Σημαντική χαρακτηρίζεται η προγραμματική σύμβαση που προωθήθηκε μεταξύ της Περιφέρειας Κρήτης και του Πανεπιστημίου Κρήτης για την Επιδημιολογική επιτήρηση μεταλλαγμένων στελεχών του ιού του κορωνοϊού στον πληθυσμό της Κρήτης.
Η μελέτη για την επιδημιολογική επιτήρηση περιλαμβάνει την εγκαθίδρυση ειδικής διάταξης η οποία θα μπορεί να ανιχνεύει τα μεταλλαγμένα στελέχη του ιού στο γενικό πληθυσμό των θετικών κρουσμάτων της Κρήτης. Η μελέτη θα περιλαμβάνει δείγματα από αστικές, ημιαστικές και αγροτικές περιοχές όλης της Κρήτης. Ο ερευνώμενος πληθυσμός αποτελείται από όλα τα άτομα ανεξάρτητα από τα οποιαδήποτε οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά τους, που έχουν τη συνήθη διαμονή τους ή εργάζονται στην Περιφέρεια Κρήτης αλλά και από αυτά που επισκέπτονται προσωρινά την Κρήτη για εργασία ή διακοπές. Η επιλογή του δείγματος από το γενικό πληθυσμό των θετικών κρουσμάτων θα γίνεται καθημερινά με ειδικά διαγνωστικά κριτήρια του Εργαστηρίου Κλινικής Ιολογίας που μεγιστοποιούν την πιθανότητα να εντοπιστούν τα πιο επικίνδυνα μεταλλαγμένα στελέχη. Θα εξετάζονται καθημερινά το σύνολο των ύποπτων δειγμάτων μέχρι της συμπλήρωσης 250 συνολικά γονιδιωματικών αναλύσεων
Σκοπός της προτεινόμενης συνεργασίας μεταξύ της Περιφέρειας Κρήτης και του Εργαστηρίου Κλινικής Ιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης είναι η έγκαιρη ανίχνευση μεταλλαγμένων στελεχών μεταξύ των θετικών κρουσμάτων της Κρήτης και η προώθηση της πληροφορίας στην περιφέρεια και στην πολιτική προστασία ώστε να ληφθούν εγκαίρως περιοριστικά μέτρα αποστείρωσης.
Η Κρήτη αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πύλες εισόδου της χώρας. Η φήμη της ως ασφαλής προορισμός αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για μια άκρως επιτυχημένη οικονομικά πορεία το τουριστικού τομέα. Περισσότεροι από 2.500.000 επισκέπτες αναμένονται στην τρέχουσα τουριστική περίοδο σύμφωνα με την Περιφέρεια Κρήτης. Πολλοί από αυτούς θα προέρχονται από περιοχές που ενδημούν επικίνδυνα στελέχη κορωνοϊού. Επίσης, η διασπορά του νοτιοαφρικανικού στελέχους στην ηπειρωτική Ελλάδα, καθιστά δυνητικούς φορείς επικίνδυνων στελεχών όλους τους πολίτες που μετακινούνται εκτός Κρήτης. Αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την Κρήτη ο έγκαιρος εντοπισμός των επικίνδυνων μεταλλαγμένων κρουσμάτων του κορωνοϊού, τόσο για λόγους δημόσιας υγείας για να μην διαταραχθεί η πορεία μείωσης του ιικού φορτίου που έχει επιτευχθεί με πολλές θυσίες, όσο και για οικονομικούς λόγους ώστε να μην διακινδυνεύσει η φήμη της ως καθαρός από μεταλλαγμένα στελέχη προορισμός.
Όπως αναφέρει σχετικά έγγραφο της Περιφέρειας μέχρι σήμερα, έχουν ταυτοποιηθεί τρία στελέχη ειδικού ενδιαφέροντος και για την Ελλάδα.
Το στέλεχος Β.1.1.7 το λεγόμενο “βρετανικό”, που πρωτοεμφανίστηκε στο Κεντ της Μεγάλης Βρετανίας είναι από τα πιο γνωστά στελέχη γιατί εμφανίζει ευρεία διασπορά στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Το βρετανικό στέλεχος έχει συσσωρεύσει μία πλειάδα μεταλλάξεων που του δίνουν την ικανότητα να μολύνει ευκολότερα τους ξενιστές. Εμφανίζει ιδιαίτερα υψηλό ιικό φορτίο στο επιθήλιο της αναπνευστικής οδού γεγονός που οδηγεί στην αύξηση της διάρκειας νόσησης από τις 8 στις 14 ημέρες. Όσον αφορά τη θνησιμότητα δεν εμφανίζει αυξημένα ποσοστά σε σχέση με το κλασσικό στέλεχος αλλά εμφανίζει αυξημένα ποσοστά μολύνσεων σε νεαρά άτομα σχολικής και προσχολικής ηλικίας.
Ένα δεύτερο στέλεχος ειδικού ενδιαφέροντος για την Ελλάδα είναι το Β.1.351 το οποίο προέρχεται από την Νότιο Αφρική. Και αυτό εμφανίζει αυξημένη μεταδοτικότητα σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Το ιδιαίτερα ανησυχητικό στοιχείο σε αυτό το στέλεχος είναι η παρουσία μιας ειδικής μεταλλαγής η οποία του δίνει τη δυνατότητα να διαφεύγει της ανοσολογικής απάντησης του οργανισμού που έχει παραχθεί από το κλασικό στέλεχος και από πολλά από τα εμβόλια που έχουν εγκριθεί στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι το στέλεχος αυτό μπορεί να ξαναμολύνει άτομα που έχουν ήδη νοσήσει με το κλασικό στέλεχος ή άτομα που έχουν εμβολιαστεί με κάποιο από τα τρέχοντα εμβόλια. Η κατάσταση αυτή είναι ιδιαίτερα ανησυχητική γιατί αν το στέλεχος Β.1.351 εγκατασταθεί και εμφανίσει ευρεία διασπορά στην Κρήτη και στην Ελλάδα θα μπορούσε να αποτελέσει το έναυσμα μιας νέας πανδημίας.
Το στέλεχος B.1.1.318 εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα και η διασπορά του εμφανίζει ραγδαία αύξηση. Φέρει και αυτό την μεταλλαγή του Νοτιοαφρικανικού στελέχους που σχετίζεται με την αντίσταση στην εξουδετέρωση από τα αντισώματα του ανοσοποιητικού συστήματος.
Νέα στελέχη του ιού παράγονται καθημερινά και στον ελληνικό πληθυσμό τα οποία αξιολογούνται ανάλογα με την επικινδυνότητά τους.