Βρε πως περνάει ο καιρός και πόσο γοργά κυλούν οι μήνες των ανεκπλήρωτων δεσμεύσεων και εξαγγελιών του στυλ «μέχρι το τέλος του μηνός»...
Ήταν τέτοιες μέρες Αυγούστου, στην αρχή μίας διαταραγμένης από την κατεπείγουσα ψήφιση του νέου (τότε) Μνημονίου, θερινής ραστώνης, όταν αποκαλύπταμε αυτό που τότε θεωρούσαμε ως “βόμβα” στα θεμέλια του ελληνικού τουρισμού.
Και το οποίο φυσικά, έκτοτε εξελίχθηκε σε μείζον ζήτημα για τον τουριστικό κόσμο.
Περιμένοντας, ακόμα, τόσο καιρό αργότερα, τα υπουργεία Οικονομικών και Τουρισμού να καταθέσουν το τελικό σχέδιο του νομοθετικού τους πονήματος – λίγες μέρες έμειναν πριν διακόψει τις εργασίες της η Βουλή – η αλήθεια είναι ότι έχουμε μία σχετική εικόνα της κατεύθυνσης επί της οποίας αυτό το σχέδιο θα κινηθεί.
Ανατρέχοντας σε όλο αυτό το τεράστιου όγκου υλικό που μπορεί να συγκεντρώσει όποιος παρακολουθεί το θέμα, εντός και εκτός Ελλάδας, πέραν των άλλων, προκύπτει μία διάσταση που δεν έχει τεθεί και εξεταστεί επαρκώς, μέχρι σήμερα.
Για τα δεδομένα της Ελλάδας, από αυτήν την άναρχη απελευθέρωση που μας κόστισε, ως κράτος, έσοδα πάνω από 300 εκατ. Ευρώ, αναδύονται δύο πτυχές που φαίνεται ότι διαφεύγουν της απαιτούμενης προσοχής:
Πρώτον, ότι ενώ η κυβέρνηση επιχειρεί να ρυθμίσει, τρόπον τινά, οριζόντια και εθνικά το ζήτημα, η αποτελεσματική διαχείρισή του αφορά πρωτίστως σε τοπικό επίπεδο και δη σε επίπεδο αστικών κέντρων (μεγάλων ή μικρότερων) δηλαδή, Δήμων.
Δεύτερον, η μεγαλύτερη πηγή των προβλημάτων, των αρνητικών επιπτώσεων και των στρεβλώσεων που προκαλεί αυτή η δραστηριότητα, δεν είναι η βίλλα, η εξοχική κατοικία ή η μονοκατοικία. Είναι το διαμέρισμα. Το διαμέρισμα στην πολυκατοικία, στη “γειτονιά”.
Ως προς το πρώτο, όπου και να κοιτάξουμε διεθνώς και ειδικά στην Ευρώπη, στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, διαπιστώνουμε ότι η ευθύνη και η αρμοδιότητα διαχείρισης του ζητήματας των βραχυχρόνιων μισθώσεων ιδιωτικών χώρων, βρίσκεται στα χέρια των τοπικών αρχών. Σε επίπεδο Πόλης ή το πολύ, Περιφέρειας. Ενδεχομένως να υπάρχει ένα εθνικό, οριζόντιο θεσμικό πλαίσιο, αλλά οι αποφάσεις, οι ρυθμίσεις και η εφαρμογή τους είναι αρμοδιότητα της τοπικής διοίκησης. Μιλάμε όλοι για το τι κάνει το Παρίσι, το Βερολίνο, η Βαρκελώνη, το Λονδίνο, το Άμστερνταμ, η Ρώμη, η Βενετία, οι Βρυξέλες. Ακόμα και όταν αναφερόμαστε σε χώρες, π.χ. τι ισχύει στην Ιταλία, αν το αναλύσουμε, θα δούμε ότι οι αναφορές εξειδείκευσης είναι για τα ισχύοντα ανά Περιφέρεια ή Πόλη.
Στη χώρα μας, κανείς Δήμος δεν έχει αρμοδιότητα, ούτε καν λόγο, για αυτό που συμβαίνει, ούτε για αυτό που θα νομοθετηθεί. Και ας αφορά πλήρως στη λειτουργία και στην καθημερινότητα της πόλης του, της περιοχής του.
Το ότι το θεσμικό πλαίσιο (καλά, εντάξει, όπως και αν το πούμε αυτό που θα εμφανιστεί) αγνοεί και αποκλείει τους Δήμους από αυτήν τη διαδικασία, είναι ένα μάλλον σοβαρό “κενό”, που θα το βρούμε μπροστά μας.
Ως προς το δεύτερο, δεν υπάρχει πόλη στην Ελλάδα που να μην βρίσκει κανείς πλέον κάποιο διαμέρισμα που να προσφέρεται προς βραχυχρόνια διαμονή. Μετά τις γεμάτες με χιλιάδες τέτοια διαμερίσματα Αθήνα και Θεσσαλονίκη, οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες γεμίζουν πια και με διαμερίσματα στην Πάτρα, στον Βόλο, στο Ηράκλειο, στα Χανιά, στη Λάρισα, στα Ιωάννινα, ακόμα και στα αστικά κέντρα των τουριστικών μας νησιών.
Διαμέρισμα, λοιπόν, σημαίνει αστικός ιστός. Γειτονιά, πολυκατοικίες με κατασταστικά που δεν περιλαμβάνουν λέξη για τέτοιες μισθώσεις, ιδιοκτήτες ή συν-ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές που βλέπουν άγνωστους να μπαινοβγαίνουν δίπλα τους, από πάνω ή από κάτω τους. Και πέραν της φοφοδιαφυγής, διαμέρισμα σημαίνει και απότομες μεταβολές στις τιμές ενοικίων για αστική μίσθωση.
Οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις είναι προφανείς. Αλλά η δυνατότητα ή πρόβλεψη διαχείρισής τους, προς το παρόν... αφανής.
Για να μην παρεξηγηθούμε, σε όλα αυτά υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος. Το μισθώνω ένα διαμέρισμα σε μία περιοχή της πόλης και περνάω κάποιες μέρες ως «ντόπιος», είναι βασικό συστατικό της γοητείας και της δημοφιλίας αυτού του μοντέλου διαμονής. Αντίστοιχα, είναι μία λύση για ιδιοκτήτες, να βγει κάτι παραπάνω από ακίνητα, που ερημώνουν ή υποαποδίδουν, λόγω της κρίσης.
Πάταξη της φοροδιαφυγής και περιορισμός της στρέβλωσης της αγοράς, είναι τα κύρια ζητούμενα, ναι. Αλλά αν δεν γίνει μία μελετημένη και ολοκληρωμένη παρέμβαση, ούτε αυτά θα επιτύχουμε.