Οι προσπάθειες του ΕΦΚΑ για την προστασία 5 ιστορικών κτιρίων που καταρρέουν

Σαν παλιές φωτογραφίες ξεθωριασμένες στον χρόνο, πέντε ιστορικά κτίρια στην Αθήνα και τον Πειραιά στέκουν σήμερα σιωπηλά, κουβαλώντας μνήμες από εποχές αλλοτινές. Πέντε κτίρια-σύμβολα, κάποτε γεμάτα ζωή, αναζητούν σήμερα τη σωτηρία, καθώς ο χρόνος και η εγκατάλειψη τα έχουν πληγώσει βαθιά. Ο e-ΕΦΚΑ, ιδιοκτήτης των ακινήτων, αποφάσισε να αναλάβει δράση για την προστασία τους, αναγνωρίζοντας την ιστορική και αρχιτεκτονική τους αξία.

Η ιστορία και η κατάσταση των πέντε αυτών εμβληματικών κτιρίων θυμίζει πως κάθε πέτρα, κάθε τοίχος και κάθε ξύλινο πάτωμα έχει να διηγηθεί μια ιστορία: 

Κατακουζηνού 3, Αθήνα 

Χτισμένο περίπου το 1890, το διώροφο διατηρητέο της οδού Κατακουζηνού είναι σαν ένα σκονισμένο κομψοτέχνημα στο κέντρο της Αθήνας. Με πρόσοψη που κοιτάζει την πόλη για πάνω από έναν αιώνα, σήμερα στέκεται πληγωμένο. Τα κουφώματα έχουν διαβρωθεί, οι σοβάδες πέφτουν, ενώ η στέγη με τις τρύπες της αφήνει τον ουρανό να εισχωρεί στο εσωτερικό. Τα ξύλινα πατώματα, που κάποτε φιλοξενούσαν γέλια και φωνές, είναι πλέον επικίνδυνα. Κι όμως, το κτίριο αυτό παραμένει κομμάτι της Ιστορίας του αθηναϊκού κέντρου. 

Πειραιώς 26, Αθήνα 

Η οδός Πειραιώς, με την πλούσια βιομηχανική και αστική ιστορία της, φιλοξενεί ένα ακόμη διατηρητέο κόσμημα. Χτίστηκε πριν το 1886 και υπήρξε άλλοτε κατοικία και ξενοδοχείο. Μετά τη δεκαετία του '80, το ισόγειο λειτούργησε ως φαρμακείο, μέχρι που η φθορά και τα όμβρια ύδατα το κατέστησαν επικίνδυνο. Τα ξύλινα πατώματα υποχώρησαν, ενώ κεραμίδια της στέγης εγκαταλείπουν σιγά σιγά τη θέση τους, σαν να δηλώνουν παραίτηση. 

Σοφοκλέους 39, Αθήνα 

Στη γειτονιά του Ιστορικού Κέντρου, το κτίσμα του 1884 με την ιδιαίτερη λιθοδομή θυμίζει μια Αθήνα που πλέον υπάρχει μόνο σε παλιές καρτ-ποστάλ. Το ακίνητο φιλοξένησε μέχρι το 2017 κινέζικο εμπορικό κατάστημα, μα η κατάστασή του το οδήγησε σε εγκατάλειψη. Η στέγη σάπισε, τα νερά εισέβαλαν στους τοίχους και η πρόσβαση έγινε επικίνδυνη. Κι όμως, αυτό το κτίριο, με τους δύο ορόφους του, στέκει εκεί, πεισματάρικα, να μας θυμίζει τις ζωές που κάποτε πέρασαν από μέσα του. 

Φιλαδελφείας 4, Λιοσίων 75 και Εξηκίου 21, Αθήνα 

Ένα επιβλητικό τριώροφο κτίριο του μεσοπολέμου, με προσόψεις που παραπέμπουν στις μέρες που η Αθήνα γνώριζε τη βιομηχανική της άνθηση. Εκεί στεγάστηκε το εργοστάσιο λιθογραφίας και κυτιοποιίας της εταιρείας Ασπιώτη-ΕΛΚΑ και αργότερα οι Εκδόσεις Μοάτσου. Αίθουσες με φρεάτια και μηχανήματα βαρέως τύπου αφηγούνται ιστορίες ανθρώπων που εργάστηκαν σκληρά. Παρά τις φθορές, ο σκελετός από οπλισμένο σκυρόδεμα στέκεται ακόμα όρθιος, σαν να προσδοκά μια δεύτερη ευκαιρία. 

Υψηλάντου 159, Πειραιάς 

Στον Πειραιά, το τριώροφο διατηρητέο της δεκαετίας του ’30 με τους μικρούς συμμετρικούς εξώστες του α΄ και β΄ ορόφου είναι σαν μια ξεχασμένη καρτ-ποστάλ του μεσοπολέμου. Οι σκαλωσιές και τα νάιλον που μπήκαν κάποτε προσωρινά, έχουν κι αυτά παραδοθεί στον χρόνο. Ενώ το κτίριο απειλείται από την παρακμή, η αρχιτεκτονική του κομψότητα ακόμη ξεχωρίζει. 

Τα κτίρια αφηγούνται την ιστορία τους 

Τα εμβληματικά αυτά κτίρια δεν είναι απλώς παλιές κατασκευές. Είναι ζωντανά μνημεία μιας άλλης εποχής που αξίζει να διασωθούν. Ο e-ΕΦΚΑ, με τις ενέργειές του, προσπαθεί να περισώσει όχι μόνο την αρχιτεκτονική τους αξία αλλά και την ιστορία που κουβαλούν. Γιατί η πόλη μας είναι οι μνήμες της και τα κτίρια αυτά αποτελούν κομμάτια ενός παζλ που συνθέτει την ταυτότητα της Αθήνας και του Πειραιά. 

Η άμεση αποκατάστασή τους δεν είναι απλώς ζήτημα ασφάλειας. Είναι ζήτημα πολιτισμού, μια υπόσχεση προς τις επόμενες γενιές να θυμούνται πως κάποτε, εδώ, υπήρχε ζωή.