Φυσικοί Θησαυροί της Κρήτης: Το Φράγμα Ποταμών και το Φαράγγι Πατσού

• Κείμενο- φωτό: Δημήτρης Σταθόπουλος

Στην καρδιά του Ρεθύμνου, περίπου 25 χιλιόμετρα νότια της πόλης, αναδύονται δύο εντυπωσιακά τοπία που συνδυάζουν τη φυσική ομορφιά με την ιστορική κληρονομιά της Κρήτης.

Ένας Σύγχρονος Υδροβιότοπος

Το χωμάτινο φράγμα Ποταμών (ή Πρασσών), που ολοκληρώθηκε το 2009, αποτελεί σημαντικό έργο υποδομής με ύψος 60 μέτρων και πλάτος 200 μέτρων. Βρίσκεται στη διαδρομή προς τους Αποστόλους και την Αγία Φωτεινή, στην επαρχία Αμαρίου.

Η τεχνητή λίμνη που δημιουργήθηκε έχει μετατραπεί σε έναν αξιόλογο υδροβιότοπο για τη νοτιοανατολική Μεσόγειο, προσελκύοντας ποικιλία πτηνών και άλλων ζώων. Τροφοδοτείται από τα ύδατα του Φαραγγιού της Πατσού, της κοιλάδας της Παντάνασσας και του ρέματος της Σταυρομάνας από την περιοχή της Αγίας Φωτεινής.

Ιστορική Σημασία

Σε λόφο πάνω από το φράγμα στέκουν τα ερείπια του Οθωμανικού Κούλε των Ποταμών. Το οχυρό, που κατασκευάστηκε τον 19ο αιώνα, αποτελούσε μέρος ενός ευρύτερου δικτύου οχυρώσεων που στόχευαν στον έλεγχο της κρητικής ενδοχώρας. Η στρατηγική θέση του φρουρίου υπογραμμίζει τη σημασία της περιοχής ως διόδου προς τα ενδότερα του νησιού και τη Μεσαρά.

Η κοιλάδα των Ποταμών αποτελούσε σημαντικό πέρασμα που οι Οθωμανοί είχαν οχυρώσει με τους Κουλέδες των Πρασών, των Ποταμών και της Πατσού. Παρά την κατάρρευση του εσωτερικού του, τμήματα των εξωτερικών τοίχων του ορθογώνιου οχυρού διατηρούνται μέχρι σήμερα.

Το Φαράγγι που Φιλοξενεί Ιστορία

Περίπου 3 χιλιόμετρα βόρεια του οικισμού Πατσός βρίσκεται το Φαράγγι του Αγίου Αντωνίου της Πατσού, ένα από τα πιο γραφικά φαράγγια της περιοχής. Τα πρώτα 4 χιλιόμετρα είναι προσβάσιμα χωρίς ειδικό εξοπλισμό, ενώ για την υπόλοιπη διαδρομή απαιτείται κατάλληλος εξοπλισμός αναρρίχησης.

Αυτό που κάνει το φαράγγι ξεχωριστό είναι ο συνδυασμός της πυκνής βλάστησης με γιγάντια πλατάνια, των απόκρημνων πλαγιών και του αέναου ποταμού που καταλήγει στο φράγμα των Ποταμών. Η μοναδική χλωρίδα δημιουργεί ένα ιδιαίτερο μικροκλίμα στην περιοχή.

Από τον Κραναίο Ερμή στον Άγιο Αντώνιο

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το σπήλαιο όπου βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Αντωνίου, σημείο που προσελκύει τόσο τουρίστες όσο και περιπατητές. Αρχαιολογικά ευρήματα αποκαλύπτουν ότι η τοποθεσία αποτελούσε κατά την αρχαιότητα τόπο λατρείας του Κραναίου Ερμή, όπως μαρτυρά επιγραφή που αναφέρει "Ερμή Κραναίω, Δώρος Στεφάνω ευχήν". Τα αρχαιολογικά ευρήματα από την περιοχή εκτίθενται σήμερα στο Μουσείο της Οξφόρδης.

Το Φράγμα Ποταμών και το Φαράγγι Πατσού αναδεικνύονται ως προορισμοί φυσικής ομορφιάς και ιστορικού ενδιαφέροντος, προσελκύοντας όλο και περισσότερους επισκέπτες που αναζητούν αυθεντικές εμπειρίες στην κρητική ενδοχώρα.