Ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ Benjamin Netanyahu με αλλεπάλληλες παρεμβάσεις του προσπαθεί να διαχειριστεί τις επιπτώσεις ένεκα του κλεισίματος της οικονομίας για να αντιμετωπιστεί η επέκταση του κορονωϊού.
Καθώς μόνον το 10% του εργατικού δυναμικού των επιχειρήσεων επιτρέπεται να απασχολείται η οικονομία έχει εισέλθει σε εξαιρετικά δυσχερή πορεία. Στις 30 Μαρτίου ανακοίνωσε το τρίτο πακέτο μέτρων ύψους 19,6 δισ. ευρώ. Είχε προηγηθεί δέσμη μέτρων έκτακτης ανάγκης άνω των 2,8 δισ. δολ. Ειδικώς για τις ζημίες που έχουν υποστεί οι ισραηλινοί αερομεταφορείς, ήδη από την Δευτέρα έχει συσταθεί ειδική ομάδα στο Υπ. Οικονομικών για να εκτιμήσει την κατάσταση που διαμορφώνεται.
Σημειώνεται ότι ο ισραηλινός Πρωθυπουργός, εν μέσω της αναταραχής στις παγκόσμιες χρηματαγορές, είχε δηλώσει ότι θα δημιουργήσει Ταμείο Έκτακτης Ανάγκης για την παροχή ανακούφισης κυρίως στη ρευστότητα ζωτικής σημασίας βιομηχανιών της ισραηλινής οικονομίας. Τόνισε ότι η παρούσα διεθνής κρίση βρίσκει το Ισραήλ με σταθερή οικονομία και σε πλεονεκτική θέση σε σύγκριση με την κατάσταση που ισχύει σε όλα σχεδόν τα δυτικά κράτη. Επικεφαλής του Ταμείου Εκτάκτου Ανάγκης, που θα είναι επιχειρησιακά έτοιμο μέχρι την Κυριακή, τίθεται ο Υπ. Οικονομικών Moshe Khalon.
Η ζημιά που θα προκληθεί στην ισραηλινή οικονομία ως αποτέλεσμα του κορωνοϊού αποτιμάται, σύμφωνα με την Shira Greenberg, επικεφαλής οικονομολόγο του ισραηλινού Υπουργείου Οικονομικών σε περίπου 1,24 δισ. δολ. το μήνα. Σχεδόν 150 εκατ. δολ. αφορούν τις απολεσθείσες ώρες εργασίας καθώς περίπου 70.000 εργαζόμενοι εκτιμάται ότι έχουν τεθεί ήδη σε καραντίνα.
Οι εξαγωγές υπηρεσιών του Ισραήλ αναμένεται να καταγράψουν ζημιές περίπου 535 εκατ. δολ.. Οι συνολικές εξαγωγές υπηρεσιών το 2019 ανήλθαν σε 55,4 δισ. δολ. συμπεριλαμβανομένου του τουρισμού, ο οποίος εισέφερε 7,6 δισ. δολ. το 2019. Παράλληλα οι εξαγωγές υπηρεσιών τεχνολογίας, εισέφεραν σχεδόν 30 δισ. δολ. καθώς και οι δύο υποτομείς του κλάδου υπηρεσιών εξαρτώνται από τις αερομεταφορές οι επιπτώσεις θα αυξάνουν σημαντικά στο προσεχές διάστημα, εφόσον οι πτήσεις ολοένα και περιορίζονται. Οι εξαγωγές αγαθών αναμένεται να μειωθούν κατά περίπου 366 εκατ. δολ.. Μονάχα η πτώση στην κατανάλωση αγαθών και ψυχαγωγίας στο Ισραήλ αναμένεται να δημιουργήσει μείωση του συνολικού ΑΕΠ ύψους περίπου 197 εκατ. δολ.. Το Υπουργείο Οικονομικών, με βάση την παρούσα κατάσταση, εκτιμά ότι η συνολική απώλεια του ΑΕΠ θα ανέλθει στο 1% ή περίπου στα 3,94 δισ. δολ., δηλαδή τελικώς η αύξηση για το 2020 θα κυμανθεί σε επίπεδα του 1,8% - 2% αντί για 2,6% που αρχικώς είχε υπολογιστεί. Αυτές οι προβλέψεις βασίζονται στο σενάριο που εκτιμά ότι δεν θα επέλθει παγκόσμια ύφεση και ο έλεγχος της πανδημίας θα επιτευχθεί πριν το τρίτο τρίμηνο του 2020.
Ο Ισραηλινός Εθνικός αερομεταφορέας EL AL ανακοίνωσε ότι αναμένει απώλειες ύψους 140-160 εκατ. δολ. για την περίοδο Ιανουαρίου - Απριλίου 2020 και ως εκ τούτου ανέστειλε όλο το πτητικό του πρόγραμμα. Ήδη προχώρησε απολύσεις 1.000 εργαζομένων και το 80% του λοιπού προσωπικού ετέθη σε άδεια άνευ αποδοχών. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Απασχόλησης του Ισραήλ, περίπου 100.000 άτομα ενεγράφησαν στο Ταμείο Ανεργίας μονάχα την Πέμπτη 19 Μαρτίου, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός ανέργων να ανέλθει σε 551.830 άτομα. Το ποσοστό ανεργίας κατ’ αυτόν τον τρόπο τετραπλασιάσθηκε και από 4% που ήταν πριν το ξέσπασμα του κορωνοϊού ήδη έχει ανέλθει στο 16,5%.
Η Intel, ο μεγαλύτερος εργοδότης του Ισραήλ στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας, ήδη έδωσε εντολή στους υπαλλήλους της να εργάζονται από το σπίτι και να μην παρουσιαστούν στα γραφεία της εταιρείας. Σημειώνεται ότι ήδη έχει προβλεφθεί αποζημίωση για όσους εργαζομένους μένουν στις οικίες τους με καθεστώς καραντίνας, είτε λόγω αποφάσεως του εργοδότη τους. Η Αρχή Αεροδρομίων του Ισραήλ ανακοίνωσε την Κυριακή μαζικές περικοπές, ένεκα των αρνητικών συνεπειών στις αερομεταφορές που επέφερε η εξάπλωση του κοροναϊού. Η Αρχή έθεσε το 70% των συμβασιούχων της σε άδεια άνευ αποδοχών, ενώ περιέκοψε τις υπερωρίες για όλους τους υπαλλήλους. Η Ανώτατη Διοίκηση της Αρχής Αεροδρομίων ανακοίνωσε επίσης την περικοπή του 50% των μπόνους που είχαν προβλεφθεί ως αποδοχές της.
Η Κεντρική Τράπεζα του Ισραήλ επικαιροποίησε, τις προοπτικές της ισραηλινής οικονομίας, ενώ στο χειρότερο σενάριο κατά το οποίο η επιδημία θα εξακολουθήσει πέραν του Ιουνίου 2020, οι οικονομικές εξελίξεις θα είναι εξαιρετικά δυσμενείς. Το σύνολο των οικονομικών επιπτώσεων θα ανέλθει, σε 2,9 δισ. ευρώ.
Η διαβάθμιση των αρνητικών επιπτώσεων στους ειδικότερους κλάδους της οικονομίας κατηγοριοποιήθηκε αναλόγως του χρόνου που θα επέλθουν. Έτσι στην πρώτη φάση επιπτώσεων εντάσσονται οι ακόλουθες κατηγορίες: αεροπορικές εταιρείες, ξενοδοχεία, μεταφορές, εστιατόρια και χώροι εστίασης, τουριστικά αξιοθέατα, ο κλάδος ένδυσης και οι πρώτες ύλες κλάδου κατασκευών. Στη δεύτερη φάση επιπτώσεων εντάσσονται: τα μεγάλα εμπορικά κέντρα, τα καταστήματα ηλεκτρονικών συσκευών, οι γαμήλιες τελετές, οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών μαζικής εστίασης (catering), οι υπηρεσίες οργώνωσης συνεδρίων.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο εξαγωγών του Ισραήλ η Κίνα κατέχει το 8,8% των εισαγωγών του Ισραήλ (9,3% αν εξαιρεθούν τα διαμάντια), ενώ 8% των ισραηλινών εξαγωγών κατευθύνονται σε αυτή (9,7% δίχως διαμάντια). Το 54% των ισραηλινών εξαγωγών στην Κίνα αφορούσε μηχανολογικό και ηλεκρολογικό εξοπλισμό, 18% προϊόντα χημικής βιομηχανίας και 17% ιατρικές συσκευές. Οι εισαγωγές από την Κίνα αφορούν κατά 27% μηχανολογικό και ηλεκτρολογικό εξοπλισμό, 15% είδη ιματισμού, 10% χημικά προϊόντα, 10% προϊόντα μετάλλων και 7% προϊόντα πλαστικών και καουτσούκ. Παράλληλα 30% των υλικών του κλάδου κατασκευών προέρχονται από την Κίνα, καθώς και το 99% των προϊόντων του κλάδου ιματισμού λιανικής που προωθούνται στην ισραηλινή αγορά. Επίσης 160.000 τουρίστες από την Κίνα επισκέφθηκαν το Ισραήλ το 2019. Εκτιμάται συνολικά ότι και μόνον από τις εμπορικές συναλλαγές με την Κίνα, η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας θα επιδράσει αρνητικά σημαντικούς κλάδους της ισραηλινής οικονομίας εντός του 2020.
Οι επιπτώσεις στον τουρισμό
Η χώρα έχει περίπου 400 ταξιδιωτικά πρακτορεία και 4.000 ταξιδιωτικούς οργανισμούς, οι οποίοι μέχρι στιγμής κατέγραψαν μείωση των εσόδων κατά 850 εκατ. δολ., λαμβάνοντας υπόψη τις ακυρώσεις για το καλοκαίρι. Από τους 7.000 που απασχολούνται στον τομέα, το 30% έχει ήδη τεθεί σε άδεια άνευ αποδοχών και το 23% έχει ήδη απολυθεί ή βρίσκεται σε διαδικασία προς τούτο. Σε πάνω από 20% εργαζομένους στον κλάδο τουρισμού επεβλήθηκαν περικοπές μισθών ή ωρών εργασίας.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της CBI (Κεντρικής Τράπεζα Ισραήλ) τον Φεβρουάριο 2020 επισκέφτηκαν το Ισραήλ 335.000 τουρίστες, ποσοστό 3,6% χαμηλότερο σε σχέση με τον Φεβρουάριο 2019 και 5,7% μειωμένο σε σχέση με τον Ιανουάριο 2020, παρότι παραδοσιακά ο μήνας Φεβρουάριος έχει υψηλότερο αριθμό επισκεπτών από τον Ιανουάριο. Είναι σημαντικό ότι ο δείκτης εισόδων για τον Φεβρουάριο για πρώτη φορά από το 2016 είναι αρνητικός. Αυτή η πτώση έρχεται μετά από σταθερά ανοδική πορεία τα τελευταία τέσσερα έτη. Η πτώση συσχετίζεται ευθέως με τα περιοριστικά μέτρα που έχουν υιοθετηθεί παγκοσμίως και από την Ισραηλινή Κυβέρνηση σε σχέση με την προσπάθεια ανάσχεσης της επέκτασης του κορονοϊού.
Ο ξενοδοχειακός κλάδος που είχε κύκλο εργασιών περίπου 3,38 δισ. δολ. το 2019, εκτιμά τις ζημίες σε περίπου 1,41 δισ. δολ.. Από τα 41.000 άτομα που απασχολούνται στον τομέα, 10.000 έχουν τεθεί σε άμισθη άδεια και άλλα 10.000 απειλούνται με απόλυση. Τα γραφεία ενοικίασης αυτοκινήτων έχουν επίσης υποστεί ζημιά, καθώς οι εταιρείες έχουν μέχρι σήμερα 75% ακυρώσεις για την περίοδο του εβραϊκού Πάσχα (Passover).
Καθώς εκτιμάται ότι 1,5 εκατ. ισραηλινοί φέτος δεν θα ταξιδέψουν εκτός Ισραήλ την περίοδο του εβραϊκού Πάσχα, λόγω των μέτρων του κορωνοϊού, η εσωτερική προσφορά της αλυσίδας τροφίμων ενδέχεται να μην μπορέσει να ανταποκριθεί στη ζήτηση. Οι εκτιμήσεις είναι ότι θα πρέπει να γίνουν εισαγωγές σε ορισμένα είδη διατροφής (π.χ. γαλακτοκομικά, συσκευασμένα ιχθυηρά κ.α.).