Διονυσίου Αρεοπαγίτου: Ένας περίπατος πολιτισμού στην καρδιά της Αθήνας

• Kείμενο- φωτο: Δημήτρης Σταθόπουλος

Μια ιστορική διαδρομή που συνδέει το παρελθόν με το παρόν και αναδεικνύει την πολιτιστική κληρονομιά της πρωτεύουσας

Στο σημείο όπου κατά την αρχαιότητα οριοθετούνταν τα σύνορα μεταξύ της παλαιάς πόλης του Θησέα και της νέας πόλης του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού, ξεκινά ένας από τους σημαντικότερους πεζόδρομους της Αθήνας. Η Πύλη του Αδριανού, που κατασκευάστηκε προς τιμήν των δύο οικιστών, σηματοδοτεί την αφετηρία της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, ενός πεζόδρομου που περιβάλλει τον ιερό βράχο της Ακρόπολης.

Ο δρόμος απέκτησε τη σημερινή του ονομασία το 1884, τιμώντας τον Αθηναίο βουλευτή Διονύσιο, ο οποίος μαζί με τη σύζυγό του Δάμαρι ήταν από τους πρώτους που ασπάστηκαν τον χριστιανισμό κατά την επίσκεψη του Αποστόλου Παύλου στην Αθήνα το 50 μ.Χ.

Το όραμα μεγάλων προσωπικοτήτων

Η σημερινή μορφή της Διονυσίου Αρεοπαγίτου είναι αποτέλεσμα δύο σημαντικών παρεμβάσεων. Το 1955, ο διακεκριμένος αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης επανασχεδίασε και αναμόρφωσε τον χώρο. Τέσσερις δεκαετίες αργότερα, στη δεκαετία του '90, υλοποιήθηκε το όραμα της Υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη για την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων και την πεζοδρόμηση αυτής της εμβληματικής οδού.

Έκτοτε, ένα αδιάκοπο ρεύμα επισκεπτών από όλο τον κόσμο ζωντανεύει τον πεζόδρομο καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας.

Αρχιτεκτονικοί θησαυροί κατά μήκος της διαδρομής

Ξεκινώντας την περιήγηση, το πρώτο αξιοσημείωτο κτίριο είναι το κτίριο Βάιλερ, το πρώτο βαυαρικό στρατιωτικό νοσοκομείο που συνδυάζει με μαεστρία βυζαντινά και νεοκλασικά αρχιτεκτονικά στοιχεία.

Ακριβώς δίπλα βρίσκεται το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, ένα έργο διεθνούς ακτινοβολίας και σημείο αναφοράς για τις συζητήσεις σχετικά με την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Καθώς κατευθύνεται κανείς προς το Θησείο, συναντά μια πληθώρα εξαιρετικών κτιρίων - από σπάνια νεοκλασικά μέχρι αριστουργηματικά δείγματα του αθηναϊκού μοντερνισμού - που συνδιαλέγονται αρμονικά με τις αρχαιότητες απέναντι.

Το λίκνο του παγκόσμιου θεάτρου

Σημαντικό σημείο της διαδρομής αποτελεί το Θέατρο του Διονύσου, το πρώτο θέατρο του κόσμου. Αποτελούσε τμήμα του ιερού του Διονύσου Ελευθερέως και φιλοξενούσε τα Μεγάλα Διονύσια, την κορυφαία θεατρική γιορτή της Αρχαίας Αθήνας.

Σε αυτόν τον χώρο παρουσιάστηκαν οι σπουδαιότερες παραστάσεις του αττικού δράματος και της αττικής κωμωδίας. Εδώ περπάτησαν και εργάστηκαν οι μεγάλοι δραματουργοί της αρχαιότητας - ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης και ο Αριστοφάνης - καθοδηγώντας τους θιάσους τους. Υπολογίζεται ότι κατά τον 4ο αιώνα π.Χ., όταν ολοκληρώθηκε η διαμόρφωση του θεάτρου, μπορούσε να φιλοξενήσει 15.000 έως 16.000 θεατές.

Πάνω από το θέατρο δεσπόζει το χορηγικό μνημείο του Θρασύλλου και οι κορινθιακοί κίονες, προσφέροντας μια εικόνα του πολιτισμού και των κοινωνικών σχέσεων της προϊστορικής Αθήνας.

Απέναντι από το θέατρο βρίσκεται ο Ιερός Ναός της Αγίας Σοφίας Ακροπόλεως, μια μονόκλιτη βασιλική των αρχών του 20ού αιώνα, αφιερωμένη στην Αγία Σοφία και στις τρεις κόρες της, Πίστη, Ελπίδα και Αγάπη. Άξιο αναφοράς είναι ότι ο ναός οικοδομήθηκε πάνω στα θεμέλια ενός αρχαίου ναού αφιερωμένου στη θεά Αθηνά.

Το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού: Παρελθόν και παρόν συνυπάρχουν

Προχωρώντας στη διαδρομή, εμφανίζεται το επιβλητικό Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, γνωστό και ως Ηρώδειο. Ένας χώρος που συνδέει την αρχαία θεατρική παράδοση με τη σύγχρονη πολιτιστική δραστηριότητα, φιλοξενώντας κάθε καλοκαίρι μερικές από τις σημαντικότερες παραστάσεις και συναυλίες στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.

Λίγα βήματα παραπέρα βρίσκεται η ανάβαση προς τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, προκαλώντας δέος στους περιπατητές για τη συγκέντρωση τόσων σημαντικών μνημείων σε έναν μόνο πεζόδρομο.

Φυσικό κάλλος σε αστικό περιβάλλον

Παράλληλα με τα μνημεία που δημιούργησε ο άνθρωπος, η Διονυσίου Αρεοπαγίτου χαρακτηρίζεται από πλούσια βλάστηση που αναδεικνύει τις ομορφιές της σε κάθε εποχή του χρόνου. Αιωνόβια πλατάνια στην αρχή του δρόμου παραδίδουν τη σκυτάλη σε ανθοφόρες κουτσουπιές και ανθεκτικές χαρουπιές.

Μπροστά από το Ηρώδειο, σχίνοι διαχέουν το άρωμα της μαστίχας, ενώ κουμαριές διατηρούν τους χαρακτηριστικούς καρπούς τους. Οι πικροδάφνες προετοιμάζονται να επιδείξουν το εντυπωσιακό χρωματικό τους φάσμα - λευκές, ροζ, κόκκινες και φούξια.

Στη στροφή προς το Θησείο, κίτρινες αρωματικές γαζίες, θάμνοι που προσελκύουν μέλισσες, λιγοστές ροδιές και γλυπτικοί άκανθοι συμπληρώνουν το φυσικό τοπίο.

Το αριστούργημα του Πικιώνη

Η διαδρομή ολοκληρώνεται στο σημείο όπου η Διονυσίου Αρεοπαγίτου συναντά την οδό Αποστόλου Παύλου. Εκεί βρίσκεται το φημισμένο πλακόστρωτο του Δημήτρη Πικιώνη, ένα έργο τέχνης που συμπληρώνει ιδανικά αυτόν τον εμβληματικό περίπατο.

Στο ίδιο σημείο δεσπόζει ο ιερός ναός του Αγίου Δημητρίου του Λουμπαρδιάρη, κτισμένος κατά την Τουρκοκρατία με χρήση αρχαίου οικοδομικού υλικού. Ο ναός αναστηλώθηκε στα μέσα της δεκαετίας του '50 από τον ίδιο τον Πικιώνη, ο οποίος δημιούργησε έναν χώρο ανάπαυσης και περισυλλογής σε μία από τις ωραιότερες γωνιές της πρωτεύουσας.