Περιφέρεια Ν.Αιγαίου για το χωροταξικό | Όχι σε νέα Τέλη στον τουρισμό - Ναι στην τουριστική ανάπτυξη των βραχονησίδων

Το Περιφερειακό Συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου διατύπωσε τις απόψεις του επί του νέου Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τον Τουρισμό και της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τον Τουρισμό.

Αναλυτικά το Περιφερειακό Συμβούλιο αποφάσισε τα εξής:

1. Είμαστε αντίθετοι στην επιβολή οποιουδήποτε νέου τέλους στον τουρισμό, πολύ περισσότερο με την απουσία ρητής δέσμευσης για επιστροφή αυτού στον τόπο στον οποίο εισπράχθηκε. Υπάρχει ήδη το τέλος ανθεκτικότητας, το οποίο σε προηγούμενη συνεδρίαση εισηγηθήκαμε να αποδίδεται το 75% αυτού στην Περιφέρεια και να διατίθεται για βιώσιμα αναπτυξιακά έργα και δράσεις στον αντίστοιχο τόπο από τον οποίο εισπράχθηκε, κατά απόλυτη ανταποδοτική κατανομή.

2. Σε πολλά σημεία της μελέτης προτείνεται η μερική ή ολική απόσυρση μη αξιόλογων, απαξιωμένων ή εγκαταλελειμμένων κτιρίων και χρήσεων τουρισμού καθώς και η κατεδάφιση μη αξιόλογων ή μη απαραίτητων ή εγκαταλελειμμένων κτιρίων που προσβάλουν το τοπίο.

Αρχικά, ποιος θα αποφασίζει και με ποια κριτήρια, τα κτίσματα που εμπίπτουν σε αυτές τις κατηγορίες. Και γιατί δεν προτείνονται λύσεις για την βελτίωση και αξιοποίηση αυτών των κτιρίων, όπως πχ η αλλαγή χρήσης αυτών κάτι που σήμερα δεν επιτρέπεται ή η βελτίωση των όψεων αυτών.

Τι σημαίνει μερική ή ολική απόσυρση;

Με τη σημερινή νομοθεσία που αφορά στα επικινδύνως ετοιμόρροπα κτίσματα, τα οποία χαρακτηρίζονται ως κατεδαφιστέα από την αρμόδια επιτροπή, για λόγους φυσικά ασφάλειας των διερχομένων ή των περιοίκων και όχι για λόγους προσβολής του τοπίου, υπάρχει τεράστια δυσκολία στην κατεδάφισή τους. Και εμείς για λόγους «αισθητικής» θα ζητήσουμε την κατεδάφιση κτισμάτων, χωρίς να υπάρχουν λόγοι ασφαλείας;

Η αναφορά στο σχέδιο νόμου περί προσβολής τοπίου, χρήζει εξαιρετικής ανάλυσης για να μπορέσουμε να συμφωνήσουμε.

3. Στην εξεταζόμενη μελέτη αναφέρεται ότι, θα πρέπει να καθοριστούν περιορισμοί σχετικοί με τον τουρισμό διαμοιρασμού και στη συνέχεια προτείνει το πλήθος τους να οριστεί ως ποσοστό των ξενοδοχειακών κλινών.

Έχει ήδη εξαγγελθεί και αναμένεται η κατάθεση ειδικού νομοσχεδίου για την ρύθμιση των ζητημάτων του τουρισμού διαμοιρασμού και το σύνολο των ζητημάτων αυτού θα πρέπει να αντιμετωπιστούν εκεί και όχι σε διατάξεις διάσπαρτες. Επιπλέον, στο παρόν σχέδιο ορίζεται όριο σε εξάρτηση μόνο με έναν παράγοντα, τις ξενοδοχειακές κλίνες, που κατά άποψη μας είναι υπεραπλουστευτικη προσέγγιση.

Το θέμα αυτό, δεν πρέπει να αποτελεί αντικείμενο του Χωροταξικού Πλαισίου Τουρισμού.

Θα πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο της μελέτης των Τοπικών Χωροταξικών, κάθε νησιού καθώς είναι ένα θέμα που διαφέρει από περιοχή σε περιοχή.

4. Πως χαρακτηρίστηκαν κάποια νησιά μας ή τμήματα αυτών, ως περιοχές ελέγχου (αυτά με την κόκκινη σήμανση στο χάρτη);

Υπάρχουν κοκκινισμένες περιοχές για τις οποίες διατηρούμε σοβαρές επιφυλάξεις ως πρoς την κατηγοριοποίηση τους, π.χ. : Δημοτική Ενότητα Άνω Μεράς, Ερμούπολη Σύρου και Τήνος.

Ζητούμε τον επανέλεγχο όλων των Δημοτικών Ενοτήτων με την παράλληλη χορήγηση και στο Περιφερειακό Συμβούλιο των στοιχείων-παραμέτρων της εξίσωσης της κάθε περιοχής.

5. Στο υπό εξέταση σχέδιο προβλέπεται η απαγόρευση όλων των ειδών τουριστικής ανάπτυξης στις βραχονησίδες.

Η πρότασή μας είναι ακριβώς αντίθετη. Το συμφέρον της χώρας υπηρετείται με την ανάπτυξη οικονομικής ζωής σε αυτές τις νησίδες. Ζητούμε, για Εθνικούς λόγους, την θέσπιση πάσης φύσεως ειδικών κινήτρων, ακόμα και ειδικώς πολεοδομικών, ώστε να αποκτήσουν οι νησίδες αυτές οικονομική ζωή.

6. Το κριτήριο των κλινών ανά 1000 στρέμματα : Στις προτάσεις που γίνονται βασισμένες στην κατηγοριοποίηση λόγω κλινών ανά 1000 στρέμματα, θεωρούμε ότι αποτελεί ένα πράγματι ορθό κριτήριο αν όμως ληφθεί υπόψη συνδυαστικά με άλλα στοιχεία, απαραίτητα για την ουσιαστική αξιολόγηση των νησιών και την ορθή κατηγοριοποίηση τους. Ειδικότερα, προτείνεται να ακολουθηθούν οι κατευθύνσεις και δεσμεύσεις των νομοθετικών κειμένων προς τον πράσινο μετασχηματισμό, την αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης και των κινήτρων για αλλαγή του αποτυπώματος με βάση την κλιματική αλλαγή.

7. Η έννοια του Ορθολογικού Σχεδιασμού : Στο πλαίσιο αυτό κυρίαρχο στοιχείο αποτελεί ότι, η βιώσιμη οικιστική ανάπτυξη συνίσταται πρωτίστως στην αναζωογόνηση των οικισμών της χώρας που φθίνουν ή εγκαταλείπονται, προς τους οποίους θα πρέπει να κατευθύνεται η αναπτυξιακή δραστηριότητα, βλ. Π.Ε. ΣτΕ 527/2001/ 535/2002.

8. Ευρωπαϊκό Νομοθετικό πλαίσιο για την βιωσιμότητα : Ως εκ τούτου κρίνεται σημαντικό να δίνεται έντονη έμφαση και σε εθνικό επίπεδο, στη διασύνδεση της επενδυτικής πρωτοβουλίας με την προστασία και τη βιώσιμη διαχείριση οικοσυστημάτων, την ενεργειακή αποδοτικότητα, την πρασίνωση κτιρίων, την κλιματική θωράκιση κλπ. Ειδικότερα, σημαντικό στοιχείο στην αξιολόγηση και κατηγοριοποίηση των νησιών θα πρέπει να αποτελεί η συμμόρφωση με το Διεθνές, Ευρωπαϊκό και Εθνικό Πλαίσιο, ανά τομέα, μεταξύ άλλων, που αφορά το Φυσικό Περιβάλλον – τη Βιοποικιλότητα – τα Δάση, τη Διαχείριση Υδάτων, τη Διαχείριση Αποβλήτων – τη Κυκλική Οικονομία, τις Μεταφορές, τον Πολεοδομικό Σχεδιασμό, την Ενέργεια – την Εξοικονόμηση – την Ενεργειακή Απόδοση – τις ΑΠΕ, την Κλιματική Αλλαγή – τα Αέρια του Θερμοκηπίου, την Πράσινη Καινοτομία – τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό.

9. Σημασία βιώσιμης ανάπτυξης στο ΕΧΠ : Στις προτάσεις που γίνονται με βάση την κατηγοριοποίηση αυτή, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και άλλα στοιχεία και ειδικότερα προτάσεις ανάπτυξης με κίνητρα που θα βασίζονται στην βιωσιμότητα εφόσον κρίνεται αναγκαία η συμμόρφωση και η ακολουθία, μεταξύ άλλων, με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, τον Εθνικό Κλιματικό νόμο, το πακέτο Fit for 55 της ΕΕ, τις Λύσεις που βασίζονται στη Φύση (Nbs), τον πρόσφατο Κανονισμό περί αποκατάστασης της φύσης κ.α. Κατά συνέπεια, οι σύγχρονες τάσεις του περιβαλλοντικού δικαίου, ο ορθολογικός χωροταξικός σχεδιασμός, η αρχή της βιωσιμότητας και η συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο περιβάλλοντος απαιτεί κίνητρα αλλαγής του αποτυπώματος των επενδύσεων και αναπτύξεων.

10. Κατευθύνσεις για τις περιοχές Natura : Εν προκειμένω, χρονικά, βρισκόμαστε στο στάδιο εκπόνησης και έγκρισης των περιβαλλοντικών μελετών και κατά συνέπεια προτείνεται ότι πρέπει να τεθεί ο όρος στο ΕΧΠ ότι για τις περιοχές Νatura 2000 (Φύση 2000), οι προτάσεις ανάπτυξης θα πρέπει να είναι συμβατές με τα δημοσιοποιημένα στοιχεία των περιβαλλοντικών μελετών και των προβλέψεων που προτείνονται από τις περιβαλλοντικές μελέτες που είτε είναι σε διαβούλευση είτε εγκρίνονται από το Υπουργείο. Αξίζει να σημειωθεί ότι, με βεβαιότητα φαίνεται να απαιτείται ένα χρονικό διάστημα πέραν της 5ετίας για την ολοκλήρωση των ΠΔ και ΣΔ. Σε κάθε περίπτωση, για τις περιοχές που εξειδικεύονται στο ΕΧΠ, πριν από την έγκριση των περιβαλλοντικών μελετών απαιτείται εκπόνηση ειδικών μελετών Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ).

11. Προβλέψεις στο ΕΧΠ για τον Τουρισμό που περιέχουν ρυθμίσεις : Η αναφορά περί ορίων αρτιότητας στο σχέδιο του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τον Τουρισμό γεννά προβληματισμό, καθώς η συγκεκριμένη πρόβλεψη αποτελεί συγκεκριμένη ρύθμιση με δεσμευτικό χαρακτήρα και ως εκ τούτου συνιστά προεξεχόντως πολεοδομικής φύσεως ζήτημα ρυθμιζόμενο στο επόμενο επίπεδο σχεδιασμού. Μάλιστα, πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι στην παρούσα φάση εκπονούνται για όλη την χώρα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, τα οποία αναμένεται να ολοκληρωθούν περί τα τέλη του 2025. Κρίνεται, λοιπόν, σκόπιμο, συγκεκριμένες ρυθμίσεις, όπως τα όρια αρτιότητας, να συμπεριληφθούν στα ως άνω σχέδια, τα οποία εκπονούνται σε τοπική κλίμακα αφού προηγουμένως μελετηθούν και ληφθούν υπόψιν οι συγκεκριμένες ανάγκες και ιδιομορφίες κάθε περιοχής. Εξάλλου, είναι πλέον κρίσιμο κατά τον προσδιορισμό τέτοιων μεγεθών να λαμβάνονται υπόψιν και ζητήματα βιωσιμότητας.

12. Ευελιξία στην κατηγοριοποποίηση με βάση τον αριθμό των αστεριών των ξενοδοχείων : Οι προτάσεις και κατευθύνσεις δεν θα πρέπει να περιορίζονται στο υψηλό επίπεδο των 4/5 * αστέρων ως έχουν καθοριστεί με τα υπάρχοντα κριτήρια αλλά να παρέχεται η ευελιξία να αφορούν και ξενοδοχεία χαμηλότερων κατηγοριών, υπό την προϋπόθεση να τίθενται προδιαγραφές κατάταξης των ξενοδοχείων με βάση την αρχή της βιωσιμότητας και την συμβατότητα με την ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία για ζητήματα κλιματικής αλλαγής και πράσινου μετασχηματισμού. Στόχος θα είναι να δοθεί ευελιξία και σε μικρότερης κατηγορίας αστεριών υπό τον όρο και προϋπόθεση να καταγραφούν καινούριες προδιαγραφές με βάση κριτήρια βιωσιμότητας και με έμφαση στην περιβαλλοντική διάσταση της.

13. Αναδιατύπωση περιοχών ήπιας ανάπτυξης: Ειδικότερα, για νησιά που θεωρούνται εθνικού και δημοσίου ενδιαφέροντος και στρατηγικής σημασίας για τη χώρα, (π.χ. Καστελόριζο) για όλους τους οργανωμένους υποδοχείς, προτείνεται να προβλεφθεί αύξηση του συντελεστή δόμησης, με στόχο την προσέγγιση βιώσιμων επενδύσεων και την αύξηση του πληθυσμού. Η πρόταση αυτή βρίσκεται σε πλήρη συμμόρφωση και με το σκεπτικό του ΣτΕ καθώς, όπως προαναφέρθηκε και ανωτέρω, η βιώσιμη οικιστική ανάπτυξη συνίσταται πρωτίστως στην αναζωογόνηση των οικισμών της χώρας που φθίνουν ή εγκαταλείπονται, προς τους οποίους θα πρέπει να κατευθύνεται η αναπτυξιακή δραστηριότητα, βλ. Π.Ε. ΣτΕ 527/2001/ 535/2002.

14. Παράκτια Ζώνη – 500μ. : Είναι σημαντικό να αποφευχθεί η λήψη οριζόντιων μέτρων που αφορούν το σύνολο της χώρας, χωρίς την συνεκτίμηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των επιμέρους περιοχών, όπως τα νησιά που παρουσιάζουν ιδιαίτερη μορφολογία.

15. Αναφορά στην «κλίμακα του τοπίου» : Απαιτείται αναδιατύπωση της συγκεκριμένης πρόβλεψης με μεγαλύτερη σαφήνεια. Προτείνεται η εξής διατύπωση: «προσαρμογή των νέων τουριστικών εγκαταστάσεων στα μορφολογικά πρότυπα, την κλίμακα των οικισμών και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τοπίου σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις προστασίας του τοπίου και της πολιτιστικής κληρονομίας, καθώς και το εσωτερικό δίκαιο που ισχύει ειδικά για κάθε περιοχή.»

16. Αθλητικός Τουρισμός : Στο ΕΧΠ διακρίνεται μια έμφαση στον ορεινό και ημιορεινό χώρο η οποία προτείνουμε να αποσαφηνιστεί με σκοπό να δοθεί έμφαση και στα νησιά, με αντίστοιχη λεκτική διόρθωση, στο πλαίσιο κινήτρων για την ανάδειξη του αθλητικού τουρισμού σε αυτά.

17. Τουριστική Φέρουσα Ικανότητα : Προτείνεται η χρήση της έννοιας «φέρουσα ικανότητα» αντί της «τουριστικής φέρουσας ικανότητας», καθώς ανταποκρίνεται πληρέστερα στις ανάγκες του σχεδιασμού.

Τέλος, προτείνεται στις μεταβατικές διατάξεις να συμπεριληφθεί η πρόβλεψη ότι για επενδύσεις για τις οποίες έχει υποβληθεί σχετικός φάκελος με πλήρεις μελέτες σε αρμόδια αρχή για έγκριση ή γνωμοδότηση με βάση το προ ισχύον πλαίσιο, θα ολοκληρώνονται, σε περίπτωση σύγκρουσης κατευθύνσεων και αναφορών, σύμφωνα με αυτό το προ ισχύον πλαίσιο και όχι με αυτό που καθορίζεται με το παρόν ΕΧΠ.