Εθνικό Σχέδιο Δράσης για 10 είδη νυχτερίδων και σπηλαίων

Εγκρίθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας Εθνικό Σχέδιο Δράσης για 10 είδη Χειροπτέρων, δηλαδή νυχτερίδων.

Ειδικότερα, σκοπός του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, είναι η συμβολή στη διασφάλιση των καταλλήλων συνθηκών επιβίωσης για τη βελτίωση ή τη σταθεροποίηση, κατά τη διάρκεια της εξαετούς εφαρμογής του, της κατάστασης διατήρησης σε εθνικό επίπεδο 10 ειδών Χειροπτέρων. Τα Χειρόπτερα αυτά, είναι τα εξής:

Μικρορινόλοφος, Τρανορινόλοφος, Μεσορινόλοφος, Ρινόλοφος του Méhelÿ, Ρινόλοφος του Blasius, Ποδαρομυωτίδα,Πυρρομυωτίδα, Τρανομυωτίδα, Μικρομυωτίδα και Πτερυγονυχτερίδα.

Μεταξύ των στόχων του σχεδίου δράσης, προβλέπονται η διασφάλιση της διατήρησης των σημαντικών καταφυγίων σε καλή κατάσταση σε όλη την επικράτεια, μέσω της αποκατάστασης κατεστραμμένων ή υποβαθμισμένων καταφυγίων και της αντιμετώπισης των μελλοντικών απειλών τους, η εξειδίκευση και βελτίωση του θεσμικού πλαισίου ως προς την προστασία και διαχείριση των ενδιαιτημάτων των Χειροπτέρων και ο εμπλουτισμός της γνώσης ως προς την οικολογία, τις πιέσεις και τις απειλές των 10 αυτών ειδών χειροπτέρων.

Περαιτέρω, προβλέπεται η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των αρμόδιων υπηρεσιών, των λοιπών κοινωνικών εταίρων και του ευρύτερου κοινού για τη φυσική ιστορία, την οικολογική σημασία, τις ανάγκες διατήρησης των  Χειροπτέρων.

Διαχείριση σε τουριστικά αξιοποιημένα σπήλαια

‘Ένα από τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει το σχέδιο δράσης, είναι και η βελτίωση διαχείρισης σε τουριστικά αξιοποιημένα σπήλαια, όπως είναι το Σπήλαιο Γεροντόσπηλιος στο Μελιδόνι Ρεθύμνου, το Σπήλαιο Σφενδόνη Ζωνιανών Ρεθύμνου, το Σπήλαιο Αλιστράτης Σερρών και το Σπήλαιο των Λιμνών στα Καστριά Αχαΐας. Η δράση περιλαμβάνει την αντικατάσταση των υφιστάμενων περιφράξεων με περιφράξεις κατάλληλα διαμορφωμένες ώστε να μην παρεμποδίζουν την κίνηση των Χειροπτέρων, την αντικατάσταση των υφιστάμενων πηγών φωτισμού με άλλες φιλικές για τα Χειρόπτερα και το

περιβάλλον του σπηλαίου και τη βελτίωση των διαδρομών των επισκεπτών ώστε να ελαχιστοποιηθεί η όχληση στα Χειρόπτερα και τη λοιπή πανίδα.

Για όλα τα υπόλοιπα σπήλαια που έχουν τύχει τουριστικής αξιοποίησης, απαιτείται προκαταρτική μελέτη για τις επιπτώσεις των εργασιών διευθέτησης και της υφιστάμενης διαχείρισης του σπηλαίου στην πανίδα και προτάσεις αποκατάστασης. Παράλληλα, θα συνταχθούν οδηγίες για τη φιλική προς τα χειρόπτερα διαχείριση των τουριστικά διευθετημένων σπηλαίων, οι οποίες θα υιοθετηθούν από τα αρμόδια Υπουργεία.

Παρεμβάσεις σε 5 σημαντικά καταφύγια

Στο πλαίσιο των δράσεων, θα πραγματοποιηθούν επίσης αντικαταστάσεις  περιφράξεων, καθώς σε αρκετά σπήλαια έχουν εγκατασταθεί περιφράξεις για την παρεμπόδιση εισόδου ανθρώπων σε αυτά με σκοπό την προστασία αρχαιοτήτων, την ασφάλεια των ανθρώπων κ.ά. Έως τώρα, κατά την εγκατάσταση των περιφράξεων αυτών, δεν λαμβάνονταν υπόψη η ιδιότητα των σπηλαίων ως καταφύγια για τα Χειρόπτερα, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζουν την κίνηση των νυχτερίδων. Αυτό μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στα Χειρόπτερα, οι οποίες μπορεί να κυμαίνονται από υποβάθμιση του καταφυγίου έως την εγκατάλειψη του ή ακόμα και μαζική θανάτωση ατόμων, εάν εγκλωβιστούν μέσα σε αυτό. Οι αρνητικές επιπτώσεις ενδέχεται να επεκτείνονται και σε άλλους οργανισμούς επηρεάζοντας το οικοσύστημα του σπηλαίου.

Η δράση περιλαμβάνει την αντικατάσταση περιφράξεων σε 5 σημαντικά καταφύγια με περιφράξεις κατάλληλα διαμορφωμένες ώστε να μην παρεμποδίζεται η κίνηση των Χειροπτέρων κατά την είσοδο ή έξοδό τους από αυτά. Σε καθένα από τα εν λόγω σπήλαια έχουν καταγραφεί μερικές δεκάδες ατόμων από αρκετά είδη: Σπήλαιο Νερών στο Καστανόφυτο Καστοριάς,  Σπήλαιο στον Πρίνο Ρεθύμνου, Γερμανικό τούνελ στην Παλαιόχωρα Χανίων, Σπήλαιο θερμών λουτρών Υρμίνης στο Κουνουπέλι Αχαΐας και Σπήλαιο Αρκουδοσπηλιά στο Λουτράκι Αριδαίας.

Επίσης, προβλέπεται η αποκατάσταση εισόδων και διαχείριση βλάστησης, κυρίως στα παλιά ορυχεία στα Κιμμέρια Ξάνθης, από τα οποία έχουν αναφερθεί πολλές εκατοντάδες νυχτερίδες αλλά και στο Σπήλαιο στο Μαλάκι Μαγνησίας, στο Σπήλαιο Αρκουδοσπηλιά στην Καβάλα και στο Σπήλαιο Κροκόδειλος στη Σταυρούπολη Ξάνθης.

Εκτός των Σπηλαίων, διαχείριση αποικιών θα γίνει και σε κτίρια όπου καταφεύγουν τα Χειρόπτερα, όπως είναι ο παλιός σιδηροδρομικός σταθμός και ένα ακόμα κτήριο στην Αξιούπολη Κιλκίς, το κτήριο των Θερμών Λουτρών (Λουτρά Θερμιά) στη Ροδόπη, το τούνελ μεταξύ των λιμνών Βεγορίτιδα και Πετρών, η γαλαρία του φράγματος του Πηνειού, η γαλαρία του φράγματος της Μονής Πυθαρίου στην Ερεσό και κτίρια στην περιοχή των Πρεσπών.

Σημειώνεται ότι, συνολικά, υπάρχουν 1.400 είδη Χειροπτέρων στον κόσμο και 35 είδη στην Ελλάδα, αντιπρόσωποι 5 οικογενειών.