Η Αθήνα συναρπάζει τους τουρίστες της - Αυξημένη ικανοποίηση παρά τα πλήθη | Τι δείχνει η έρευνα ΕΞΑΑΑ- ΔΑΑ

Σε χρονιά ορόσημο για τον τουρισμό της Αθήνας αναδεικνύεται το 2024. Η θεαματική αύξηση των αεροπορικών αφίξεων σε σχέση με το 2023, ιδίως από το εξωτερικό, με χαρακτηριστικά διεύρυνσης στους μήνες «shoulder», δημιούργησε ένα «πλεόνασμα» τουριστών, το οποίο αναζήτησε εμπειρίες με επίκεντρο τον πολιτισμό και τροφοδότησε τη διαμονή σε ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα διαμερίσματα και βραχυχρόνιες μισθώσεις.

Το ζήτημα αυτό καθώς και επιμέρους χαρακτηριστικά του Αθηναϊκού τουρισμού διερεύνησε η 20η «Ετήσια  Έρευνα Ικανοποίησης Επισκεπτών» της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών – Αττικής και Αργοσαρωνικού (ΕΞΑΑΑ) σε συνεργασία με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ) και την GBR Consulting, η οποία παρουσιάστηκε την Πέμπτη σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας.

Η ζήτηση για την Αθήνα ως “must” προορισμός αποτυπώνεται από την επιβατική κίνηση στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος», που ανήλθε σε 32 εκατ. επιβάτες, αυξημένους κατά 13% ή κατά 3,7 εκατ. σε σχέση με το 2023. Η αύξηση της διεθνούς επιβατικής κίνησης μάλιστα, ήταν της τάξης του 16%. Οι διεθνείς αφίξεις μη κατοίκων έφτασαν τα 7,9 εκατομμύρια, από 7,1 εκατομμύρια το 2023 και 6,4 εκατομμύρια το 2019, σημειώνοντας αυξήσεις 12% και 24%, αντίστοιχα. Η αγορά των Η.Π.Α διατήρησε την πρώτη θέση, ενώ η πλειονότητα των Ευρωπαϊκών αγορών παρουσίασαν διψήφια αύξηση σε σχέση με το 2023.

Η ACI Europe κατέταξε την Αθήνα στην πρώτη θέση σε ανάπτυξη επιβατών μεταξύ μεγάλων μητροπολιτικών αεροδρομίων της Ευρώπης κατά τη χρονιά που μας πέρασε, ενώ ο μέσος όρος της Ευρώπης διαμορφώθηκε στο -1,2%.

Προορισμός όλου του χρόνου η Αθήνα

Τη μεγαλύτερη αύξηση επισκεπτών εισφέρει η χειμερινή περίοδος, επομένως οι προσπάθειες για διεύρυνση της σεζόν φαίνεται να βρίσκονται στη σωστή κατεύθυνση. Συγκεκριμένα, οι αφίξεις ξένων επισκεπτών ανήλθαν σε 7,9 εκατ. σημειώνοντας αύξηση 12% σε ετήσια βάση, με αύξηση 14% (250.000 περισσότερες) κατά τη χειμερινή περίοδο και 11% (600.000 περισσότερες) την καλοκαιρινή.

Η αύξηση αυτή «χτίζεται» σταδιακά από το 2013 και μετά. Από το 2013 έως το 2019 η συνολική αύξηση της κίνησης στον αερολιμένα ανήλθε σε 104% και η συνολική αύξηση μετά COVID ανέρχεται σε 159%. Ποιος καρπώνεται την αύξηση αυτή;

Παρά τη ραγδαία άνοδο της ζήτησης για την πρωτεύουσα, ιδίως από την αύξηση των διεθνών αεροπορικών αφίξεων, καταγράφεται ήπια συνολική αύξηση των ξενοδοχειακών δωματίων στην Αττική και στον κεντρικό τομέα Αθηνών, και ταυτόχρονα παρόμοια πληρότητα με το 2007.

Εντυπωσιακή αύξηση τιμών στα ξενοδοχεία

Για το 2024, ο βηματισμός των ξενοδοχείων ήταν θετικός ως προς τις πληρότητες αλλά σε πιο χαμηλούς ρυθμούς από εκείνους του αεροδρομίου. Οι πληρότητες στα Αθηναϊκά ξενοδοχεία παρέμειναν κοντά στα επίπεδα του 2023, όμως η μέση ημερήσια τιμή ανέβηκε προσεγγίζοντας τον ανταγωνισμό.

Συγκεκριμένα, οι πληρότητες αυξήθηκαν κατά 2% σε σχέση με το 2023. Κατά την περίοδο Μαϊου – Σεπτεμβρίου 2024 υπήρξε μείωση αλλά σημαντική αύξηση τον Φεβρουάριο, τον Απρίλιο και το 4ο τρίμηνο.

Ωστόσο, οι τιμές δωματίων (ADR) σημείωσαν πρωτοφανή αύξηση 10% (ιδιαίτερα κατά την περίοδο από Απρίλιο έως Ιούνιο) σε σχέση με το 2023 και 42% σε σχέση με το 2019, ενώ το έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο αυξήθηκε κατά 12%.

Στον ανταγωνισμό, η Αθήνα ξεπέρασε τις τιμές της Μαδρίτης και μειώνει τη διαφορά με τη Βαρκελώνη, η οποία αύξησε το ADR της κατά 8% σε σχέση με το 2023 και 33% σε σχέση με το 2019. Τα τελευταία 20 χρόνια, η Ρώμη υπερτερεί συνεχώς της Βαρκελώνης, της Μαδρίτης και της Αθήνας, μεγαλώνοντας τη διαφορά ADR. Αυτή η τάση οφείλεται κυρίως στην επέκταση του τομέα των πολυτελών ξενοδοχείων της πόλης.

Ο Πρόεδρος της ΕΞΑΑΑ, κ. Ευγένιος Βασιλικός, τόνισε την ανάγκη θωράκισης της Αθήνας ως τουριστικού προορισμού με έργα υποδομής, την ανάγκη προβολής των νησιών της Αττικής αλλά και υποστήριξης του συνεδριακού τουρισμού και μεγάλων events όπως ο αυθεντικός Μαραθώνιος. Επεσήμανε δε την ανάγκη να ρυθμισθούν επί ίσοις όροις τα θέματα δυναμικότητας σε μη κύρια τουριστικά καταλύματα και βραχυχρόνια μίσθωση, προκειμένου «να προστατευθούμε εγκαίρως από δυσάρεστες συνέπειες, όπως αυτές που αντιμετωπίζουν ήδη άλλοι προορισμοί».

+3% ο αριθμός των ξενοδοχειακών δωματίων

Η αυξημένη τουριστική ζήτηση των τελευταίων ετών για την Αθήνα, είχε ως αποτέλεσμα, για πρώτη φορά, ο αριθμός των ξενοδοχείων να ξεπεράσει τα 700 και να φτάσει τον Δεκέμβριο του 2024 τα 715, σημειώνοντας αύξηση 2% σε σχέση με το 2023, με τον αριθμό δωματίων να είναι αυξημένος κατά 3%. Οι νέες αυτές προσθήκες οδηγούν σε διεύρυνση στις κατηγορίες ξενοδοχείων τριών έως 5 αστέρων και σε συρρίκνωση των κατηγοριών ενός και δύο αστέρων.

Από το 2017, 11 επιπλέον διεθνείς αλυσίδες ξενοδοχείων εισήλθαν στην Αττική, αυξάνοντας το σύνολό τους σε 23 οι οποίες το 2024 διαχειρίζονταν 40 brand. Η διείσδυση των διεθνών brands παραμένει ισχυρότερη στην κατηγορία των πεντάστερων ξενοδοχείων, όπου το 43% των ξενοδοχείων και το 52% των δωματίων τους ανήκουν σε διεθνή αλυσίδα. Στην κατηγορία των τετράστερων, τα αντίστοιχα ποσοστά ανέρχονται σε 12% και 25%.

Η αύξηση της ζήτησης για Αθήνα απορροφήθηκε από τη βραχυχρόνια μίσθωση

Την ίδια στιγμή, ταχύτητες αναπτύσσουν ενοικιαζόμενα καταλύματα και βραχυχρόνια μίσθωση, με δεδομένους στο εξής τους περιορισμούς που τέθηκαν για τα δημοτικά διαμερίσματα 1,2 και 3 της Αθήνας.

Η αγορά βραχυχρόνιας μίσθωσης στην Αττική συνέχισε να επεκτείνεται, με τον αριθμό των διαθέσιμων μονάδων να αυξάνεται κατά περίπου 16% μεταξύ 2023 και 2024 φτάνοντας κατά μέσο όρο τα 30.000 καταλύματα. Το σύνολο τους το Νοέμβριο του 2024 ανερχόταν σε 30.810 έναντι 26.842 τον αντίστοιχο μήνα του 2023 και 23.859 του 2019. Αυτός ο τομέας προσέλκυσε κυρίως διεθνείς επισκέπτες, ιδιαίτερα κατά την περίοδο Απριλίου–Οκτωβρίου.

Ξενοδοχεία και Airbnb στο κέντρο της Αθήνας

Στον κεντρικό τομέα της Αθήνας, το 2024 εντοπίζονται 307 ξενοδοχεία που προσφέρουν σχεδόν 18.700 δωμάτια, και περίπου 15.000 καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Στο εμπορικό τρίγωνο, λειτουργούν 45 ξενοδοχεία, πάνω από 65 καταλύματα ως ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα έως 5 κλειδιών (σουίτες και διαμερίσματα), βάσει αναζητήσεων στη Google και πλατφόρμες. Στην Αττική καταγράφηκε αύξηση των μονάδων αυτών κατά 37% το 2024 σε σύγκριση με το 2019, από 896 σε 1.231. Μερικές από αυτές τις μονάδες είναι επίσης καταχωρημένες σε πλατφόρμες βραχυχρόνιων μισθώσεων.

Η εκτόξευση της ζήτησης για την Αθήνα από το 2014 και μετά -όταν ξεκίνησε να ανεβαίνει ο αριθμός αφίξεων στο αεροδρόμιο- και τα «ήπια» αποτελέσματα πληροτήτων στα ξενοδοχεία, σε συνδυασμό με την εξάπλωση της βραχυχρόνιας μίσθωσης (με έναρξη το 2009), οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η άνοδος αυτή της ζήτησης έχει απορροφηθεί από την αγορά της βραχυχρόνιας μίσθωσης και των ενοικιαζόμενων δωματίων και διαμερισμάτων. Άλλωστε σύμφωνα με στοιχεία του ΙΝΣΕΤΕ που αξιοποιήθηκαν στην έρευνα, η πλειονότητα των επισκεπτών στη βραχυχρόνια μίσθωση είναι αλλοδαποί.

Με 8,3 στα 10 βαθμολογούν την Αθήνα - Το προφίλ των τουριστών

Η αυξημένη τουριστική ζήτηση δεν φαίνεται να επηρεάζει την συνολική ικανοποίηση της εμπειρίας στην Αθήνα. Ο βαθμός συνολικής ικανοποίησης των επισκεπτών από την Αθήνα είναι «άριστα» και ανέρχεται σε 8,3 στα 10, με καλύτερα «selling points» τον πολιτισμό, τη φιλική συμπεριφορά των κατοίκων και τη διασκέδαση. Παρά τις υψηλές αξιολογήσεις για τις εγκαταστάσεις, η αντιληπτή αξία έχει μειωθεί, κυρίως λόγω των αυξανόμενων τιμών.

Περίπου το 69% των επισκεπτών των ξενοδοχείων επισκέπτεται την Αθήνα για αναψυχή – σε μεγάλο βαθμό κατόπιν σύστασης συγγενών και φίλων – για να επισκεφθεί την παγκοσμίου φήμης Ακρόπολη και άλλα αρχαιολογικά μνημεία και μουσεία.

Πέρα από τα ιστορικά μνημεία, οι τουρίστες εμπλουτίζουν την πολιτιστική τους εμπειρία συμμετέχοντας σε οργανωμένα walking tours, city bus tours και παρακολουθώντας συναυλίες ή ζωντανές μουσικές εκδηλώσεις.

Παρά την αυξανόμενη αναγνωρισιμότητα, τα νησιά της Αθήνας και ο Αυθεντικός Μαραθώνιος της Αθήνας παραμένουν σχετικά άγνωστα στους περισσότερους επισκέπτες. Ωστόσο, η αναγνωρισιμότητα και των δύο συνεχίζει να βελτιώνεται σταθερά.

Ξενοδοχεία, εστιατόρια και μπαρ συγκεντρώνουν υψηλές βαθμολογίες για τις εγκαταστάσεις τους, όμως η σχέση ποιότητας τιμής είναι μειωμένη (8,3) για τα ξενοδοχεία σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Οι επισκέπτες έδωσαν επίσης με χαμηλότερες του 8 αξιολογήσεις για τη σχέση ποιότητας-τιμής στα καταστήματα και τα ταξί.

Η αξιολόγηση της δημόσιας καθαριότητας παρέμεινε σταθερή στο 6,5, αλλά ως μέσος όρος, καθώς εξαρτάται από το πού βρίσκεται το ξενοδοχείο, ενώ μείωση από τα προηγούμενα έτη παρατηρείται στο βαθμό ικανοποίησης από τους δρόμους και τα πεζοδρόμια (6,7).

Ως προς την προσβασιμότητα, οι επισκέπτες εμφανίζουν θετικές εντυπώσεις από τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, τα μπαρ, τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία και σε μικρότερο βαθμό τα μέσα μαζικής μεταφοράς και την κατάσταση των δρόμων. Ωστόσο, όλες οι αξιολογήσεις είναι σε χαμηλότερα επίπεδα από όσους αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα, με τους δρόμους να συγκεντρώνουν δείκτη ικανοποίησης 5,1 στα 10. Τα ξενοδοχεία έλαβαν 7,8.

Στο επίπεδο της ασφάλειας στην πόλη παρατηρείται βελτίωση σε σχέση με το 2023, από 7,4 στο 7,6, όμως και αυτό εξαρτάται από την τοποθεσία του ξενοδοχείου. Η αίσθηση ασφάλειας, επισημαίνεται στην έρευνα, επηρεάζεται όχι μόνο από το βαθμό της εγκληματικότητας, αλλά και από την καθαριότητα, τη συντήρηση των δημόσιων χώρων, την παρουσία χρηστών ναρκωτικών, ακόμα και από τη φιλική στάση των ντόπιων.

Οι δαπάνες των επισκεπτών, ως μέρους του συνολικού κόστους του ταξιδιού, παρέμειναν σταθερές παρά την αύξηση τιμών. Η μέση δαπάνη ανά άτομο στην Αθήνα το 2024 διαμορφώνεται στα 123 ευρώ, έναντι 119 ευρώ το 2023, 122 ευρώ το 2022 και 115 ευρώ το 2019.

Αναφορικά με το προφίλ των επισκεπτών της Αθήνας, πάνω από τους μισούς έμειναν στην πόλη έστω για μία διανυκτέρευση. Η μέση διάρκεια ταξιδιού δεν μεταβλήθηκε σε σχέση με το 2023 και ανήλθε σε 3 ημέρες, και στην υπόλοιπη Ελλάδα σε 10. Κύριες αγορές είναι οι ΗΠΑ και οι παραδοσιακές Ευρωπαϊκές (Ην. Βασίλειο, Γερμανία, Γαλλία), με αρκετά μεγάλη αύξηση από τη Γαλλία.

Όπως υπογράμμισε η Διευθύντρια Επικοινωνίας & Μάρκετινγκ του ΔΑΑ, κ. Ιωάννα Παπαδοπούλου, η υψηλή ικανοποίηση των επισκεπτών και η αυξημένη αναγνωρισιμότητα της Αθήνας ως must-visit προορισμού δημιουργούν ισχυρό υπόβαθρο για το μέλλον. Ωστόσο, παραμένουν προκλήσεις, όπως η ανάγκη για βιώσιμη διαχείριση της τουριστικής ανάπτυξης, η περαιτέρω ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στον ταξιδιωτικό σχεδιασμό, αλλά και η περαιτέρω βελτίωση του τουριστικού προϊόντος της πόλης, καθώς και η διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ τουριστικής ανάπτυξης και ποιότητας ζωής στην πόλη.

Από αριστερά: Ευγένιος Βασιλικός, Πρόεδρος ΕΞΑ, Μαριπόλα Κώτση, Τομεάρχης Έρευνας Αγοράς ΔΑΑ,  Ιωάννα Παπαδοπούλου, Διευθύντρια Επικοινωνίας & Μάρκετινγκ ΔΑΑ,   Χριστίνα Κεφαλογιάννη, Αναπ. Περιφερειάρχης Αττικής,  Ανδρέας Φιορεντίνος, Γ.Γ. ΕΟΤ, και Stefan Merkenhof, Managing Consultant GBR Consulting

Θετική η αντίληψη των Ελλήνων για τον τουρισμό

Σχετικά με το πώς αντιλαμβάνονται οι κάτοικοι της Ελλάδας και της Αθήνας τον τουρισμό, προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα...

• Η αποτίμηση του τουρισμού μεταξύ των κατοίκων της Αθήνας είναι θετική, με το 46% να δηλώνει ότι δεν ενοχλείται από τον αριθμό των τουριστών
• Τα ζητήματα που απασχολούν τους κατοίκους της Αττικής ως προς τον τουρισμό άπτονται της καθημερινότητας (κίνηση στους δρόμους, έλλειψη στάθμευσης, οι δρόμοι και τα πεζοδρόμια, εγκληματικότητα και ασφάλεια). Στις νησιωτικές περιοχές, τα ζητήματα είναι τα ίδια, με επιπλέον το ζήτημα ελλείψεων στις υπηρεσίες υγείας
• η υπερσυγκέντρωση τουριστών αναδεικνύεται στην 6η θέση των σημαντικότερων ζητημάτων για τους νησιώτες, και στην 15η θέση για τους κατοίκους της Αττικής.
• Στους κατοίκους των περιοχών της χώρας που επιβαρύνονται με περισσότερους τουρίστες, το αποτύπωμα στην τοπική κοινωνία είναι ακόμη θετικότερο από τις υπόλοιπες, επομένως γενικά οι κάτοικοι αναγνωρίζουν τα οφέλη του τουρισμού.
• ενώ το αποτύπωμα είναι θετικό στους τουριστικούς προορισμούς, περιοχές όπως τα Βόρεια Προάστια της Αθήνας εμφανίζουν αρνητικό αποτύπωμα, ενδεικτικό του ότι πρόκειται για διαφορετικό προφίλ ανθρώπων που δεν δίνουν στον τουρισμό τη σημασία που του αναλογεί.
• Οι Έλληνες θεωρούν ότι ο τουρισμός έχει επιπτώσεις σε οικονομικά ζητήματα. Τα κυριότερα που ανέφεραν είναι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις (70%), οι τιμές ενοικίων (67), οι τιμές προϊόντων-υπηρεσιών (43%), η κυκλοφοριακή συμφόρηση (36%), η καθαριότητα (27%).
• Ως λύσεις, προτείνουν τη βελτίωση των υποδομών (74%) για καλύτερη κατανομή του τουρισμού, τον περιορισμό της βραχυχρόνιας μίσθωσης (52%), την αύξηση των πράσινων χώρων (52%). Πολύ λιγότεροι (20%) προτείνουν την επιβολή ανώτατου ορίου στον αριθμό τουριστών και τη μείωση των τουριστικών καταλυμάτων (14%).

Τα παραπάνω αποτελέσματα αφορούν στα συμπεράσματα που προκύπτουν από δύο ξεχωριστές ετήσιες έρευνες ικανοποίησης επισκεπτών που διεξάγουν αυτόνομα η Ένωση Ξενοδόχων της Αθήνας στα ξενοδοχεία – μέλη της σε συνεργασία με την GBR Consulting  και ο ΔΑΑ κατά την αναχώρηση των επιβατών από την πρωτεύουσα. Χορηγός της έρευνας είναι η City Contact.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους η κα Χριστίνα Κεφαλογιάννη, Αναπ. Περιφερειάρχης Αττικής, ο κ. Ανδρέας Φιορεντίνος, Γ.Γ. ΕΟΤ, ο κ. Αλέξανδρος Θάνος, εντεταλμένος Σύμβουλος ΣΕΤΕ και ο κ. Δημήτρης Φραγκάκης, Πρόεδρος της ‘Νέας Μητροπολιτικής Αττικής’.