Τελικό πράσινο φως σε νέα μέτρα για την πρόληψη και τη μείωση των αποβλήτων από τρόφιμα και κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα σε ολόκληρη την ΕΕ έδωσε την Τρίτη το Ευρωκοινοβούλιο.
Η επικαιροποιημένη νομοθεσία για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων θα εισαγάγει δεσμευτικούς στόχους, οι οποίοι πρέπει να επιτευχθούν σε επίπεδο κρατών μελών έως τις 31 Δεκεμβρίου 2030: 10% από την επεξεργασία και τη μεταποίηση τροφίμων και 30% κατά κεφαλήν από το λιανικό εμπόριο, τα εστιατόρια, τις υπηρεσίες τροφοδοσίας και τα νοικοκυριά. Οι στόχοι αυτοί θα υπολογιστούν σε σύγκριση με το μέσο όρο της ποσότητας αποβλήτων μεταξύ 2021 και 2023. Κατόπιν απαίτησης του Κοινοβουλίου, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να λάβουν μέτρα για να διασφαλίσουν ότι οι σημαντικοί οικονομικοί δρώντες στον τομέα αυτό (οι οποίοι θα προσδιοριστούν σε κάθε χώρα) θα διευκολύνουν τη δωρεά απούλητων τροφίμων που είναι ασφαλή για κατανάλωση από τον άνθρωπο.
Οι παραγωγοί που διαθέτουν κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα στην ΕΕ θα πρέπει να καλύψουν το κόστος συλλογής, διαλογής και ανακύκλωσής τους, μέσω νέων συστημάτων ευθύνης του παραγωγού (διευρυμένη ευθύνη παραγωγού - ΔΕΠ) που θα θεσπιστούν από κάθε κράτος μέλος, εντός 30 μηνών από την έναρξη ισχύος της οδηγίας. Οι διατάξεις αυτές θα ισχύουν για όλους τους παραγωγούς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που χρησιμοποιούν πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου και ανεξάρτητα από το αν είναι εγκατεστημένοι εντός ή εκτός της ΕΕ. Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις θα έχουν στη διάθεσή τους ένα επιπλέον έτος για να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού.
Οι νέοι κανόνες αφορούν προϊόντα όπως ρούχα και αξεσουάρ, καπέλα, υποδήματα, κουβέρτες, κλινοσκεπάσματα και κουρτίνες. Με πρωτοβουλία του Κοινοβουλίου, οι χώρες της ΕΕ μπορούν επίσης να θεσπίσουν συστήματα ΔΕΠ για τα στρώματα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει ακόμη να πάρουν μέτρα για τις ταχείες πρακτικές μόδας στο πλαίσιο της λήψης αποφάσεων σχετικά με τις χρηματοδοτικές συνεισφορές στα συστήματα ΔΕΠ.
Σύμφωνα με τους κανόνες της διαδικασίας δεύτερης ανάγνωσης, ελλείψει ενστάσεων και τροπολογιών, η πρόεδρος του ΕΚ ανακοίνωσε στην ολομέλεια ότι η προταθείσα νομοθετική πράξη εγκρίνεται, μετά και την έγκριση της σχετικής θέσης που είχε ήδη συμφωνηθεί από το Συμβούλιο μέσα στο καλοκαίρι.
Επόμενα βήματα
Η νομοθεσία θα υπογραφεί τώρα και από τους δύο συννομοθέτες (Κοινοβούλιο και Συμβούλιο), πριν από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Οι χώρες της ΕΕ θα έχουν στη διάθεσή τους 20 μήνες από την έναρξη ισχύος της για να μεταφέρουν τους κανόνες στο εθνικό τους πλαίσιο.
Τον Ιούλιο του 2023 η Επιτροπή πρότεινε την αναθεώρηση των κανόνων της ΕΕ για τα απόβλητα, με στόχο τα απόβλητα τροφίμων και κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.
Κάθε χρόνο παράγονται στην ΕΕ σχεδόν 60 εκατομμύρια τόνοι αποβλήτων τροφίμων (132 kg ανά άτομο) και 12,6 εκατομμύρια τόνοι αποβλήτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων. Μόνο τα είδη ένδυσης και υπόδησης αντιστοιχούν σε 5,2 εκατομμύρια τόνους αποβλήτων, ποσότητα που ισοδυναμεί με 12 κιλά αποβλήτων ανά άτομο ετησίως. Εκτιμάται ότι λιγότερο από το 1% όλων των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων παγκοσμίως ανακυκλώνεται σε νέα προϊόντα.