Το σύγχρονο «πεδίο μάχης» των ξενοδοχείων είναι αναμφίβολα το internet. Το πεδίο έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα από τ ο 2006 και μετά. Έννοιες όπως «διαδικτυακή παρουσία» ή «online distribution» από άγνωστοι όροι έχουν γίνει καθημερινή γλώσσα. Ενδεικτικά, το 2001, μόλις 361 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούσαν το internet. Το 2014, αυτός ο αριθμός είχε φτάσει τα 3 δις ενώ το 50% των ανθρώπων είχε πρόσβαση στο διαδίκτυο. Σε περισσότερο ανεπτυγμένες περιοχές όπως η Ευρώπη, το ποσοστό ξεπερνάει το 75%.
Σχετικά πρόσφατα, έως περίπου 10 χρόνια πριν, μέχρι δηλαδή το 2006, δεν θα ήταν υπερβολή να λέγαμε πως η παρουσία και σχέση των ξενοδοχείων με το online κομμάτι περιοριζόταν σε ένα υποτυπώδες site (αμφιβόλου πολλές φορές αισθητικής), χει ρισμό των email, και κρατήσεις μέσω GDS. Τα καταλύματα είχαν περισσότερο έλεγχο των κρατήσεών τους και των δυνητικών πελατών είτε αυτοί ήταν απευθείας (walk-in, email, τηλέφωνο, φαξ κ.ά.) πελάτες, είτε μέσω συνεργασιών με ταξιδιωτικούς πράκτορες και παραδοσιακούς tour operator. Ακόμα και οι σημερινοί πρωταγωνιστές και «γίγαντες» των online κρατήσεων όπως για παράδειγμα η Booking.com, η Expedia κ.ά. είχαν αρκετά πιο περιορισμένη παρουσία, κυρίως λόγω του ότι η μεγάλη στροφή στην διαδικτυακή παρουσία δεν είχε πραγματοποιηθεί ακόμη. Εν ολίγοις, το παζλ της διάθεσης, διανομής και πώλησης του ξενοδοχειακού προϊόντος είχε ακόμα πολύ λίγα κομμάτια.
Χαρακτηριστικά, στα μέσα του 2011, η Booking.com στην Ελλάδα αριθμούσε κάτι παραπάνω από 4.000 συνεργαζόμενα καταλύματα. Σήμερα, αυτός ο αριθμός ξεπερνάει τις 21.000. Ολοένα και περισσότερες πλατφόρμες online κράτησης έχουν εμφανιστεί στην αγορά και (μετα)πωλούν τα δωμάτια των ξενοδοχείων. Οι παραδοσιακοί tour operator σταδιακά χάνουν την διαπραγματευτική δύναμή τους και παρουσία σε πολλές περιοχές (σε άλλες την διατηρούν αμείωτη) λόγω της ευκολίας συνεργασίας με τα OTA και ακόμα περισσότερο λόγω του ότι τα ξενοδοχεία πετυχαίνουν υψηλότερη τιμή πώλησης από τους tour operator, παρά την υψηλή ενίοτε προμήθεια των OTA. Επιπλέον, δεν είναι καθόλου αμελητέο πως λόγω της έξαρσης της διαδικτυακής παρουσίας όλων των επιχειρήσεων (τουριστικών και μη) και της γενικότερης στροφής προς το online distribution, τα ΟΤΑs μπορούν εύκολα και γρήγορα να «ανοίξουν αγορές» για το εκάστοτε ξενοδοχείο και να του δώσουν πρόσβαση σε πελάτες που ως τώρα δεν είχαν.
Αλλά γιατί τα ξενοδοχεία αισθάνονται πολλές φορές αβοήθητα και χωρίς δυνατότητα επιρροής; Πιθανώς επειδή δεν μπορούν πλέον να διατηρήσουν τον έλεγχο της κατάστασης και της Online παρουσίας τους ή δεν μπορούν να συμβαδίσουν με τις εξελίξεις. Ας μην ξεχνάμε πως τυπικά ο πελάτης «ανήκει» στο ξενοδοχείο. Καθώς όμως ο λαβύρινθος της online διανομής γίνεται ολοένα πιο δύσκολος και μεγαλύτερος, ταυτόχρονα αυξάνεται η εξάρτηση από τρίτους και χάνεται η «ιδιοκτησία» του πελάτη. Η ξενοδοχειακή βιομηχανία χάνει εδώ και χρόνια τις απευθείας κρατήσεις. Την ίδια στιγμή παρατηρείται απώλεια ελέγχου και της τιμολογιακής πολιτικής.
Η λύση, βεβαίως, δεν είναι ούτε ο στρουθοκαμηλισμός, ούτε ο πανικός. Είναι η δημιουργία σαφούς πολιτικής και στρατηγικής απευθείας διάθεσης στον πελάτη – οι τρόποι και τα εργαλεία υπάρχουν. Μια απλή συμβουλή για την πολυπλοκότητα: επικεντρωθείτε στο δικό σας προϊόν και μεταβιβάστε το στον πελάτη με ένα απλό, σίγουρο και σαφές μήνυμα.
** Στο επόμενο άρθρο θα εξετάσουμε κάποιες βασικές ορολογίες όπως τι είναι OTA, wholesaler, metasearch καθώς και ποια είναι κάποια από τα βασικά μοντέλα συνεργασίας. Ακόμα, θα αναφερθούμε σε κομβικές ημερομηνίες στο χώρο του Online distribution και σε κοινά χαρακτηριστικά των μεγαλύτερων ονομάτων στο χώρο αυτή τη στιγμή (Booking.com, Expedia, Airbnb).