Τα δυνατά και αδύνατα σημεία της Αθήνας, σύμφωνα με τα μάτια και τις εμπειρίες των επισκεπτών της, παραμένουν διαχρονικά, λίγο-πολύ τα ίδια, ακόμη και στα χρόνια της πανδημίας, όπως κατέδειξε η 17η έρευνα της Ένωσης Ξενοδόχων Αθήνας, Αττικής και Αργοσαρωνικού (ΕΞΑ-ΑΑ) «Περί Ικανοποίησης Επισκεπτών και Απόδοσης Ξενοδοχείων Αττικής», που παρουσιάστηκε σήμερα 22 Φεβρουαρίου.
Το καινούριο στοιχείο στην εφετινή έρευνα είναι ότι αποτέλεσε τη σύνθεση δύο αυτόνομων ερευνών: αυτών που διενεργούν κάθε χρόνο η ΕΞΑ-ΑΑ σε συνεργασία με την GBR Consulting και ο Διεθνής Αερολιμένα Αθηνών στους αναχωρούντες επιβάτες. Οι έρευνες των δύο φορέων συναντήθηκαν σε ένα κοινό ερωτηματολόγιο. Συνδυάζοντας τα σημεία επαφής αλλά και τα σημεία κοινού ενδιαφέροντος, στράφηκαν προς τον επισκέπτη της Αθήνας που αναχωρεί - σκιαγραφώντας το προφίλ του και αναλύοντας την εμπειρία του.
Υποστηρικτής της έρευνας της ΕΞΑ-ΑΑ ήταν και στην τελευταία έρευνα η City Contact.
Τα δυνατά σημεία, λοιπόν, παραμένουν οι αρχαιολογικοί χώροι και ο πολιτισμός και τα αδύνατα σημεία η εικόνα καθαριότητας της πόλης από γκράφιτι και σκουπίδια και η ηχορύπανση.
Επίσης, οι μισοί τουρίστες, που ήρθαν πέρυσι, δεν γνωρίζουν ότι η Αθήνα έχει παραλιακό μέτωπο στο οποίο κανείς μπορεί να κολυμπήσει, όπως άγνωστη στον πολύ κόσμο είναι η ύπαρξη των νησιών του Αργοσαρωνικού σε ελάχιστη απόσταση από την Αθήνα. Όλοι οι ομιλητές στη σημερινή παρουσίαση εστίασαν σε αυτό το σημείο, υπογραμμίζοντας τα μεγάλα περιθώρια τουριστικής ανάπτυξης που υπάρχουν για την Αττική και τα κοντινά νησιά εφόσον οι ξένοι μάθουν (επιτέλους....) την ύπαρξή τους.
Ενδιαφέρον στοιχείο της έρευνας αποτελεί η προσθήκη νέων ξενοδοχείων στον ξενοδοχειακό χάρτη της Αθήνας μέσα στην κρίση.
Τα ευρήματα της έρευνας
Τα κοινά συμπεράσματα παρουσιάσθηκαν από τους επικεφαλής της Έρευνας κ. Stefan Merkenhof, Managing Consultant GBR Consulting και κ. Μαριπόλα Κώτση, Προϊσταμένη Έρευνας Αγοράς ΔΑΑ κατά τη διάρκεια "υβριδικής" εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο - 'Airotel Stratos Vassilikos', παρουσία κλαδικών φορέων.
Τα συμπεράσματα της GBR Consulting
- Την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου 2021, μόνο το 50 – 55% των δωματίων των ξενοδοχείων της Αθήνας ήταν σε λειτουργία με επίπεδα πληρότητας μεταξύ 11% - 18%. Τον Ιούνιο του 2021 ήταν σε λειτουργεία το 87% των δωματίων ξενοδοχείων της Αθήνας και προς το τέλος του έτους όλα τα ξενοδοχεία ήταν σε λειτουργία. Η ζήτηση αυξήθηκε με αποτέλεσμα τον Ιούνιο η πληρότητα να είναι 47%, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο περίπου 68% και τον Σεπτέμβριο στο 71% αυξάνοντας την αισιοδοξία στον κλάδο, όμως ανεκόπη, λόγω της αύξησης των κρουσμάτων και των θανάτων τον Νοέμβριο και την είσοδο της νέας μετάλλαξης Όμικρον τον Δεκέμβριο.
- Συνολικά, κατά τη διάρκεια του 2021, η Αθήνα κατέγραψε πληρότητα TRI (“Total Room Inventory”) 42,8% σε σύγκριση με 20,8% το 2020 και 77,5% το 2019 (standard), ενώ το ADR έφθασε στα € 95 το 2021, σε σύγκριση με € 72 το 2020 και € 106 το 2019.
Νέα ξενοδοχεία στην Αθήνα
- Σε αυτό το περιβάλλον της πανδημίας και της πολύ χαμηλής ζήτησης και κατά συνέπεια της χαμηλής πληρότητας, το 2021 στον Κεντρικό Τομέα Αθηνών σημειώνεται αύξηση των ξενοδοχείων 5 αστέρων κατά 17%, των ξενοδοχείων 4 αστέρων κατά 7% και των ξενοδοχείων 2 αστέρων κατά 3% σε σύγκριση με το 2020, ενώ ο αριθμός των ξενοδοχείων 1 και 3 αστέρων παρέμεινε σταθερός. Σε ό,τι αφορά τα δωμάτια ξενοδοχείων, σημειώθηκε αύξηση 4% και 6% για τις μονάδες 5 και 4 αστέρων αντίστοιχα.
- Η ανάλυση της GBR Consulting δείχνει ότι άλλα ~2.500 δωμάτια βρίσκονται υπό κατασκευή, εξαιρουμένων των ξενοδοχειακών έργων που μελετώνται και εξαιρουμένων των ~2.500 δωματίων ξενοδοχείου που έχουν προγραμματιστεί για το έργο στο Ελληνικό. Σε ετήσια βάση στην Αττική ο συνολικός αριθμός ξενοδοχείων αυξήθηκε 2,6% και των δωματίων ξενοδοχείων κατά 2,8%.
- Οι επισκέπτες που έμειναν σε ένα από τα ξενοδοχεία της Αθήνας έμειναν πολύ ικανοποιημένοι από τα μέτρα ασφαλείας που έλαβαν τα ξενοδοχεία, αξιολογώντας το με βαθμολογία 8,7 στα 10. Περίπου το 82% εισήλθε στην Ελλάδα με πιστοποιητικό εμβολιασμού, το 15% με αρνητικό PCR και το 3% με πιστοποιητικό νόσησης. Η όλη διαδικασία για την είσοδο στην Ελλάδα με τα απαραίτητα δικαιολογητικά αξιολογήθηκε με 7,8 στα 10. Η απόφαση των αλλοδαπών τουριστών να επισκεφθούν την Αθήνα επηρεάστηκε σε κάποιο βαθμό από το ενδεχόμενο ενός απαιτούμενου Covid-19 τεστ για την επιστροφή στη χώρα τους. Όλα τα μέτρα, δηλαδή οι μάσκες, η απαραίτητη απόσταση, και τα πρωτόκολλα είχαν αντίκτυπο στην εμπειρία στην Αθήνα. Ο βαθμός επιρροής των μέτρων στην εμπειρία μειώθηκε από 7,2 το 2020 σε 6,7 το 2021.
- Μακράν οι κύριοι λόγοι επίσκεψης της Αθήνας για τους επισκέπτες αναψυχής ήταν οι αρχαιολογικοί χώροι, ο πολιτισμός της και το γεγονός ότι η πόλη είναι ένας ‘must’ προορισμός. Ενώ το 2020 η Αθήνα ως ασφαλής προορισμός ήταν ακόμα ένας εξέχων λόγος για επίσκεψη, το 2021 κατέβηκε στην 5η θέση με το 20% ακόμα να δείχνει ότι αυτό εξακολουθεί να αποτελεί μια σημαντική πτυχή.
- Η συνολική εμπειρία στην Αθήνα αξιολογήθηκε με βαθμό 8,1 στα 10 με βάση πολύ υψηλές αξιολογήσεις για τον πολιτισμό της Αθήνας, τη συμπεριφορά των κατοίκων της, την πρόσβαση από το αεροδρόμιο και τις επιλογές διασκέδασης και με χαμηλούς βαθμούς για ηχορύπανση, δημόσια καθαριότητα και ατμοσφαιρική ρύπανση.
Ικανοποιημένοι οι τουρίστες από τα ξενοδοχεία
- Η ικανοποίηση των ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων συνεχίζει να αποτιμάται υψηλά με βαθμολογία 8,7, και η σχέση ποιότητας/τιμής στο επίπεδο 8,5 στα 10. Οι δαπάνες των επισκεπτών ξενοδοχείων στην πόλη παρέμειναν αξιοσημείωτα σταθερές στα € 115 ανά άτομο / ημέρα, αν και ο συνδυασμός των κατηγοριών δαπανών άλλαξε με λιγότερες δαπάνες στα αξιοθέατα, ψυχαγωγία και FB, αλλά περισσότερο για τοπικές μεταφορές, συμπεριλαμβανομένων των ταξί και άλλων δαπανών που περιλαμβάνουν τα Covid-19 τεστ.
- Τέλος, η ανάλυση δείχνει ότι το 47% όσων δεν επισκέφτηκαν το παραλιακό μέτωπο, δεν το γνωρίζουν, ενώ 6 στους 10 επισκέπτες δεν γνωρίζουν το νησί της Αίγινας και ακόμη περισσότεροι δεν γνωρίζουν τα άλλα νησιά του Αργοσαρωνικού. Αυτές οι παραλίες και τα νησιά της Αττικής αποτελούν μια τεράστια ευκαιρία για την ενίσχυση της εμπειρίας και την αύξηση της διάρκειας διαμονής και κατ’ επέκταση των δαπανών, ενώ πολλά έργα υποδομής που βρίσκονται υπό κατασκευή θα βελτιώσουν περαιτέρω την ανταγωνιστική θέση της Αθήνας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΔΑΑ
- H σταδιακή άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών και το σαφές μήνυμα της χώρας περί «ανοίγματος της αγοράς» ήδη από νωρίς, συνέβαλε στη μερική επιστροφή σε μία «οιονεί» κανονικότητα από Ιούνιο 2021 και εξής. Συνολικά, κατά τη διάρκεια του 2021, 6 στους 10 επιβάτες της διεθνούς κίνησης ήταν ξένοι επισκέπτες, οι νεότερες ηλικίες προσαρμόστηκαν ευκολότερα και ανταποκρίθηκαν στις νέες συνθήκες, ενώ οι επιβατικές ροές από τις «παραδοσιακές αγορές» άρχισαν σταδιακά να αυξάνονται, γεγονός που επιβεβαίωσε την ανθεκτικότητα του brand «Αθήνα».
- Επιβεβαιώθηκαν τα αποτελέσματα των ποιοτικών ερευνών, σύμφωνα με τα οποία, η πρόθεση για ταξίδι όχι μόνο υπήρξε αναλλοίωτη, αλλά και ενδυναμώθηκε ακόμη περισσότερο κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αμέσως μόλις οι συνθήκες άρχισαν να βελτιώνονται (μερική άρση ταξιδιωτικών περιορισμών, αίσθημα ασφάλειας) η πρόθεση αυτή μετατράπηκε σε πράξη.
- Παράλληλα, επιβεβαιώθηκε και ένα ακόμη στοιχείο των ποιοτικών ερευνών: ο φόβος για πολυσύχναστους, πιο κομβικούς προορισμούς (“fear of crowds”) αποτυπώθηκε στην πιο αυξημένη προτίμηση του επιβατικού κοινού προς περιφερειακούς, καλοκαιρινούς προορισμούς (55% επισκέφτηκαν και διέμειναν στην πρωτεύουσα 2021 έναντι 68% το 2019)
- Η μειωμένη διάρκεια παραμονής στην Αθήνα (3 ημέρες το 2021 σε σύγκριση με 4 ημέρες το 2019) αναδεικνύει την ανάγκη συντονισμένης προσπάθειας και ενιαίας στρατηγικής όλων των εμπλεκομένων μερών για την εκ νέου ανάδειξη της Αθήνας ως ενός κορυφαίου, city – break προορισμού καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Αύξηση της ζήτησης για τουριστικά θέρετρα
- Ως προς τον τύπο του καταλύματος, κατά τη τελευταία διετία (2020 – 2021) υπήρξε μετατόπιση από την παραδοσιακή βάση των ξενοδοχείων σε άλλες μορφές καταλυμάτων, με αύξηση μεριδίου αγοράς των τουριστικών θερέτρων για συγκεκριμένα κοινά – στόχους (από 5% το 2019, σε 20% και 21% για τα έτη 2020 και 2021 αντίστοιχα). Το γεγονός αυτό δεν μπορεί να ερμηνευθεί αυτή τη χρονική στιγμή ως μόνιμο χαρακτηριστικό, η σύγκριση όμως με στοιχεία του 2022 και του 2023 θα μας οδηγήσει σε ασφαλέστερα συμπεράσματα.
- Ως προς τη διαδικασία του ταξιδιού, το εμβόλιο ενδυναμώνει το αίσθημα ασφάλειας – οι εισερχόμενοι στη χώρα ήταν κατά 90% εμβολιασμένοι, το 8% ταξίδεψε με αρνητικό PCR, ενώ μόλις το 2% ταξίδεψε με πιστοποιητικό νόσησης. Ως προς το «ταξιδιωτικό πρωτόκολλο» (έγγραφα, φόρμα εντοπισμού επιβάτη, τεστ), προϊόντος του χρόνου το επιβατικό κοινό εξακολουθεί να το χαρακτηρίζει ως ένα «αναγκαίο κακό» από το οποίο ιδανικά θα ήθελε να απαλλαγεί, αλλά παράλληλα συμμορφώνεται με αυτό (Μ. όρος 8.0, σε 10-βάθμια κλίμακα αξιολόγησης διαδικασίας, όπου 1= Πολύ δύσκολη & 10= Πολύ εύκολη). Ειδικότερα στην περίπτωση του διαγνωστικού τεστ, αυτό αποτελεί περιοριστικό παράγοντα, κυρίως για ορισμένα κοινά – στόχους, όπως είναι οι οικογένειες. Γενικότερα, οι ξένοι επισκέπτες ήταν αρκετά ενημερωμένοι για τα μέτρα προστασίας κατά του COVID-19 και εξοικειωμένοι με αυτά (Μ. όρος 7.0, σε 10βάθμια κλίμακα αξιολόγησης ενημέρωσης, όπου 1= Καθόλου ενήμερος/η & 10= Πολύ ενήμερος/η), γι’ αυτό και χαρακτηρίζονται ως «αναμενόμενα», επηρεάζοντας σε μέτριο βαθμό τη συνολική τους εμπειρία στην Αθήνα (Μ. όρος 5.7, σε 10-βάθμια κλίμακα αξιολόγησης επιρροής, όπου 1= Αρνητικά & 10= Θετικά)
- Θετικά – έως πολύ θετικά – τα συμπεράσματα ως προς την ταξιδιωτική εμπειρία στην πόλη: Το αίσθημα ασφάλειας των ξένων επισκεπτών στα καταλύματα της πόλης είναι υψηλό (Μ. όρος 7.6, σε 10-βάθμια κλίμακα αξιολόγησης, όπου 1= Καθόλου ασφαλής & 10= Πολύ ασφαλής). Επιπλέον, για το 75% των επισκεπτών, η εμπειρία στην Αθήνα ήταν καλύτερη σε σχέση με τις προσδοκίες τους και ένα συντριπτικό ποσοστό (99%) δηλώνει τη θετική πρόθεση του να επισκεφθεί και πάλι την πόλη, με ένα 40% να δηλώνει ότι «οπωσδήποτε θα την επισκεφτεί» και ένα 59% να δηλώνει ότι «πιθανώς ναι, θα την επισκεφθεί και πάλι». Η δεύτερη αυτή κατηγορία (59%) παρέχει μια πολύ αξιόλογη βάση στην οποία είναι σημαντικό να εστιάσουμε τις προσπάθειές μας, όλα τα εμπλεκόμενα μέρη του τουρισμού, έτσι ώστε το «πιθανώς ναι» να μετατραπεί σε «οπωσδήποτε ναι».
Ανθεκτική η Αθήνα
Ως προς τη σύγκριση με μεγάλες Ευρωπαϊκές αγορές, αξίζει να επισημανθεί ότι η αγορά της Αθήνας υπήρξε ιδιαίτερα ανθεκτική. Συγκεκριμένα, ως προς τον αριθμό πτήσεων (προσφορά αεροπορικού ταξιδιού), το αεροδρόμιο της Αθήνας ευρίσκεται το 2021 στην 5η θέση και πολύ υψηλότερα από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ αντίστοιχα σε επιβατική κίνηση (ζήτηση για αεροπορικό ταξίδι) ευρίσκεται στην 8η θέση και επίσης, αρκετά υψηλότερα από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Ένα στοιχείο που αξίζει να επισημανθεί εδώ είναι ότι η «αναντιστοιχία» μεταξύ προσφοράς – ζήτησης (πτήσεων – επιβατικής κίνησης) ανέδειξε, από τη μία πλευρά, την πρόθεση των αεροπορικών εταιρειών να διατηρήσουν ένα υψηλό επίπεδο δραστηριότητας στις αγορές εκείνες στις οποίες είχαν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και, παράλληλα, αναδεικνύει ακόμη περισσότερο την ανάγκη συνέχισης της στρατηγικής συνεργασίας όλων των εμπλεκομένων μερών, έτσι ώστε να ανακτηθεί πλήρως η εμπιστοσύνη του επιβατικού κοινού στο ταξίδι, αλλά και να προβληθεί ο προορισμός Αθήνα και το μοναδικό και πολυδιάστατο
προϊόν που προσφέρει.
Οι δυνατότητες και τα προβλήματα του προορισμού ΑΘΗΝΑ
Τα στοιχεία που προέκυψαν από τις απαντήσεις των επισκεπτών, μαζί με τα φετινά στοιχεία απόδοσης των ξενοδοχείων, είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα και απολύτως απαραίτητα για την αποτίμηση της πραγματικής εικόνας του προορισμού εν μέσω της πανδημίας και την εξαγωγή σωστών συμπερασμάτων για τις δυνατότητες αλλά και τα προβλήματά του.
Ο CEO του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών Γιάννης Παράσχης είπε, μεταξύ άλλων:
«Μετά από δύο χρόνια δοκιμασίας, συνεργαζόμαστε για την επόμενη μέρα του αστικού τουρισμού. Είναι ιδιαίτερα θετικό στοιχείο το γεγονός ότι ο «προορισμός Αθήνα», όπως φαίνεται και από τα στοιχεία της κοινής μας έρευνας με την ΕΞΑΑΑ, διατηρεί την ανθεκτικότητα και την ελκυστικότητα.
Μέσα από τη συντονισμένη προσπάθεια και την ενιαία στρατηγική όλων των φορέων του τουρισμού, βασικός στόχος μας είναι να αναδείξουμε και πάλι την πόλη μας ως έναν από τους κορυφαίους city break προορισμούς, καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου».
Η κ. Ιωάννα Παπαδοπούλου, Διευθύντρια Επικοινωνίας & Μάρκετινγκ ΔΑΑ από τη πλευρά της συμπλήρωσε:
«Η διαμόρφωση συνεργειών και συνεργασιών για την προβολή και την προώθηση του «προορισμού Αθήνα» αποτελεί, εδώ και χρόνια, στρατηγική προτεραιότητα του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών. Η συνεργασία μας με την ΕΞΑΑΑ και στον τομέα της διεξαγωγής ποσοτικών και ποιοτικών ερευνών για το τουριστικό προϊόν της πόλης μας είναι ένα ακόμη σημαντικό και ιδιαίτερα θετικό βήμα που μας έδωσε τη δυνατότητα να κατανοήσουμε ακόμη περισσότερο τις προσδοκίες των επισκεπτών μας, το βαθμό ικανοποίησής τους από την επίσκεψή τους στην πόλη, αλλά και τις συνθήκες εκείνες που μπορούν να μετατρέψουν την πρόθεση επίσκεψης σε πράξη. Και βέβαια, η συνεργασία αυτή και τα αποτελέσματά της επιβεβαίωσαν για μία ακόμη φορά τη χρησιμότητα και την αναγκαιότητα συνένωσης δυνάμεων όλων των επαγγελματιών του τουρισμού, καθώς διαμορφώνεται η νέα, μετά την πανδημία, πραγματικότητα».
Η Πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών Αττικής και Αργοσαρωνικού κ. Λαμπρινή Καρανάσιου Ζούλοβιτς, δήλωσε χαρακτηριστικά:
“Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, τόσο την διοίκηση, όσο και την ερευνητική ομάδα, για την άψογη συνεργασία μας, η οποία για άλλη μια φορά αποδεικνύει την μεγάλη αξία και σπουδαιότητα που έχουν -ειδικά στον τουρισμό και ειδικά για τον τουρισμό της Αθήνας- οι συνέργειες. Τα πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα αυτής της Έρευνας, προήλθαν από τη σύνθεση όχι μόνο των ερωτηματολογίων δυο αυτόνομων ερευνών, αλλά και ιδεών, δεδομένων, δυνατοτήτων, προβληματισμών αλλά και κοινών στόχων.
Η 17η Έρευνα, όπως παρουσιάστηκε από την ΕΞΑΑΑ, τον ΔΑΑ και τους ερευνητές, αλλά και όπως δείχνουν τα αναλυτικά και πλήρη στοιχεία της, μας δίνει πλήθος νέων δεδομένων προς προβληματισμό όλων, τόσο σε σχέση με την απόδοση των ξενοδοχείων, όσο και σε σχέση με τα προβλήματα ή τις αντοχές και τις ικανότητες του προορισμού - όπως τα περιγράφουν οι ίδιοι οι επισκέπτες. Από πλευράς μας καταθέτουμε όλη την πληροφορία που συγκεντρώθηκε επιμελώς και με πολύ προσοχή, υπόψη όλων, προς μελέτη. Θεωρούμε πως αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο, το οποίο συνδυαστικά με τις εξαιρετικές λοιπές μελέτες και έρευνες των φορέων της Ξενοδοχίας και του Τουρισμού (ΞΕΕ - ΙΤΕΠ, ΣΕΤΕ - ΙΝΣΕΤΕ κ.ά.) αλλά και των αντίστοιχων ερευνητικών κέντρων της πολιτείας προσθέτει ένα λιθαράκι σε όλα όσα προσπαθούμε με πολύ αγάπη για την Αθήνα και τον Τουρισμό της».
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Γενικός Γραμματέας της ΕΞΑΑΑ κ. Ευγένιος Βασιλικός, τόνισε:
«Όλα καταδεικνύουν την ανάγκη για ειλικρινή στο εξής πολιτική πρόθεση, για στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί, για στόχους κοινούς μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σχετικά με το ποια τουριστική Αθήνα επιθυμούμε για το μέλλον. Απαιτείται σχεδιασμός -κυρίως- ακόμη και του χάρτη της δυναμικότητας της πόλης, αλλά και των υπηρεσιών που η Αθήνα οφείλει να προσφέρει στους επισκέπτες της. Η συνολική ποιότητα της προσφοράς της Αθήνας “την επόμενη ημέρα” πρέπει να είναι αντίστοιχη και της υποδομής που δημιουργείται. Αυτό που έχει σημασία είναι να αποφασίσουμε να αντιμετωπίσουμε κατάματα τα προβλήματα- και όταν το κάνουμε θα μπορέσουμε και να τα επιλύσουμε».
Ευχαριστούμε θερµά όσους συνέβαλαν στην επιτυχία και της φετινής 17ης Έρευνας: Τα ξενοδοχεία - μέλη ΕΞΑΑΑ, τους συνεργάτες - ερευνητές του ΔΑΑ και GBR Consulting, τον χορηγό και επί σειρά ετών - υποστηρικτή της Έρευνας ΕΞΑΑΑ & GBR Consulting, City Contact, την εταιρεία Narratologies στο πεδίο, αλλά και τους ίδιους τους επισκέπτες µας, που ανταποκρίθηκαν στις ερωτήσεις μας.