Άρθρο του Σωτήρη Μυλωνά*
Σε αυτό το περιβάλλον ρίσκου, κυρίως λόγω της κλιματικής κρίσης, ο τουρισμός αναμένεται να είναι ανοδικός με τις προβλέψεις να μιλάνε για 1,8 δις αφίξεις το 2030, εξέλιξη που με σωστή, ολοκληρωμένη διαχείριση μπορεί να δημιουργήσει θετικά αποτελέσματα στις περιοχές και τις τοπικές κοινωνίες φέρνοντας οικονομική πρόοδο, εργασία και επενδύσεις. Σωστή διαχείριση προορισμών και υπό το πρίσμα της αειφορίας σημαίνει ισχυρή περιβαλλοντική προστασία, προστασία του ανθρώπινου κεφαλαίου, ενίσχυση του τοπικού χαρακτήρα και πρακτικά αποτύπωμα που συνεισφέρει θετικά. Η βιώσιμη, ισόρροπη ανάπτυξη, είναι ο μόνος τρόπος για να προχωρήσει ο τουρισμός.
Ο Ελληνικός τουρισμός σε αυτή την κατεύθυνση χρειάζεται στρατηγική που να διασφαλίζει ένα βιώσιμο τουριστικά μοντέλο εναρμονισμένο πλήρως με τις Ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, επενδύσεις και ισχυρή πολιτική βούληση που δεν κάνει εκπτώσεις, στοχεύοντας στην ποιότητα, στη διατήρηση της αυθεντικότητας, στην ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών και την ουσιαστική προστασία του περιβάλλοντος. Όλα αυτά προϋποθέτουν μέτρα και δράσεις που ξεκινούν από αλλαγές στη νομοθεσία, σχεδιασμό, θέσπιση κριτηρίων, πιστοποιήσεις, ενίσχυση του σχεδίου της κλιματικής ουδετερότητας, δηλαδή μια ατελείωτη “καταιγίδα” αειφορίας.
Αλλαγή δεκαετίας, τάσεις και εργαλεία διαχείρισης της αειφορίας
Υπό το παραπάνω πρίσμα και με έμφαση την αναγκαιότητα της περιβαλλοντικής προστασίας και της διαχείρισης της κλιματικής κρίσης οι παρακάτω τάσεις και εργαλεία θα είναι κυρίαρχα για την επόμενη δεκαετία.
1. Το Green Deal δημιουργεί μια νέα πράσινη πολιτική για την Ευρωπαϊκή ένωση. H νέα πολιτική της Ε.Ε για κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050 υποστηρίζεται από επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες, βιώσιμες λύσεις και πολλές πολιτικές και εργαλεία που θα έχουν αντίκτυπο και στον τουρισμό. Η Πράσινη Συμφωνία μπορεί να αποτελέσει μια νέα αναπτυξιακή στρατηγική της ΕΕ και σύγκλιση όλων των ενδιαφερόμενων μερών για ένα κοινό σκοπό. Παράλληλα ο τουρισμός καλείται να διαχειριστεί βιώσιμα το θέμα της κλιματικής αλλαγής κυρίως για το θέμα των μεταφορών. Αναμένεται λοιπόν κύμα νομοθετικών απαιτήσεων στις οποίες οι τουριστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να εναρμονιστούν.
2. Η τεχνολογία σύμμαχος της αειφορίας. Η τεχνολογία, οι έξυπνες συσκευές, η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι σύμμαχοι σε θέματα διαχείρισης της αειφορίας και της λήψης αποφάσεων. Ήδη βλέπουμε πολλά εργαλεία και API της google να έχουν την αειφορία ως βασική παράμετρο από το google assistant μέχρι machine learning algorithms for sustainability applications. Οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι έτοιμες για αυτόν τον τεχνολογικό “οργασμό”.
3. Η χρηματοδότηση γίνεται πράσινη και δίνεται υπό όρους. Η νέα οδηγία χρηματοδότησης που προωθείται από την Ε.Ε αναμένεται σύντομα να ψηφιστεί. Στην οδηγία αυτή ορίζονται έξι περιβαλλοντικοί στόχοι: α) αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής β) προσαρμογή της αλλαγής του κλίματος γ) βιώσιμη χρήση και προστασία του νερού και των θαλάσσιων πόρων δ) μετάβαση σε κυκλική οικονομία ε) πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης στ) προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων.
Οι χρηματοδοτικές απαιτήσεις τις οποίες πρέπει να πληρούν οι οικονομικές δραστηριότητες προκειμένου να αντλούν χρηματοδότηση θα είναι α) να συμβάλλουν ουσιαστικά σε τουλάχιστον έναν από τους έξι ανωτέρω περιβαλλοντικούς στόχους β) να μη δημιουργούν "καμία σημαντική βλάβη" σε οποιονδήποτε από τους άλλους περιβαλλοντικούς στόχους γ) να συμμορφώνονται με αυστηρά και επιστημονικά βασισμένα τεχνικά κριτήρια επιλογή και να δ) να συμμορφώνονται με ελάχιστες κοινωνικές εγγυήσεις και διασφαλίσεις διακυβέρνησης. Το μοντέλο των επενδύσεων λοιπόν αναμένεται να διαμορφωθεί αναλόγα.
4. Η κυκλική οικονομία περνάει σε όλα τα στάδια του τουριστικού κύκλου. Η κυκλική οικονομία σχετίζεται με το κλείσιμο του κύκλου, την μη παραγωγή αποβλήτων, τη προώθηση φυσικών λύσεων κ.α.. Η κυκλική οικονομία περνάει στον τουρισμό αρχικά από τη διαχείριση των αποβλήτων, σε θέματα ενέργειας, αλλά και υλικών, υπηρεσίες μέχρι και σε θέματα εφοδιαστικής αλυσίδας. Το γραμμικό μοντέλο καταργείται και απαιτείται νέος τρόπος σκέψης ενώ πρέπει να εισαχθεί η φιλοσοφία του zero waste.
5. Η γενιά Ζ δημιουργεί νέες απαιτήσεις σε θέματα αειφορίας. Η γενιά Ζ είναι απαιτητική, πιστεύει στον εαυτό της και δεν μένει στους τύπους. Ζητάει ολοκληρωμένες λύσεις σε όλα τα θέματα της αειφορίας και πάνω από όλα βεβαιότητα και διαφάνεια. Η αειφορία προϋποθέτει διαφάνεια και πρόγραμμα. Οι τουριστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να προετοιμάζονται για τη νέα γενιά των πελατών τους.
Αλήθεια λοιπόν είναι έτοιμος ο τουρισμός να δεχθεί τόσο έντονη “καταιγίδα” αειφορίας;
(*) Ο Σωτήρης Μυλωνάς είναι Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός, κάτοχος MBA και απόφοιτος του πανεπιστημίου Cambridge του ινστιτούτου αειφόρου ηγεσίας. Εργάζεται ως σύμβουλος σε θέματα αειφορίας, περιβάλλοντος, υγείας και ασφάλειας σε τουριστικές επιχειρήσεις με 20 έτη εμπειρία και παρουσία σε περισσότερες από 16 χώρες.
