Έρχονται τα «όρθια» καθίσματα: Η νέα εποχή στις low-cost πτήσεις;

Η εμπειρία της αεροπορικής μετακίνησης ενδέχεται σύντομα να αλλάξει ριζικά — όχι λόγω κάποιας τεχνολογικής επανάστασης στην ταχύτητα ή στην ασφάλεια των πτήσεων, αλλά εξαιτίας… των καθισμάτων. Ο λόγος για τα Skyrider 2.0, μια καινοτόμα πρόταση καθισμάτων τύπου «σέλας» που ανέπτυξε η ιταλική εταιρεία Aviointeriors και επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο, καθώς αρκετές χαμηλού κόστους αεροπορικές εταιρείες εξετάζουν σοβαρά την τοποθέτησή τους.

Η ιδέα είναι απλή — και εντελώς ριζοσπαστική: να αντικατασταθούν μέρος των παραδοσιακών καθισμάτων της οικονομικής θέσης με καθίσματα όπου ο επιβάτης βρίσκεται σχεδόν σε όρθια στάση, καθήμενος σε μια μικρή σέλα, παρόμοια με αυτήν του ιππέα. Το αποτέλεσμα; Περισσότεροι επιβάτες ανά πτήση, μικρότερο κόστος για τις εταιρείες, και ενδεχομένως, σημαντικά φθηνότερα εισιτήρια για τους ταξιδιώτες.

Το σχέδιο Skyrider και η οικονομία του χώρου

Το αρχικό σχέδιο Skyrider παρουσιάστηκε το 2010, αλλά μόλις το 2018 ήρθε η δεύτερη εκδοχή του, Skyrider 2.0, που πλέον βρίσκεται ένα βήμα πριν την εμπορική του εφαρμογή. Το βασικό πλεονέκτημα του σχεδιασμού είναι η δραστική μείωση του «pitch», δηλαδή της απόστασης ανάμεσα στα καθίσματα, από 76–81 εκατοστά, στα μόλις 58 εκατοστά. Μια μείωση 25% που μεταφράζεται, σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρεία, σε έως και 40% αύξηση της χωρητικότητας ανά καμπίνα.

Στόχος είναι οι πτήσεις μικρής διάρκειας — έως 3 ώρες — όπου ο επιβάτης μπορεί, θεωρητικά, να ανεχθεί τη σχεδόν όρθια στάση. Το κάθισμα δεν έχει ανάκλιση, η στήριξη γίνεται κυρίως με τα πόδια, ενώ τα γόνατα αγγίζουν την πλάτη του μπροστινού επιβάτη. Παρόλα αυτά, το Skyrider διαθέτει κανονικά πτυσσόμενο τραπεζάκι και τσέπη αποθήκευσης, διατηρώντας ορισμένα βασικά στοιχεία λειτουργικότητας.

Αντιδράσεις, ρυθμιστικά εμπόδια και επόμενα βήματα

Αν και η ιδέα θυμίζει τις αντίστοιχες προτάσεις της Ryanair για "όρθια" καθίσματα πριν μερικά χρόνια — οι οποίες συνάντησαν άμεση απόρριψη από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασφάλειας Αεροπορίας (EASA) και την Βρετανική Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (CAA) — το Skyrider 2.0 φαίνεται πως έχει πλέον περάσει τους απαραίτητους ελέγχους ασφαλείας και μπορεί να εγκατασταθεί από το 2026 σε ορισμένα αεροσκάφη.

Σύμφωνα με πληροφορίες της αγοράς, εισιτήρια σε αυτά τα καθίσματα θα μπορούσαν να κοστίζουν μόλις… μία λίρα. Ενδεικτικό του προσανατολισμού προς τους υπερ-οικονομικούς ταξιδιώτες, αλλά και του νέου μοντέλου που ορισμένοι αερομεταφορείς προσπαθούν να επιβάλουν: ακραία φθηνό εισιτήριο έναντι κάθε είδους άνεσης.

Άνεση, εργονομία και ανθρώπινη αντοχή: Το τίμημα της φτηνής πτήσης

Η Aviointeriors ισχυρίζεται ότι η έμπνευση για τον σχεδιασμό προήλθε από τη στάση των καουμπόηδων πάνω στη σέλα, που παραμένουν για ώρες πάνω στο άλογο χωρίς σημαντική δυσφορία. Ωστόσο, οι ειδικοί στον εργονομικό σχεδιασμό και γιατροί υπογραμμίζουν ότι η παρατεταμένη όρθια ή ημι-καθιστή στάση μπορεί να επιβαρύνει τη μέση, τα γόνατα και την κυκλοφορία του αίματος, ιδίως σε ηλικιωμένους ή άτομα με κινητικά προβλήματα.

Από κοινωνιολογική σκοπιά, οι επικριτές κάνουν λόγο για "απο-ανθρωποποίηση" των ταξιδιών, όπου η βασική ανθρώπινη ανάγκη για άνεση αντικαθίσταται από το δόγμα της μαζικής μετακίνησης με κάθε τίμημα. Ενδέχεται, επίσης, να τεθούν ερωτήματα ισότητας και δικαιωμάτων επιβατών, ιδίως αν τα «όρθια» καθίσματα προσφέρονται μόνο στους οικονομικά ασθενέστερους ταξιδιώτες.

Τελικά: πρόοδος ή παλινδρόμηση;

Αναμφίβολα, το Skyrider 2.0 αποτελεί καινοτομία στον τομέα του σχεδιασμού καμπίνας και ίσως προσφέρει μια λύση στις αυξανόμενες τιμές καυσίμων και τη συρρίκνωση των περιθωρίων κέρδους των αεροπορικών. Από την άλλη, το ερώτημα παραμένει: πόση άνεση είναι διατεθειμένοι οι επιβάτες να θυσιάσουν για ένα φτηνότερο εισιτήριο;

Αν οι Skyrider θέσεις εγκατασταθούν τελικά, οι επόμενες πτήσεις μας ενδέχεται να θυμίζουν λιγότερο εμπειρία ταξιδιού και περισσότερο… λεωφορείο χωρίς καθίσματα. Η νέα εποχή των πτήσεων είναι ίσως ήδη εδώ — αλλά δεν είναι σίγουρο ότι όλοι θα θέλουμε να την επιβιβαστούμε.