Είναι τουλάχιστον εντυπωσιακό το γεγονός ότι ένα νησί που βρίσκεται σε μια ευλογημένη μεν, μικρή δε χώρα, η Χίος, δημιουργεί σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του πολυποίκιλο πλούτο στην επιστήμη, τις τέχνες και γράμματα, στην πολιτική, στη φύση. Ας δούμε τη συμβολή της Χίου σε αυτούς τους τομείς:
Όμηρος, Ιπποκράτης και Οινοπίδης
Η αρχαία Ελλάδα πάντοτε γοητεύει και προκαλεί δέος στους σύγχρονους επισκέπτες της, οι οποίοι από το σχολείο ακόμη αποκτούν σημαντική επαφή με την ιστορία και τη μυθολογία. Συνεπώς, ο ξένος τουρίστας που προετοιμάζεται για τις διακοπές του στη Χίο, διαβάζει κατ’ αρχήν ότι το νησί ήταν, σύμφωνα με μια εκδοχή, η γενέτειρα του Ομήρου, καθώς και των μαθηματικών Ιπποκράτη και Οινοπίδη.
Σταμάτης Κριμιζής
Η σύγχρονη Χίος έχει φτάσει πολύ ψηλά, στην κυριολεξία: η πόλη του Βροντάδου είναι ο τόπος γέννησης του Έλληνα διαστημικού φυσικού Σταμάτη Κριμιζή, ακαδημαϊκού, που έχει σχεδιάσει σημαντικά πειράματα σε διαστημόπλοια και δεκάδες διαστημικές αποστολές της NASA , όπως ήταν οι Voyager 1 και 2, Cassini, Galileo, Ulysses, Ace, Messenger και πλήθος άλλων. Προς τιμήν του έχει ονομασθεί ο αστεροειδής 8323 «Κριμιζής».
‘Ισως να μην είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Ρουκετοπόλεμος επίσης λαμβάνει χώρα στο Βροντάδο και θεωρείται το μεγάλο γεγονός του Πάσχα: οι δύο μεγαλύτερες ενορίες της Παναγίας Ερειθιανής και του Αγίου Μάρκου αναβιώνουν το βράδυ της Ανάστασης ένα έθιμο οι ρίζες του οποίου χάνονται στα βάθη του χρόνου. Αυτοσχέδιες ρουκέτες που κατασκευάζουν συνεργεία ρουκετατζήδων όλη τη χρονιά εκτοξεύονται ανάμεσα στα «αντίπαλα» συνεργεία των δύο ενοριών , τιμώντας με εντυπωσιακό τρόπο τη συγκινητική Ανάσταση.
Άλμπερτ Αϊνστάιν και Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής
Όταν ο Άλμπερτ Αϊνστάιν εργαζόταν πάνω στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα, για το λόγο αυτό ζήτησε τη βοήθεια του Χιώτη Έλληνα μαθηματικού Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, ο οποίος διετέλεσε καθηγητής του συμβάλλοντας καθοριστικά στην εξέλιξη της σημαντικότερης ίσως θεωρίας όλων των εποχών.
Σπουδαίες προσωπικότητες όπως ο Ιούλιος Βερν, έγραφαν προφητικά ότι ο Καραθεοδωρή θα γινόταν μια σπουδαία προσωπικότητα της επιστήμης ενώ ο Ελευθέριος Βενιζέλος εκτιμούσε πολύ τις ικανότητές του, αφού μεταξύ άλλων έγραφε και μελετούσε σε έξι γλώσσες.
Μια από τις μεγαλύτερες μελέτες του Καραθεοδωρή που έγραψαν ιστορία ήταν για τους κίονες του Παρθενώνα υπό τον τίτλο «Περί των καμπυλών του στυλοβάτου του Παρθενώνα και περί της αποστάσεως των κιόνων αυτών». Ήταν αυτός που ανακάλυψε ότι οι μπροστινοί κίονες του Παρθενώνα έχουν τόξα από κύκλους με ακτίνα πέντε χιλιομέτρων, ενώ οι πίσω κίονες έχουν ακτίνα δέκα χιλιόμετρα, με αποτέλεσμα να μοιράζεται καλύτερα το βάρος πάνω στον κάθε κίονα.
Η Χίος είναι επίσης η ιδιαίτερη πατρίδα του Μίκη Θεοδωράκη και του Ανδρέα Παπανδρέου, καθώς και του İbrahim Ethem Pasha, ο οποίος είχε πολλούς απογόνους, ένας από τους οποίους είναι ο ζωγράφος Osman Hamdi Bey.
H Unesco για την Καλλιέργεια και Συλλογή Μαστίχας: άυλη πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας
Η μοναδική στον κόσμο μαστίχα, παράγεται μόνο στη Χίο, αποκλειστικά στο νότιο τμήμα του νησιού όπου βρίσκονται τα περίφημα μαστιχοχώρια. Η καλλιέργεια και η συλλογή της, αποτελούν ιδιαίτερες γνώσεις που έχουν αναγνωριστεί και καταγραφεί από την UNESCO στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας. Μέσω των προγραμμάτων αγροτουρισμού, οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να γευτούν ο ίδιοι την εμπειρία της μαστιχοκαλλιέργειας.
Εκτός από τη φημισμένη μαστίχα, η Χίος προσφέρει μεγάλη ποικιλία τοπικών προϊόντων και αυθεντικών γεύσεων. Ο γαστρονομικός πλούτος της περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: βούτυρα και τυριά όπως το μαστέλο, εσπεριδοειδή όπως το μανταρίνι Χίου, ούζα και αρωματικά λικέρ, κρασιά άριστης ποιότητας, χιώτικα γλυκά, παστέλια, αλλά και φρέσκα ψάρια και θαλασσινά.
Ορχιδέες
Προστατευόμενο είδος που υπάρχει σε αφθονία στο νησί είναι και οι ορχιδέες, οι οποίες φύονται σε ένα ευρύ φάσμα βιοτόπων, από τις παραθαλάσσιες περιοχές ως τα ψηλά βουνά και τις γεωργικές καλλιέργειες, μέχρι και σε υγρότοπους, ανάλογα με το είδος. Από τα πολλά είδη ορχιδεών που φύονται στην Ευρώπη μέχρι σήμερα, έχουν εντοπιστεί 110 είδη και υποείδη στη Χίο όπως είναι για παράδειγμα οι ορχιδέες Holy Orchid και Orchis sancta που συναντώνται στα Κάτω Φανά, στο νότιο άκρο του νησιού.