Το 21,5% των συνολικών διανυκτερεύσεων των επισκεπτών στην Ελλάδα προέρχεται από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, σύμφωνα με έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ), που παρουσίασε ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) κ. Γιώργος Δουκίδης στο 24ο Συνέδριο Prodexpo.
Όπως τόνισε ο κ. Δουκίδης, οι βραχυχρόνιες μισθώσεις το 2022 συνεισέφεραν το 1,65% του ΑΕΠ, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 3,44 δις ευρώ, υποστηρίζοντας 54.000 θέσεις εργασίας.
Τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν την άμεση επίδραση στην οικονομία, με την έμμεση επίδραση στο ΑΕΠ να κυμαίνεται μεταξύ 7,58 - 8,12 δις ευρώ, δηλαδή περί το 3,64 – 3,90% ΑΕΠ. Παράλληλα, παίζουν πλέον σημαντικό ρόλο στις τουριστικές υπηρεσίες, σημειώνοντας το 2022 για οκτώ συνεχόμενους μήνες διανυκτερεύσεις (μηνιαία) άνω του 1 εκατομμυρίου.
Ακόμα, μέσα από την έρευνα αναδεικνύεται ο “δημοκρατικός” κοινωνικός αντίκτυπος του μοντέλου οικονομίας διαμοιρασμού, που καθορίζει τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, καθώς σ’ αυτή συμμετέχουν κοινωνικά, οικονομικά και δημογραφικά ευαίσθητες ομάδες που στην πλειοψηφία τους είναι ιδιώτες και οι οποίοι αναζητούν πρόσθετη πηγή εισοδήματος. Σήμερα όπως αναδεικνύεται, οικοδεσπότες είναι άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που κατά κύριο λόγο κατοικούν σε ημιαστικές και περιαστικές περιοχές. Γι’ αυτούς γίνεται μια σημαντική πηγή συμπληρωματικού εισοδήματος.
Αντίστοιχα, χρήστες των βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι άνθρωποι από ένα ευρύ εργασιακό και ηλικιακό φάσμα, αποτελώντας ολοένα και περισσότερο επιλογή και των Ελλήνων τουριστών. Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις παρουσιάζουν, επίσης, μεγάλη γεωγραφική διασπορά. Σύμφωνα με την έρευνα, στην Αττική βρίσκεται μόλις το 16 – 20% των διανυκτερεύσεων, πράγμα που υποδηλώνει την δημοτικότητα και την προσβασιμότητα του μοντέλου και στην επαρχία. Παράλληλα, έρχονται να εξυπηρετήσουν σε ένα ποσοστό τη ραγδαία αύξηση του τουρισμού στην Ελλάδα, η οποία ξεπερνά τα διαθέσιμα ξενοδοχειακά καταλύματα.
Η έρευνα καταλήγει πως η ανάπτυξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση του μέλλοντος του ελληνικού τουρισμού απαντώντας σε μία σειρά προκλήσεων, μεταξύ των οποίων η ανάγκη για μείωση του κόστους διακοπών αλλά κυρίως την ανάγκη και για συμπληρωματικό εισόδημα για τα ελληνικά νοικοκυριά. Συμπερασματικά, η έρευνα υπογραμμίζει τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν οι βραχυχρόνιες μισθώσεις στην τουριστική βιομηχανία της Ελλάδας και στην ευρύτερη οικονομία. Η ανθεκτικότητά τους, η προσαρμοστικότητά τους και ο θετικός αντίκτυπός τους σε διάφορες δημογραφικές ομάδες και περιοχές, τις καθιστούν μια ανερχόμενη δύναμη στο πλαίσιο της οικονομίας διαμοιρασμού.
Η έρευνα “Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΩΝ ΜΙΣΘΩΣΕΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ (SHORT-TERM RENTALS - STRs) ΜΕΣΩ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΠΛΑΤΦΟΡΜΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ εκπονήθηκε από τον Καθηγητή του ΟΠΑ, κ. Γιώργο Δουκίδη και τον Δρ. Λευτέρη Κιοσέ σε συνεργασία με το ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ (ELTRUN) του ΟΠΑ.
Ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Δουκίδης
Aναλυτικά
Κύρια ευρήματα της μελέτης
Οι βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις (STR) έχουν αναδειχθεί ως σημαντικό και αναπόσπαστο συστατικό της τουριστικής βιομηχανίας της Ελλάδας, επιδεικνύοντας ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα ακόμη και ενόψει προκλήσεων όπως η πανδημία COVID-19.Ο οικονομικός αντίκτυπος των STR στην Ελλάδα είναι σημαντικός, συμβάλλοντας σε σημαντικό μερίδιο του ΑΕΠ της χώρας και υποστηρίζοντας σημαντικό αριθμό θέσεων εργασίας.
Πέρα από τις άμεσες οικονομικές συνεισφορές, οι STR έχουν έμμεσο αντίκτυπο στην οικονομία, ενισχύοντας την επίδραση τους στη συνολική οικονομική δραστηριότητα της Ελλάδας. Η ανάπτυξη της αγοράς STR στην Ελλάδα ανταποκρίνεται σε έξι βασικές προκλήσεις του ελληνικού περιβάλλοντος:
1.Η εποχικότητα της ελληνικής αγοράς STR, ιδιαίτερα έντονη σε συγκεκριμένες τουριστικές περιοχές, προδιαγράφει τη σημασία του στρατηγικού σχεδιασμού για τη βελτιστοποίηση των δυνατοτήτων της.
2.Η υιοθέτηση των STR στη καταναλωτική συμπεριφορά, με ένα σημαντικό ποσοστό Ευρωπαίων τουριστών να προτιμά πλέον τις βραχυχρόνιες μισθώσεις έναντι των παραδοσιακών ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων, καθιστώντας αναγκαία την επαναξιολόγηση της προσφοράς καταλυμάτων στον τουριστικό κλάδο.
3.Το κενό στην ανάπτυξη της ζήτησης και προσφοράς τουριστικών καταλυμάτων.
Η σημαντική ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα (ζήτηση) έχει ξεπεράσει την ανάπτυξη των ξενοδοχειακών καταλυμάτων (προσφορά).
4.Η εκμετάλλευση στην Ελλάδα του μεγαλύτερου ποσοστιαία αποθέματος κενών κατοικιών μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ27
5.Η ανάγκη για μείωση του κόστους διακοπών αλλά κυρίως της ανάγκης και για συμπληρωματικό εισόδημα για τα ελληνικά νοικοκυριά.
6.Η ανάπτυξη της χρήσης του διαδικτύου γενικά και στον τουρισμό για αναζήτηση, σύγκριση και συναλλαγές ειδικά.
Οι οικοδεσπότες STRστην Ελλάδα εντοπίζονται κυρίως σε κοινωνικά, οικονομικά και δημογραφικά ευαίσθητες, υπογραμμίζοντας τον εκδημοκρατιστικό αντίκτυπο αυτού του μοντέλου οικονομίας διαμοιρασμού.
Η συντριπτική πλειοψηφία των παρόχων είναι ιδιώτες και οι κύριοι λόγοι για παροχή υπηρεσιών STRsείναι η πρόσθετη ή κύρια πηγή εισοδήματος. Ταυτόχρονα, οι Έλληνες καταναλωτές επιδεικνύουν μια ιδιαίτερα θετική στάση για τη χρήση των STR, υποδηλώνοντας μια αυξανόμενη προτίμηση για αυτήν την ευέλικτη επιλογή διαμονής. Τα χαρακτηριστικά των χρηστών STRστην Ελλάδα αποκαλύπτουν ποικίλα δημογραφικά στοιχεία, που περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα ηλικιακών ομάδων, κατοικιών και επαγγελματικών καταβολών. Οι υπηρεσίες STRστην Ελλάδα ικανοποιούν κρίσιμες ανάγκες στον εσωτερικό τουρισμό, παρέχοντας πρόσθετο εισόδημα για τους οικοδεσπότες και εξοικονόμηση κόστους για τους χρήστες. Βελτιώνουν επίσης την ποιότητα ζωής στις τοπικές περιοχές.
Συμπεράσματα
Αυτή η μελέτη καταγράφει τον κεντρικό ρόλο των Βραχυχρόνιων Μισθώσεων (STR) στο τουριστικό και οικονομικό τοπίο της Ελλάδας. Από την εμφάνιση τους στις αρχές της δεκαετίας του 2010, οι βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν αναδειχθεί ως ανθεκτικό και αναπόσπαστο στοιχείο της τουριστικής βιομηχανίας της χώρας. Παρά τις προκλήσεις που θέτει η πανδημία COVID-19, ο κλάδος παρουσίασε ισχυρή ανάκαμψη το 2021, υπογραμμίζοντας την προσαρμοστικότητα και τη σημασία του.
Οι οικοδεσπότες είναι κατά κύριο λόγο άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, συχνά άνεργα, που κατοικούν σε ημιαστικές και αγροτικές περιοχές. Για αυτούς, τα STR προσφέρουν μια ζωτική πηγή συμπληρωματικού εισοδήματος. Οι χρήστες αντιπροσωπεύουν ένα ευρύ φάσμα ηλικιακών ομάδων και εργασιακών καταστάσεων, υποδεικνύοντας την ευρεία απήχηση και την προσβασιμότητα αυτής της επιλογής καταλύματος. Οικονομικά, τα STR έχουν σημαντικό αντίκτυπο, συνεισφέροντας δισεκατομμύρια στο ΑΕΠ της Ελλάδας και υποστηρίζοντας δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας. Η θετική τους επιρροή αποδεικνύεται περαιτέρω από την έμμεση συνεισφορά τους, τονίζοντας τον ρόλο τους στην ενίσχυση της συνολικής οικονομικής ευρωστίας της χώρας.
Συμπερασματικά, η παρούσα έρευνα υπογραμμίζει τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν οι STRστην τουριστική βιομηχανία της Ελλάδας και στην ευρύτερη οικονομία. Η ανθεκτικότητά τους, η προσαρμοστικότητά τους και ο θετικός αντίκτυπός τους σε διάφορες δημογραφικές ομάδες και περιοχές τους καθιστούν μια ανερχόμενη δύναμη στο πλαίσιο της οικονομίας διαμοιρασμού. Η κατανόηση και η αξιοποίηση των δυνατοτήτων των STRθα είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση του μέλλοντος του ελληνικού τουρισμού και των τομέων διαμονής.