Tη μεταρρύθμιση της κοινής πολιτικής θεωρήσεων (visa policy) της ΕΕ προτείνει σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με τις νέες ανάγκες ασφαλείας και τις προκλήσεις που συνδέονται με τη μετανάστευση και στις νέες δυνατότητες της τεχνολογίας.
Οι προτεινόμενες αλλαγές θα απλουστεύσουν τις διατυπώσεις χορήγησης θεώρησης (βίζας) στους νόμιμους ταξιδιώτες για να ταξιδεύουν στην Ευρώπη, διευκολύνοντας τον τουρισμό, το εμπόριο και τις επιχειρήσεις και ενισχύοντας την πρόληψη των κινδύνων όσον αφορά την ασφάλεια και την παράτυπη μετανάστευση.
Ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε τα εξής: «Κάθε χρόνο, εκατομμύρια ταξιδιώτες επισκέπτονται την ΕΕ και τονώνουν την τουριστική μας βιομηχανία. Με τις μεταρρυθμίσεις που προτείνουμε σήμερα θα καταστεί ευκολότερη και ταχύτερη η χορήγηση θεώρησης στους νόμιμους ταξιδιώτες και, ταυτόχρονα, θα ενισχυθούν τα πρότυπα ασφαλείας με στόχο τον καλύτερο εντοπισμό και την απαγόρευση εισόδου των παράτυπων ταξιδιωτών. Οι νέοι κανόνες θα διασφαλίσουν, επίσης, ότι η κοινή πολιτική θεωρήσεων της ΕΕ μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της συνεργασίας μας με τρίτες χώρες σε θέματα επιστροφής των παράτυπων μεταναστών».
Η τουριστική βιομηχανία διαδραματίζει καίριο ρόλο στην ευρωπαϊκή οικονομία, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 10% του ΑΕΠ της ΕΕ.
Παρόλο που τα κράτη μέλη της ΕΕ συγκαταλέγονται στους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως, οι χρονοβόρες και επαχθείς διαδικασίες μπορεί να αποθαρρύνουν τους τουρίστες να ταξιδεύουν στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα να αναπροσανατολίζονται οι επενδύσεις και οι δαπάνες σε άλλες χώρες και να επηρεάζεται αρνητικά η οικονομία της ΕΕ.
Ταυτόχρονα, τα οφέλη της απλούστευσης των ταξιδιωτικών θεωρήσεων πρέπει να συμβαδίζουν με την καλύτερη διαχείριση της μετανάστευσης, της ασφάλειας και των συνόρων, ώστε να αντιμετωπίζονται κατάλληλα οι σημερινές και μελλοντικές προκλήσεις στους τομείς της ασφάλειας και της μετανάστευσης.
Οι σημερινές τροποποιήσεις του κώδικα θεωρήσεων αποτελούν το πρώτο βήμα της μεταρρύθμισης της κοινής πολιτικής θεωρήσεων της ΕΕ – την Άνοιξη του τρέχοντος έτους θα ακολουθήσει πρόταση για τη βελτίωση του συστήματος πληροφοριών για τις θεωρήσεις (VIS).
Τι αλλάζει
-Ταχύτερες και πιο ευέλικτες διαδικασίες: ο χρόνος λήψης απόφασης σχετικά με τις αιτήσεις θεωρήσεων θα μειωθεί από 15 σε 10 ημέρες. Οι ταξιδιώτες θα μπορούν να υποβάλλουν αίτηση έως και 6 μήνες πριν από το προγραμματισμένο ταξίδι, αντί των σημερινών 3 μηνών, καθώς και να συμπληρώνουν και να υπογράφουν την αίτησή τους ηλεκτρονικά.
-Θεωρήσεις πολλαπλών εισόδων με μεγαλύτερη διάρκεια ισχύος: θα εφαρμόζονται εναρμονισμένοι κανόνες για την έκδοση θεωρήσεων πολλαπλών εισόδων με στόχο την αποτελεσματικότερη πρόληψη της άγρας θεωρήσεων, καθώς και την εξοικονόμηση χρόνου και χρημάτων για τα κράτη μέλη και τους συχνούς ταξιδιώτες. Οι εν λόγω θεωρήσεις πολλαπλών εισόδων θα χορηγούνται σε αξιόπιστους τακτικούς ταξιδιώτες με θετικό «ιστορικό θεωρήσεων» για ένα σταδιακά αυξανόμενο διάστημα από 1 έως 5 χρόνια. Η εκπλήρωση των προϋποθέσεων εισόδου από τους ταξιδιώτες θα αποτελεί αντικείμενο διεξοδικής και επανειλημμένης επαλήθευσης.
-Βραχυπρόθεσμες θεωρήσεις στα εξωτερικά σύνορα: για να διευκολυνθεί ο τουρισμός βραχείας διάρκειας, τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να εκδίδουν θεωρήσεις απευθείας στα εξωτερικά χερσαία και θαλάσσια σύνορα στο πλαίσιο προσωρινών, εποχιακών καθεστώτων που υπόκεινται σε αυστηρούς όρους. Οι εν λόγω θεωρήσεις θα ισχύουν για διαμονή μέγιστης διάρκειας 7 ημερών, αποκλειστικά στο κράτος μέλος έκδοσης.
-Πρόσθετοι πόροι για την ενίσχυση της ασφάλειας: δεδομένης της σημαντικής αύξησης του κόστους εξέτασης των αιτήσεων θεώρησης τα τελευταία χρόνια, προβλέπεται να αυξηθεί το τέλος θεώρησης, το οποίο παραμένει το ίδιο από το 2006, από 60 σε 80 ευρώ. Χωρίς να αποτελεί εμπόδιο για τους αιτούντες θεώρηση, η περιορισμένη αυτή αύξηση θα δώσει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να διατηρούν επαρκή επίπεδα προξενικού προσωπικού σε όλον τον κόσμο ώστε να διασφαλίζουν αυστηρότερους ελέγχους ασφαλείας, καθώς και βελτίωση του εξοπλισμού και του λογισμικού ΤΠ.
Όπως ζητήθηκε και από τους ηγέτες της ΕΕ τον Ιούνιο του 2017, η Επιτροπή εντείνει σήμερα τις κοινές προσπάθειες της ΕΕ στους τομείς των επιστροφών και της επανεισδοχής, αξιοποιώντας καλύτερα τη μόχλευση που προσφέρει η κοινή πολιτική θεωρήσεων της ΕΕ. Η Επιτροπή προτείνει να θεσπιστεί ένας νέος μηχανισμός που θα επιβάλλει αυστηρότερους όρους εξέτασης θεωρήσεων σε περίπτωση που μια χώρα εταίρος δεν συνεργάζεται επαρκώς για την επανεισδοχή παράτυπων μεταναστών, συμπεριλαμβανομένων των ταξιδιωτών που εισήλθαν νόμιμα έχοντας αποκτήσει θεώρηση αλλά υπερέβησαν τη διάρκεια ισχύος της. Οι νέοι κανόνες θα προβλέπουν την τακτική αξιολόγηση, από την Επιτροπή, της συνεργασίας των τρίτων χωρών στον τομέα των επιστροφών. Εφόσον κρίνεται αναγκαίο, η Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, θα μπορεί να αποφασίζει μια πιο περιοριστική εφαρμογή ορισμένων διατάξεων του κώδικα θεωρήσεων, όσον αφορά μεταξύ άλλων τον μέγιστο χρόνο εξέτασης των αιτήσεων, τη διάρκεια ισχύος των εκδοθεισών θεωρήσεων, το ύψος των τελών θεώρησης και την απαλλαγή ορισμένων ταξιδιωτών, όπως οι διπλωμάτες, από τα εν λόγω τέλη.
Ενίσχυση των ελέγχων ασφαλείας
Την άνοιξη του τρέχοντος έτους, η Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση για την αναθεώρηση του συστήματος πληροφοριών για τις θεωρήσεις (VIS), δηλαδή της βάσης δεδομένων όπου καταγράφονται οι αιτήσεις και τα βιογραφικά στοιχεία των αιτούντων. Στόχος της μεταρρύθμισης είναι να μπορούν οι υπάλληλοι έκδοσης των θεωρήσεων και οι συνοριοφύλακες να πραγματοποιούν ταχύτερους και αποτελεσματικότερους ελέγχους του ιστορικού των αιτούντων θεώρηση. Επίσης, η μεταρρύθμιση θα καλύψει ένα ακόμη κενό πληροφόρησης σε επίπεδο ΕΕ, παρέχοντας τη δυνατότητα στις εθνικές αρχές να έχουν πρόσβαση σε στοιχεία και να ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τις θεωρήσεις μακράς διαμονής και τα έγγραφα διαμονής, για σκοπούς διαχείρισης των συνόρων και ασφάλειας.
Οι βασικές διατάξεις θα περιλαμβάνουν υποχρεωτικούς ελέγχους των αιτήσεων θεώρησης μέσω βάσεων δεδομένων για την ασφάλεια και τη μετανάστευση, καθώς και μέτρα που θα διασφαλίζουν την πλήρη διαλειτουργικότητα του VIS με ευρωπαϊκές βάσεις δεδομένων, όπως το νεοσύστατο Σύστημα Εισόδου - Εξόδου (ΣΕΕ), το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν (SIS) και το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών Ποινικού Μητρώου (ECRIS), μέσω ενιαίας διαδικτυακής πύλης αναζήτησης.
Ψηφιακές θεωρήσεις
Πριν από το τέλος του 2018, η Επιτροπή θα εκπονήσει μελέτη σκοπιμότητας και θα ξεκινήσει διάλογο με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη σχετικά με το πώς μπορεί να επιτευχθεί η πλήρης ψηφιοποίηση της διαδικασίας υποβολής αιτήσεων θεώρησης.