαίωμα οικονομικής αποζημίωσης σε περίπτωση καθυστέρησης άνω των 3 ωρών, εφόσον δεν πρόκειται για έκτακτες περιστάσεις (π.χ. ακραία καιρικά φαινόμενα ή πολιτική αστάθεια). Η νομοθεσία καλύπτει όχι μόνο πτήσεις εντός της ΕΕ, αλλά και πτήσεις από/προς την ΕΕ με ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες.

Οι αλλαγές που προτείνει η ΕΕ

Η πρόταση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιλαμβάνει την εξής νέα κλιμάκωση για τις αποζημιώσεις:

• 5 ώρες καθυστέρησης για πτήσεις κάτω των 1.500 χλμ
• 9 ώρες για πτήσεις μεταξύ 1.500 και 3.500 χλμ
• 12 ώρες για πτήσεις άνω των 3.500 χλμ

Αυτό συνιστά δραστική απόκλιση από το ισχύον όριο των 3 ωρών ανεξαρτήτως απόστασης. Σύμφωνα με την AirHelp, μια οργάνωση υπεράσπισης των δικαιωμάτων επιβατών, πάνω από 80% των σημερινών καθυστερήσεων που δικαιολογούν αποζημίωση δεν θα καλύπτονται πλέον.

Ο Eric Napoli, νομικός διευθυντής της AirHelp, δήλωσε στην ισπανική εφημερίδα 20minutos: «Είναι εντελώς απρόσμενο. Κανείς δεν ζήτησε αυτή την αλλαγή. Ο νόμος ισχύει επί 20 χρόνια και έχει καταστήσει την Ευρώπη παγκόσμιο πρότυπο στην προστασία των επιβατών».

Ο EU261 δεν καλύπτει μόνο κατοίκους της ΕΕ. Όπως επισημαίνει το The Points Guy, ο κανονισμός προστατεύει οποιονδήποτε επιβάτη αναχωρεί από την ΕΕ (ανεξαρτήτως αεροπορικής εταιρείας) ή φθάνει στην ΕΕ με ευρωπαϊκό αερομεταφορέα. Αυτό περιλαμβάνει πτήσεις μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ, καθώς και μεγάλες αποστάσεις προς Ασία, Αφρική και Λατινική Αμερική.

Οι ισχύουσες αποζημιώσεις είναι:

• €250 για πτήσεις κάτω των 1.500 χλμ
• €400 για πτήσεις 1.500–3.500 χλμ
• €600 για πτήσεις άνω των 3.500 χλμ

Με τις προτεινόμενες αλλαγές, οι αποζημιώσεις αυτές θα χορηγούνται μόνο σε περίπτωση καθυστερήσεων πολλών ωρών, γεγονός που —σύμφωνα με τους ειδικούς— ενδέχεται να αποδυναμώσει τα κίνητρα των αεροπορικών εταιρειών να τηρούν τα χρονοδιαγράμματα.

Αντιδράσεις από οργανώσεις καταναλωτών

Όπως μεταδίδει το Euronews, η πρόταση έχει ήδη προκαλέσει την αντίδραση οργανώσεων προστασίας καταναλωτών. Η Karolina Wojtal, εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Καταναλωτή στη Γερμανία, δήλωσε: «Πολύ συχνά οι επιβάτες βρίσκονται αντιμέτωποι με ακυρώσεις ή καθυστερήσεις πτήσεων». Μόνο το καλοκαίρι του 2024, πάνω από 60.000 πτήσεις είτε καθυστέρησαν είτε ακυρώθηκαν, επιβαρύνοντας σημαντικά την ταξιδιωτική εμπειρία.

Αναλυτές επισημαίνουν και την αυξανόμενη επιρροή του λόμπι των αεροπορικών εταιρειών στις Βρυξέλλες. Η ανάκαμψη του κλάδου μετά την πανδημία φαίνεται να έχει ενισχύσει τη διαπραγματευτική ισχύ των αερομεταφορέων, οι οποίοι επιδιώκουν λιγότερα πρόστιμα και χαλαρότερη νομοθεσία.

Τι μπορούν να κάνουν οι ταξιδιώτες σήμερα

Μέχρι να εγκριθούν οι αλλαγές, ο ισχύων Κανονισμός EU261 παραμένει ενεργός. Οι επιβάτες καλούνται να:

• Κρατούν τα boarding passes
• Καταγράφουν τις ώρες αναχώρησης και άφιξης
• Ζητούν επίσημη βεβαίωση καθυστέρησης από την αεροπορική εταιρεία
• Προσέχουν ποιος είναι ο πραγματικός αερομεταφορέας σε περιπτώσεις πτήσεων κοινού κωδικού (codeshare), καθώς αυτό επηρεάζει την επιλεξιμότητα για αποζημίωση
• Για όσους ταξιδεύουν εντός, προς ή από την Ευρώπη, η κατανόηση των δικαιωμάτων βάσει του EU261 παραμένει κρίσιμη.