Ό,τι γίνεται ή δεν γίνεται στην πολιτική, λέει μία παλιά «Σχολή», οφείλεται είτε σε ανικανότητα είτε σε σκοπιμότητα.
Σύμφωνα με δήλωση αρμόδιου υπουργού, προ ημερών, η παντελής απουσία του επίσημου κράτους στην Ειδομένη, αποδίδεται σε σκοπιμότητα, δηλαδή ατην απόφαση της κυβέρνησης να καθιστά σαφές πως όποιος καταλήγει εκεί, το κάνει «με δική του ευθύνη» και πως το κράτος δεν πρόκειται να παράσχει κάποιου είδους βοήθεια ή υποστήριξη στις βασανισμένες ψυχές που συνωστίζονται στη συγκεκριμένη περιοχή;
Η τέχνη της σκοπιμότητας, βεβαίως προϋποθέτει γενικώς πολιτικές ικανότητες και δεξιότητες, προκειμένου να μην είναι αποσπασματική και εν τέλει πολύ, πιο επιζήμια.
Δεν γίνεται, για παράδειγμα, από τη μία πλευρά, έναν χρόνο να έχεις πολιτική «ανοικτών συνόρων», να αποδέχεσαι τις απίστευτες καταστάσεις που βίωσαν τα νησιά μας όλο αυτό το διάστημα και όταν το πρόβλημα που σε κάνει πρώτο θέμα, πρωτοσέλιδο - και «ρόμπα», κατά το λαϊκώς λεγόμενο - σε όλα τα ΜΜΕ του κόσμου για εβδομάδες φθάνει στο απροχώρητο, τότε να υιοθετείς πολιτικές σκοπιμότητας!
Και μάλιστα, χωρίς να έχεις ένα συγκροτημένο σχέδιο διαχείρισης αυτής της κατάστασης, μέσω «ουδέτερων» φορέων και ανθρωπιστικών οργανώσεων, όχι ανεξέλεγκτα με όποια ΜΚΟ περνάει απ’ έξω να μπαίνει και να κάνει ό,τι θέλει. Και το κυριότερο, χωρίς να έχεις προβλέψει τι ζημιά κάνει όλο αυτό το σκηνικό στην εικόνα της χώρας και να έχεις μεθοδεύσει –ναι, με σκοπιμότητα - μία «έξυπνη» επικοινωνιακή διαχείριση.
Γιατί αν, ο μη γένοιτο, η κατάσταση ξεφύγει ακόμα περισσότερο –μία «σπίθα» αρκεί για να ζήσουμε το αδιανόητο...- τότε η μορφή κρατικής παρέμβασης που θα απαιτείται, θα πρέπει να είναι η χειρότερη όσων έπρεπε να αποφευχθούν.
Και μετά ήρθε και η Αντζελίνα Τζολί. Ήταν πραγματικά διασκεδαστικό να παρακολουθεί κανείς την προσπάθεια των media να ακροβατήσουν μεταξύ lifestyle ρεπορτάζ και της σοβαρότητας που πραγματικά είχε αυτή η επίσκεψη. Αυτό το σουρεαλιστικό μπέρδεμα των ενδυματολογικών αναλύσεων, των «αποκλειστικών» για τη φρουτοσαλάτα που έφαγε το βράδυ, για το αν είπε «γεια» ή «καλημέρα», στο προσωπικό του ξενοδοχείου το πρωί, με τη βαρύτητα και τον συμβολισμό της παρουσίας εδώ της πρέσβειρας καλής θέλησης ή Ειδικής Απεσταλμένης –προσέξτε, δύο «καπέλα» με διαφορετικές αποστολές - της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Εδώ ήρθε ως «Ειδική Απεσταλμένη», εν όψει και της διάσκεψης της 30ης Μαρτίου στη Γενεύη.
Επίσκεψη με δύο όψεις. Από τη μία, αν δούμε ποιες χώρες και περιοχές έχει επισκεφθεί μέχρι σήμερα η κα Τζολί, με αυτήν την ιδιότητα, θα καταλάβουμε αμέσως σε ποια λίστα μόλις προστέθηκε και η χώρα μας, στη συνείδηση της διεθνούς κοινής γνώμης που την παρακολουθεί κατά πόδας. Από την άλλη, το «ευχαριστώ στον ελληνικό λαό για τη γενναιοδωρία του και την κατανόησή του» και η δήλωση ότι «θα έρθω για διακοπές στη Λέσβο με την οικογένειά μου», ήταν αρκετά για να δώσουν μία ισχυρή επικοινωνιακή τόνωση που τόσο χρειαζόταν αυτήν τη στιγμή, η χώρα μας.
Ο τουρισμός, όπως ξέρουμε όλοι, έχει μία μοναδική «ευλογία» και «κατάρα», μαζί. Ακολουθεί τις ανθρώπινες παρορμήσεις και επιθυμίες. Εκεί που ένας επισκέπτης αισθάνεται δυσάρεστα με μία κατάσταση σε έναν προορισμό, προκύπτει ένας άλλος που αισθάνεται διαφορετικά. Εκεί που ένας ενοχλείται και αποτρέπεται από το προσφυγικό σε μία περιοχή, κάποιος άλλος, αισθάνεται ότι πρέπει να την επισκεφθεί για να «βοηθήσει» ή να επιβραβεύσει το τοπικό στοιχείο για τη στάση του.
Εντάξει, σε αυτό το ισοζύγιο, το μαζικό υπερτερεί του μεμονωμένου. Αλλά επειδή ο τουρισμός είναι πρωτίστως επικοινωνία που παραπέμπει ή βασίζεται σε εμπειρία, όποιος ασχολείται σοβαρά, μπορεί να περνάει τα μηνύματα που πρέπει, ανάλογα με την περίσταση.
Ποια είναι, π.χ., η αναλογία στα εγχώρια και διεθνή ρεπορτάζ μεταξύ εικόνων ανθρώπινης δυστυχίας και εξαθλίωσης, κρατικής εγκατάλειψης και ανυπαρξίας και εικόνων με συμπολίτες μας, που βοηθούν, ταίζουν, ντύνουν, βάζουν πρόσφυγες στα σπίτια τους και στις οικογένειές τους;
Μία αναφορά στις δέκα; Γιατί να μην είναι τρεις-τέσσερις ή και πέντε; Πόσο πιο διαφορετική θα ήταν η «κατάσταση αντίληψης», σε πολλά επίπεδα, όχι μόνον για τον τουρισμό μας;
Τελικά, μία σκοπιμότητα χρειάζεται, ενα καλό σχέδιο και συντονισμός. Αλλά...