Σε κλοιό νέων τελών η παγκόσμια κρουαζιέρα – Τι ανησυχεί τους προορισμούς

Στη «μέγγενη» νέων τελών περιέρχεται η παγκόσμια κρουαζιέρα. Όλο και περισσότερες χώρες και προορισμοί επιβάλλουν νέα ή αυξάνουν τα ήδη υφιστάμενα τέλη κρουαζιέρας, επικαλούμενοι τη συντήρηση υποδομών τους, τη διαχείριση της τουριστικής συμφόρησης σε περιόδους αιχμής και την προστασία του περιβάλλοντος. Σε αυτούς και η Ελλάδα, που από το 2025 εισάγει σε όλα τα λιμάνια κρουαζιέρας νέα τέλη, ιδιαίτερα «φουσκωμένα» κατά την υψηλή σεζόν.

Η επιβολή των νέων τελών ακροβατεί μεταξύ των πλεονεκτημάτων που βρίσκονται πίσω από το σκεπτικό επιβολής τους και των επιπτώσεων που ενδέχεται να έχουν στους προορισμούς: Συγκεκριμένα, εκφράζονται προβληματισμοί για το πώς θα επηρεάσουν τους προορισμούς και τις πολύτιμες, για τις τοπικές οικονομίες, «στάσεις» των mega cruisers, αφού σε πολλές περιπτώσεις, μεγάλες εταιρίες κρουαζιέρας αναγκάζονται, λόγω των επιπλέον επιβαρύνσεων αλλά και του «last minute» των σχετικών αποφάσεων -για τα δεδομένα της κρουαζιέρας- να ακυρώνουν προγραμματισμένες προσεγγίσεις.

Στα 17 ευρώ το νέο τέλος στην Ισλανδία

Το πιο πρόσφατο παράδειγμα προέρχεται από την Ισλανδία, όπου δεκάδες προγραμματισμένες προσεγγίσεις κρουαζιέρας ακυρώνονται, εξαιτίας της απόφασης της χώρας να επιβάλει ένα νέο «τέλος υποδομών» στους επιβάτες των κρουαζιερόπλοιων, με έναρξη ισχύος στις αρχές του 2025.

Το νέο τέλος, που ισχύει από 1η Ιανουαρίου του 2025, διαμορφώνεται σε 18 δολάρια ή 17 περίπου ευρώ ανά επιβάτη, ανά διανυκτέρευση (ή 2.500 Κορόνες Ισλανδίας), δηλαδή σε ποσό πενταπλάσιο του τοπικού τέλους διαμονής και εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει έσοδα ύψους 10,2 δισ. ευρώ για τα κρατικά ταμεία.

Ωστόσο, σύμφωνα με εκπροσώπους των λιμένων Grundarfjörður, Vestmannaeyjar, Akureyri και Faxaflói, το νέο τέλος έχει οδηγήσει στην ακύρωση περισσότερων από 80 προσεγγίσεων κρουαζιερόπλοιων σε σύγκριση με πέρυσι.

Ο οργανισμός Cruise Iceland επισήμανε ότι ένα τέτοιο μέτρο θα έπρεπε να εφαρμοστεί σταδιακά και οι λιμενικές αρχές της χώρας τονίζουν ότι οι ακυρώσεις των προσεγγίσεων κρουαζιέρας είναι αποτέλεσμα της έλλειψης έγκαιρης ενημέρωσης για την επιβολή του.

Μάλιστα, η MSC Cruises το χαρακτηρίζει ως ταφόπλακα για το μέλλον της κρουαζιέρας στη χώρα. Σε επιστολή της προς το λιμεναρχείο Akureyri, επισημαίνει το ύψος του θα μπορούσε να επηρεάσει τη βιωσιμότητα της Ισλανδίας στα μελλοντικά προγράμματα και σχέδια της εταιρίας και ότι πιθανόν να επηρεάσει ή να διακινδυνεύσει την παρουσία και συμβολή του τουρισμού κρουαζιέρας στις τοπικές κοινότητες, επιχειρήσεις και οικονομία.

Στην ίδια κατεύθυνση Μεξικό και Αλάσκα

Πιο ακριβή θα είναι η κρουαζιέρα στο Μεξικό το 2025, όπου θα επιβάλλεται τέλος ανά επιβάτη ύψους 42 δολαρίων. Έπειτα από αντιδράσεις της βιομηχανίας κρουαζιέρας, το τέλος θα επιβληθεί από την 1η Ιουλίου του 2025 και όχι στις αρχές του έτους, όπως προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός. Η Ένωση Κρουαζιέρας Φλόριντα-Καραϊβικής τονίζει ωστόσο ότι απαιτούνται πιο ολοκληρωμένα μέτρα για να αντιμετωπισθούν ευρύτερες ανησυχίες σχετικά με τον καταστροφικό αντίκτυπο του τέλους στον τουρισμό κρουαζιέρας, στην οικονομία του Μεξικού και τις παράκτιες κοινότητές του.

Η πόλη Haines στην Αλάσκα, γνωστή και ως «πρωτεύουσα της περιπέτειας» στην Αλάσκα, ενέκρινε επισης την επιβολή του πρώτου τέλους κρουαζιέρας, ύψους 9 δολαρίων ανά επιβάτη, με περιθώριο αύξησης τα επόμενα χρόνια (12 δολάρια το 2027 και 13 δολάρια το 2029), προκειμένου να χρηματοδοτήσει εργασίες συντήρησης των λιμενικών υποδομών.

Το τέλος επιβάλλεται με σκοπό να συμβάλει στην ετοιμότητα του λιμανιού, που φέτος θα υποδεχθεί 100.000 επιβάτες κρουαζιέρας, για δαπάνες σχετιζόμενες με τον τουρισμό.

Αυξάνεται το τέλος κρουαζιέρας στη Βαρκελώνη

Στρεφόμενη κατά του υπερτουρισμού, στα τέλη Αυγούστου του 2024, η Βαρκελώνη συμφώνησε με την κυβέρνηση της Καταλονίας να αυξηθεί σημαντικά ο τουριστικός φόρος για τους επιβάτες κρουαζιέρας που αποβαβιβάζονται στο λιμάνι της για λιγότερες από 12 ωρες (4 ευρώ σήμερα), με σκοπό την αντιμετώπιση του υπερτουρισμού. Το νέο τέλος αναμένεται να ανακοινωθεί μέσα στο 2025, με την ελπίδα να συμβάλει στη διαχείριση του 1,6 εκατ. επισκεπτών κρουαζιέρας που δέχεται ο προορισμός.

«Τρικυμία» και στην Ελλάδα

«Τρικυμία» προκλήθηκε και στην Ελλάδα από την επιβολή των υψηλών τελών κρουαζιέρας, ιδιαίτερα σε δημοφιλή νησιά και εντός υψηλής σεζόν, που τροφοδοτήσουν τα ταμεία με 52 εκατ. ευρώ. Ο προβληματισμός εστιάζεται στα υψηλά τέλη ανά επιβάτη, στο γεγονός ότι δεν προηγήθηκε συζήτηση με τις εταιρίες πριν τη λήψη αποφάσεων και στον άμεσο χαρακτήρα εφαρμογής από το 2025, ενώ έχουν γίνει δηλαδή κρατήσεις από πελάτες.

Η Διεθνής Ενωση Εταιρειών Κρουαζιέρας, CLIA, είχε ζητήσει την παράταση της ισχύος του νέου τέλους για το 2026, «προκειμένου να ληφθεί πρώτα υπόψη ο αντίκτυπος από τα μέτρα που έχουμε ήδη συμφωνήσει με τους ελληνικούς προορισμούς, καθώς και να πραγματοποιηθεί η απαραίτητη αξιολόγηση των επιπτώσεων και διαβούλευση με τον κλάδο της κρουαζιέρας». Επιπλέον είχε καλέσει την Ελληνική κυβέρνηση να εξετάσει τον πιθανό οικονομικό αντίκτυπο στον τουρισμό κρουαζιέρας.

Ο προβληματισμός συνεχίστηκε μετά τις πρώτες ακυρώσεις κρουαζιέρας από μεγάλες εταιρίες. Τον Οκτώβριο, η Costa Cruises ανακοίνωσε την ακύρωση των περισσότερων από των προγραμματισμένων προσεγγίσεων του πλοίου της Costa Fascinosa στη Σαντορίνη για το 2025. Συνολικά, ακυρώθηκαν 15 προσεγγίσεις στο νησί από το πρόγραμμα του Costa Fascinosa, το οποίο θα προσφέρει κρουαζιέρες επτά διανυκτερεύσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Σε αντικατάσταση της Σαντορίνης, το Costa Fascinosa, δυναμικότητας 3.012 επιβατών, έχει προγραμματιστεί να επισκεφθεί διαφορετικούς προορισμούς της Ελλάδας, όπως αναφερόταν σε ειδοποίηση που απεστάλη από την εταιρία στους ταξιδιώτες.

Στις αρχές Ιανουαρίου, έγινε γνωστό ότι η Norwegian (NCL) ακύρωσε τις προσεγγίσεις του Norwegian Epic, χωρητικότητας 4.070 επιβατών, για το 2025 στην Κέρκυρα, δηλαδή 17 προγραμματισμένες προσεγγίσεις κατά την περίοδο 14 Μαϊου –21  Οκτωβρίου.

Η εταιρία ανέφερε ως λόγους την προσφορά καλύτερης εμπειρίας επισκέπτη, και σειρά παραγόντων όπως η υπερβολικά μεγάλη κίνηση στα λιμάνια, εργασίες συντήρησης και εξωτερικές περιστάσεις.

Υπενθυμίζεται ότι το τέλος κρουαζιέρας από το 2025 διαμορφώνεται σε...

-20 ευρώ για αποβίβαση σε Μύκονο και Σαντορίνη και 5 ευρώ στα υπόλοιπα λιμάνια, για την περίοδο από 1η Ιουνίου έως 30 Σεπτεμβρίου.

-12 ευρώ σε Μύκονο και Σαντορίνη και 3 ευρώ στα υπόλοιπα λιμάνια, για την περίοδο από 1η έως 31 Οκτωβρίου και από 1η Απριλίου έως 31 Μαΐου

-4 ευρώ σε Μύκονο και Σαντορίνη και 1 ευρώ στα υπόλοιπα λιμάνια για την περίοδο από 1η Νοεμβρίου έως 31 Μαρτίου.

Τα έσοδα που αναμένεται να μπουν στα κρατικά ταμεία, όπως αναφέρεται και στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2025, υπολογίζονται σε 52 εκατ. ευρώ και θα κατανέμονται κατά 1/3 στους Δήμους όπου αποβιβάζονται οι επιβάτες, κατά 1/3 στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Ναυτιλίας με σκοπό την εκτέλεση των απαραίτητων λιμενικών έργων και κατά 1/3 στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Τουρισμού για τη στήριξη του τουριστικού προϊόντος της χώρας.

Επιπροσθέτως, το 50% των εσόδων που εισπράττεται από συμβάσεις αξιοποίησης λιμένων και λιμενικών υποδομών, θα μπορεί να διατεθεί για την υλοποίηση έργων αναβάθμισης των λιμένων της χώρας, για την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και της καθημερινότητας των πολιτών.