Χίος: Ένα γαστρονομικό ταξίδι στο νησί των αρωμάτων

• Κείμενο- φωτό: Δημήτρης Σταθόπουλος

Η Χίος, το πέμπτο μεγαλύτερο ελληνικό νησί, είναι διεθνώς γνωστή για τη μαστίχα της. Ωστόσο, πέρα από αυτό το μοναδικό προϊόν, το νησί κρύβει έναν πλούσιο γαστρονομικό πολιτισμό που αξίζει να ανακαλυφθεί. Από τα αρχοντικά του Κάμπου, μέχρι τα ορεινά χωριά της βόρειας Χίου, η νησιωτική γαστρονομία συνδυάζει την παράδοση με τη σύγχρονη δημιουργία.

Γαστρονομικά σημεία στην πόλη της Χίου

Το "Ρούσσικο", παραθαλάσσιο εστιατόριο στον κεντρικό δρόμο της Χίου, προσφέρει μια σύγχρονη ερμηνεία της παραδοσιακής χιώτικης κουζίνας. Υπό την καθοδήγηση του σεφ Σωτήρη Στρατάκη, παρασκευάζονται εξαιρετικά πιάτα όπως χοιρινό με σέλινο, λαχανοντολμάδες και η κλασική κατσίκα με μακαρόνια. Τα τοπικά τυριά χρησιμοποιούνται σε πίτες και άλλες συνταγές, αναδεικνύοντας τον πλούτο των τοπικών προϊόντων.

Τα αρμόλια και τα παραδοσιακά ζυμαρικά

Στα Αρμόλια, γνωστά για την αγγειοπλαστική παράδοση, η οικογένεια Κωνσταντουλάκη διατηρεί ζωντανή την τέχνη παρασκευής παραδοσιακών χιώτικων ζυμαρικών. Στο "Χιώτικο Κελάρι", επισκέπτες μπορούν να μάθουν για τα χερίσια μακαρόνια, που αποτελούν βασικό στοιχείο της τοπικής κουζίνας. Το εργαστήριο παράγει επίσης τσίκουδα και άλλα παραδοσιακά προϊόντα του νησιού.

Το χιώτικο τριαντάφυλλο στον Άγιο Γεώργιο Συκούσης

Στα 400 μέτρα υψόμετρο, στον Άγιο Γεώργιο Συκούσης, η οικογένεια Κύλη καλλιεργεί βιολογικά τριαντάφυλλα. Στο "Τ' αγιοργούσικα", οι επισκέπτες μπορούν να δουν τη διαδικασία παραγωγής του περίφημου γλυκού τριαντάφυλλου και να γνωρίσουν τις διαφορετικές ποικιλίες - απριλιάτικο, μαγιάτικο, εκατόφυλλο. Η επιχείρηση έχει επεκταθεί πέρα από τα παραδοσιακά γλυκά, παράγοντας αφεψήματα, λικέρ, ροδόνερο και καλλυντικά.

Παραδοσιακή απόσταξη σύκου

Το παραδοσιακό αποστακτήριο του Λευτέρη Μητσού, κοντά στον Άγιο Γεώργιο Συκούσης, διατηρεί ζωντανή την τέχνη της απόσταξης σύκων. Η διαδικασία περιλαμβάνει τη ζύμωση αποξηραμένων σύκων και την υπομονετική απόσταξη σε χάλκινα καζάνια, παράγοντας ένα ιδιαίτερο απόσταγμα που συνδέεται με την τοπική παράδοση.

Ο κάμπος και τα εσπεριδοειδή

Στον ιστορικό Κάμπο της Χίου, περιοχή των αρχοντικών και των περιβολιών με εσπεριδοειδή, το "Γλυκό της Θείας Ευαγγελίας" παράγει εξαιρετικά γλυκά του κουταλιού και μαρμελάδες από τα φημισμένα μανταρίνια της περιοχής. Στο αρχοντικό Ρίζικο, η Αννέζα Κλούβα, η πρώτη που πιστοποίησε το χιώτικο μανταρίνι, μοιράζεται την ιστορία αυτού του μοναδικού εσπεριδοειδούς.

Η Βόρεια Χίος: Τυροκομικά και παράδοση

Στη Λαγκάδα της Βόρειας Χίου, το τυροκομείο "Του Τσοπάνη" συνεχίζει μια παράδοση έξι γενεών στην κτηνοτροφία. Η οικογένεια Γεωργούλη παράγει τυροκομικά προϊόντα από γάλα των δικών τους ζώων που βόσκουν ελεύθερα στα βουνά της Χίου. Η Δέσποινα Γεωργούλη, εκπρόσωπος της νεότερης γενιάς, συνδυάζει παραδοσιακές τεχνικές με σύγχρονες γνώσεις.

Το μεσαιωνικό πιτυός

Το Πιτυός, ορεινό χωριό 25 χιλιόμετρα βόρεια της πόλης της Χίου, διατηρεί την μεσαιωνική του αρχιτεκτονική με τον επιβλητικό 16πλευρο πύργο του 14ου αιώνα. Ο παραδοσιακός ξυλόφουρνος του κυρ Γιάννη παράγει φρέσκο ψωμί και τα φημισμένα παξιμάδια του χωριού, ενώ η κυρία Δέσποινα διατηρεί ζωντανή την τέχνη της υφαντικής στον αργαλειό.

Στο χωριό λειτουργεί το "Μύρτιλο", μοντέρνο καφέ-ζαχαροπλαστείο που δημιούργησαν η Ειρήνη και ο Αργύρης, νέοι με σπουδές στη ζαχαροπλαστική και τη μαγειρική αντίστοιχα. Σερβίρουν τοπικές λιχουδιές όπως ταμπουροπιτάκια με κολοκύθα και μυζηθροπιτάκια.

Στην ταβέρνα "Μάκελος", η παραδοσιακή τεχνική παρασκευής των χερίσιων μακαρονιών διατηρείται αναλλοίωτη. Τα χέρια της κυρίας Μαρίας μετατρέπουν αλεύρι, αλάτι και νερό στα λεπτά ζυμαρικά που αποτελούν βασικό στοιχείο της χιώτικης κουζίνας.

Γαστρονομική εμπειρία στη Βολισσό

Στην πλατεία της Βολισσού, τρεις σεφ δημιούργησαν ένα εξαιρετικό μενού που συνδυάζει παράδοση και σύγχρονη γαστρονομία. Ο Στράτος Ιωσηφέλλης, ο Γιάννης Λιγνός από την ταβέρνα "Χότζας" και ο Γιώργος Μπαλής από το Feed the Need Catering παρουσίασαν πιάτα όπως σαλάτα με σπανάκι, ξερό σύκο και μαστέλο, χερίσια μακαρόνια με κοπανιστή, μελιτζανόπιλαφο και τραχανωτό με αρνίσιο κότσι. Το γεύμα συνοδεύτηκε από κρασιά του οινοποιείου Αριούσιος, που αναβιώνει την παράδοση του αρχαίου Αριούσιου οίνου.

Ο τουρισμός και η γαστρονομία

Η πρωτοβουλία "Taste Like Chios" του Φορέα Τουρισμού Χίου αναδεικνύει τη γαστρονομία ως βασικό πυλώνα τουριστικής ανάπτυξης. Ο Γιώργος Πάσσας, αντιπρόεδρος του Φορέα Τουρισμού Χίου και επικεφαλής της ομάδας γαστρονομίας, τονίζει: "Ο τουρισμός και η γαστρονομία είναι δύο έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες. Η γευστική εμπειρία είναι αυτή που χαράζει ανεξίτηλες μνήμες στον επισκέπτη και τον κάνει να συνδεθεί συναισθηματικά με έναν τόπο. Κάθε πιάτο είναι μια ιστορία, κάθε γεύση μια αφήγηση του πολιτισμού μας."

Η προσέγγιση αυτή αντανακλά τη στρατηγική του Φορέα να αναδείξει τη Χίο όχι μόνο ως τόπο παραγωγής μαστίχας, αλλά ως έναν ολοκληρωμένο γαστρονομικό προορισμό που διαθέτει πλούσια παράδοση και ποικιλία τοπικών προϊόντων.

Το Pearl Island Chios, το πρώτο πεντάστερο ξενοδοχείο του νησιού που άνοιξε το 2024, παραμένει ανοιχτό όλο το χρόνο, συμβάλλοντας στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Παράλληλα, καταλύματα όπως το Volissos Holiday Homes με θέα στο λιμανάκι της Λημνιάς προσφέρουν ποιοτικές επιλογές διαμονής σε διάφορες περιοχές του νησιού. Από την πλευρά της η Αντιγόνη Μαϊστράλη, αναπληρώτρια γενική γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων σημείωσε,  «Η Χίος, το πέμπτο μεγαλύτερο ελληνικό νησί, είναι διεθνώς γνωστή για τη μαστίχα της. Ωστόσο, παράλληλα με αυτό το μοναδικό προϊόν κρύβεται ένας ολόκληρος γαστρονομικός πολιτισμός που αξίζει να ανακαλύψει κανείς. Από τα αρχοντικά του Κάμπου μέχρι τα ορεινά χωριά της βόρειας Χίου, το νησί προσφέρει μια μοναδική γευστική περιπλάνηση που συνδυάζει την παράδοση με τη σύγχρονη γαστρονομική δημιουργία».

Η Χίος αποδεικνύεται προορισμός που υπερβαίνει τη φήμη της μαστίχας, προσφέροντας έναν πλούσιο γαστρονομικό πολιτισμό. Από τα εσπεριδοειδή του Κάμπου και τα αρωματικά τριαντάφυλλα, μέχρι τα παραδοσιακά ζυμαρικά και τα τυροκομικά της Βόρειας Χίου, το νησί αποτελεί ιδανικό προορισμό για όσους αναζητούν αυθεντικές γαστρονομικές εμπειρίες.