Τις εκτιμήσεις του για την πορεία της ολλανδικής οικονομίας, παρουσιάζει σε σχετική έκθεση το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπογραμμίζοντας τους κινδύνους και απαιτώντας δημοσιονομική «σύνεση».
Οι εκτιμήσεις είναι σε πλήρη αντίθεση με τα προηγούμενα δύο χρόνια ισχυρής ανάκαμψης, η οποία ωστόσο υποχώρησε σε μια πενιχρή ανάπτυξη 0,1% το 2023. Ως κύριες αιτίες αναφέρει την ενεργειακή κρίση, την αύξηση επιτοκίων και το υποτονικό παγκόσμιο εμπόριο.
Από την εν λόγω έκθεση αξίζει να σημειωθούν τα εξής:
Το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί από 0,1% το 2023 σε 0,6% και 1,3% το 2024 και το 2025, αντίστοιχα, λόγω βελτίωσης της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, πτώσης του πληθωρισμού και ισχυρότερης εξωτερικής ζήτησης. Η ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα προβλέπεται να είναι κατά μέσο όρο 1,6%, υποστηριζόμενη από δημόσιες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, ωστόσο η γήρανση του πληθυσμού θα αντισταθμίσει ορισμένα από τα οικονομικά οφέλη.
Η αναμενόμενη ανάπτυξη της οικονομίας τα επόμενα χρόνια συνοδεύεται από επιφυλάξεις. Ενώ η βελτιωμένη αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών που τροφοδοτείται από τον χαμηλότερο πληθωρισμό θα μπορούσε να αποτελέσει σπινθήρα για την ανάπτυξη, τα υψηλά επιτόκια συνιστούν «απειλή» για τις επενδύσεις σε επιχειρήσεις και κατοικίες. Η αγορά εργασίας, με την ιστορικά χαμηλή ανεργία, συνεπάγεται εκτεταμένες ελλείψεις προσωπικού και κινδύνους υπερθέρμανσης της οικονομίας και πυροδότησης του πληθωρισμού.
Ο πληθωρισμός βρίσκεται σε πτωτική τροχιά, ωστόσο ο κίνδυνος αναζωπύρωσής του παραμένει. Αναμένεται να μειωθεί από 4,1% το 2023 σε 3% το 2024 και 2,3% το 2025. Ο δομικός πληθωρισμός προβλέπεται να επιβραδυνθεί από το υψηλό 7,4% το 2023, λόγω χαλάρωσης πιέσεων στους μισθούς , ο δε στόχος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αναμένεται να επιτευχθεί προς το τέλος του 2025.
Δεδομένης της επιμονής του πληθωρισμού, το ΔΝΤ συνιστά υιοθέτηση μιας μη επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής. Ενώ η μείωση δαπανών και η αύξηση των εσόδων μπορεί να αποδώσουν, η εφαρμογή μέτρων μείωσης του ελλείμματος θα στείλει ένα ισχυρότερο μήνυμα. Τούτο μπορεί να επιτευχθεί μέσω κατάργησης μη στοχευμένων ενεργειακών μέτρων και εξορθολογισμού των σιωπηρών επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων.
Οσον αφορά την αγορά κατοικίας, μια σοβαρή διόρθωση θα μπορούσε να προκαλέσει ύφεση και να απαιτήσει διακριτική δημοσιονομική στήριξη. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας είναι ευάλωτος σε μια απότομη πτώση των τιμών των ακινήτων. Οι αποτιμήσεις των κατοικιών και των εμπορικών ακινήτων παραμένουν αυξημένες παρά τις πρόσφατες μειώσεις. Οποιοσδήποτε τύπος διόρθωσης θα μπορούσε να έχει αρνητικές επιπτώσεις δεδομένου ότι οι ολλανδικές τράπεζες είναι περισσότερο εκτεθειμένες σε δάνεια με εξασφαλίσεις ακίνητης περιουσίας.
Μια ισχυρή πτώση στις τιμές των κατοικιών, ιδιαίτερα εάν συνδυαστεί με αύξηση της ανεργίας, θα προκαλούσε αύξηση χρεοκοπιών στον τομέα των ακινήτων. Οι νεότεροι και χαμηλότερου εισοδήματος δανειολήπτες είναι πιο ευάλωτοι σε δυσμενείς χρηματοοικονομικούς κλυδωνισμούς, ενώ οι επιπτώσεις από τις μειώσεις των τιμών θα μπορούσαν να περιορίσουν την ανάπτυξη και να επηρεάσουν τους ισολογισμούς εταιρειών του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Επιπλέον, η μεγάλη εξάρτηση της ολλανδικής οικονομίας από το διεθνές εμπόριο την εκθέτει στις ιδιαιτερότητες εμπορικών εταίρων που αντιμετωπίζουν επιβράδυνση οικονομικής δραστηριότητας καθώς και στις πανταχού παρούσες γεωπολιτικές εντάσεις. Οι εν λόγω άμεσοι κίνδυνοι επιδεινώνονται περαιτέρω από μακροπρόθεσμες προκλήσεις όπως δημογραφικές πιέσεις και κλιματική αλλαγή που απαιτούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Το συνταξιοδοτικό συστήμα, η υγειονομική περίθαλψη και οι πολιτικές για το κλίμα προσδιορίζονται ως τομείς που απαιτούν προσοχή. Το ΔΝΤ συνιστά μια πολύπλευρη προσέγγιση: σταθεροποίηση των συνταξιοδοτικών δαπανών μέσω μεταρρυθμίσεων, έλεγχος κόστους υγειονομικής περίθαλψης και τιμολόγηση του άνθρακα για αποτελεσματική επίτευξη κλιματικών στόχων. Επιπλέον, προώθηση στοχευμένων προγραμμάτων κατάρτισης σε βασικούς τομείς όπως πράσινη τεχνολογία, υγειονομική περίθαλψη και ψηφιοποίηση, θεωρούνται ζωτικής σημασίας για την ανθεκτικότητα της οικονομίας μακροπρόθεσμα.
Αν και αναγνωρίζει θετικές πτυχές όπως το χαμηλό δημόσιο χρέος και ο ισχυρός χρηματοπιστωτικός τομέας, το συνολικό μήνυμα του ΔΝΤ είναι ένα μήνυμα επαγρύπνησης. Η πορεία προς την βιώσιμη ανάπτυξη απαιτεί άμεση δημοσιονομική πειθαρχία, προληπτική διαχείριση κινδύνων και ουσιαστικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.