Στρατηγικές... καθυστερήσεις: Τουριστικά projects fast track που σέρνονται επί δεκαετίες στην Κρήτη

• Παρότι φέρουν τον τίτλο «Στρατηγικές Επενδύσεις» και έχουν ενταχθεί στο fast track καθεστώς που υπόσχεται επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης, τρία μεγάλα τουριστικά projects στην Κρήτη—Costa Nopia, Triopetra Bay Resort και Cape Tholos—επιβεβαιώνουν την ελληνική παθογένεια της ατέρμονης γραφειοκρατίας και των αλλεπάλληλων φάσεων έγκρισης που «παγώνουν» τις επενδύσεις για χρόνια.

Οι επενδύσεις αυτές, συνολικού ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ, βρίσκονται σε διάφορα στάδια υλοποίησης, αλλά καμία δεν έχει ακόμη ξεκινήσει τις κατασκευαστικές εργασίες, παρά το γεγονός ότι έχουν ενταχθεί στο στρατηγικό πλέγμα ήδη από το 2019.

Costa Nopia: Από το 2019 μέχρι σήμερα… ακόμη στο ξεκίνημα

Η τουριστική επένδυση Costa Nopia στον Κίσσαμο Χανίων, ύψους 303 εκατ. ευρώ, αποτελεί το ελληνικό «Costa Navarino της Κρήτης». Παρότι εντάχθηκε στο καθεστώς Στρατηγικών Επενδύσεων το 2019, χρειάστηκε να φτάσουμε στα μέσα του 2025 για να εγκριθεί το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα για το Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης (ΕΣΧΑΣΕ).

Το έργο της Cretan Sun & Sea Developments (θυγατρικής του κυπριακού ομίλου Leptos) περιλαμβάνει δύο ξενοδοχεία, 830 παραθεριστικές κατοικίες, γήπεδο γκολφ, εμπορικές υποδομές, πολιτιστικό κέντρο, μαρίνα για 100 σκάφη, ελικοδρόμιο, υδατοδρόμιο, ακόμα και τελεφερίκ και funicular. Με άλλα λόγια, ένα πλήρες τουριστικό «χωριό» σε έκταση 1.130 στρεμμάτων.

Αν και φέρει την ταμπέλα της fast track επένδυσης, χρειάστηκαν έξι χρόνια για την έκδοση του ΕΣΧΑΣΕ. Και τώρα ξεκινά ο επόμενος γύρος με την αναμονή για τις οικοδομικές άδειες, τις ΑΕΠΟ, την έγκριση ΕΟΤ και τις εγκρίσεις από το Υπουργείο Πολιτισμού για εργασίες σε αρχαιολογικές ζώνες. Εκτιμάται ότι η κατασκευή θα ξεκινήσει το 2026 ή και αργότερα, ενώ το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έχει «απλωθεί» σε βάθος 28 ετών.

Triopetra Bay Resort: Επένδυση 500 εκατ. με ορίζοντα μετά το 2029

Η δεύτερη μεγάλη καθυστερημένη στρατηγική επένδυση έρχεται από την κυπριακή Photos Photiades Group και αφορά το Triopetra Bay Resort, στα νότια του Ρεθύμνου. Το project ύψους 500 εκατ. ευρώ αναπτύσσεται σε δύο φάσεις και έχει λάβει περιβαλλοντική έγκριση για την πρώτη, που περιλαμβάνει ξενοδοχείο 600 κλινών, γήπεδο γκολφ, spa, συνεδριακό κέντρο και κατοικίες.

Η δεύτερη φάση, που προβλέπει τη δημιουργία ενός τουριστικού οικισμού 5.646 κατοίκων, βρίσκεται ακόμη στη δημόσια διαβούλευση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Η συνολική έκταση φτάνει τα 1.330 στρέμματα, και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η κατασκευή δεν αναμένεται να ξεκινήσει πριν το 2030.

Cape Tholos: Έξι χρόνια για να εγκριθεί το ΠΔ

Η περίπτωση του Cape Tholos στην Ιεράπετρα, επένδυσης 200 εκατ. ευρώ από τον Metaxa Hospitality Group, αποτυπώνει κι αυτή τις καθυστερήσεις που ακυρώνουν στην πράξη την έννοια της στρατηγικής ταχείας αδειοδότησης. Από το 2019 έως το 2025 χρειάστηκε για να εγκριθεί το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα που καθορίζει τις χρήσεις και τους όρους δόμησης.

Το project περιλαμβάνει ξενοδοχείο με 220 bungalows, 102 πολυτελείς κατοικίες, spa, συνεδριακό κέντρο, τέσσερις πισίνες, μαρίνα και ελικοδρόμιο. Όμως, για να ξεκινήσουν οι κατασκευές, απαιτούνται ακόμη η έγκριση της πολεοδομικής μελέτης και η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων. Σύμφωνα με το πιο αισιόδοξο σενάριο, το έργο θα υλοποιηθεί μέσα στην επόμενη εξαετία.

Elounda Hills: Γρήγορη εκκίνηση σε μια αργή κούρσα

Ακόμη ένα project που αποτυπώνει τις καθυστερήσεις του fast track συστήματος είναι το Elounda Hills, επένδυση ύψους 800 εκατ. ευρώ από τη Mirum Group του επιχειρηματία Βιτάλι Μπορίσοφ. Παρότι το έργο εντάχθηκε στις Στρατηγικές Επενδύσεις και το σχετικό ΕΣΧΑΣΕ εγκρίθηκε με Προεδρικό Διάταγμα ήδη από το 2020, η διαδικασία αδειοδότησης έκτοτε εξελίσσεται με αργούς ρυθμούς.

Το έργο αναπτύσσεται σε πέντε φάσεις και φιλοδοξεί να μεταμορφώσει την Ελούντα σε πρότυπο πολυτελούς και βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Η πρώτη φάση, προϋπολογισμού 300 εκατ. ευρώ, περιλαμβάνει μαρίνα 64 θέσεων σε συνεργασία με την Camper & Nicholson, ένα boutique ξενοδοχείο 15 δωματίων, beach club, και το ξενοδοχείο Hill Top με 129 δωμάτια υπό το διεθνές brand One Hotels. Παράλληλα, δρομολογείται η κατασκευή 134 επώνυμων κατοικιών, ορισμένες από τις οποίες σχεδιάζονται με την υπογραφή της Ralph Lauren Home.

Η χρηματοδότηση του έργου στηρίζεται σε τραπεζικό δανεισμό αλλά και στις πωλήσεις των κατοικιών, για τις οποίες έχουν ήδη συναφθεί δεκάδες προκρατήσεις. Παρά την επιβεβαιωμένη περιβαλλοντική έγκριση και την ολοκλήρωση της πολεοδομικής μελέτης, η επένδυση εξακολουθεί να προσκρούει σε γραφειοκρατικά εμπόδια. Η πρώτη φάση βρίσκεται αυτή τη στιγμή υπό κατασκευή και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το 2027, εννέα χρόνια μετά την ένταξη του έργου στις Στρατηγικές Επενδύσεις.

Το «παράδοξο» των fast track επενδύσεων

Οι τέσσερις τουριστικές επενδύσεις στην Κρήτη ξεγυμνώνουν το παράδοξο του θεσμικού πλαισίου: ενώ θεωρητικά εξασφαλίζουν προνομιακή μεταχείριση ως «στρατηγικές», στην πράξη αντιμετωπίζουν πλήθος γραφειοκρατικών και θεσμικών εμποδίων, που επεκτείνουν το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης σε δεκαετίες.

Ορισμένα από τα βασικά εμπόδια περιλαμβάνουν:

• Αλλαγές νομοθεσίας εν μέσω σχεδιασμού (από τον νόμο 3894/2010 στον 4864/2021)
• Διαδοχικά στάδια εγκρίσεων: ΣΜΠΕ, υδατορέματα, ΕΣΧΑΣΕ, ΑΕΠΟ, πολεοδομικές μελέτες
• Χρονοβόρες εγκρίσεις από το Υπουργείο Πολιτισμού λόγω αρχαιολογικών περιοχών
• Διοικητική ασυνέχεια και απουσία ενιαίου συντονισμού

Με δεδομένη τη διαρκή ανάγκη για τουριστική αναβάθμιση και την επιμήκυνση της σεζόν, οι συγκεκριμένες καθυστερήσεις όχι μόνο πλήττουν την αξιοπιστία του επενδυτικού πλαισίου, αλλά και στέλνουν λανθασμένα μηνύματα στη διεθνή επενδυτική κοινότητα.

Κι έτσι, στην Ελλάδα ακόμη και το fast track αποδεικνύεται μαραθώνιος.

Για να λαμβάνετε συγκεντρωμένα τις επενδύσεις στο email σας γραφτείτε στο εβδομαδιαίο newsletter των επενδύσεων.
Εγγραφή στο Newsletter