Ο καλός ξεναγός είναι εκείνος που παθιάζεται με τις ιστορίες των τόπων και μεταδίδει στους τουρίστες του το ίδιο πάθος. Ένας ξεναγός μπορεί να αποκαλύψει θαύματα που ίσως δεν υπάρχουν σε κανέναν τουριστικό οδηγό, αλλά και να ενώσει κουλτούρες. Η ανθρώπινη επαφή είναι πολύ σημαντική σε έναν καινούριο τόπο, ουσιαστικά δηλαδή, ο ξεναγός είναι ο «μέντορας» του ταξιδιώτη, που τον οδηγεί σε νέες γεύσεις, εικόνες και σε διαφορετικούς τρόπους σκέψης .
Σήμερα, οι περισσότεροι τουρίστες εκτιμούν τις συμβουλές και τη βοήθεια ενός ξεναγού κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους. Η Neckermann Reisen, η οποία παρέχει αυτή την υπηρεσία στους πελάτες της τα τελευταία 55 χρόνια, παρακολουθεί τις αλλαγές της σημαντικής αυτής ειδικότητας και επιχειρεί να διερευνήσει τη σημερινή της εικόνα.
Ο Michael Vetter, περιφερειακός διαχειριστής ποιότητας της Thomas Cook για την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία και άλλους προορισμούς, ξεκίνησε το 1994 στην εταιρεία ξεναγός. Όπως αναφέρει, στις αρχές της δεκαετίας του '90, η εργασία στο εξωτερικό φάνταζε σαν κάτι το εξωπραγματικό, το μακρινό για τους νέους, δεν ήταν τόσο φυσική όσο σήμερα. Για τον ίδιο, η συγκεκριμένη εργασία, στους τόπους όπου οι άλλοι περνούν τις διακοπές τους, ήταν το μεγαλύτερο αξιοθέατο.
Τρεις δεκαετίες πριν, μία από τις βασικές ευθύνες των ξεναγών, ήταν να παραλάβουν τους επισκέπτες από το αεροδρόμιο και να τους συνοδεύσουν στα λεωφορεία τους. Όπως αναπολεί ο κ. Vetter, λόγω του ότι τα ταξίδια δεν ήταν ακόμη τόσο διαδεδομένα, η στιγμή της συνάντησης του ξεναγού με τους τουρίστες ήταν σημαντική αλλά ευχάριστη, γιατί μεταξύ άλλων μιλούσαν την ίδια γλώσσα. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής με το λεωφορείο προς το ξενοδοχείο , ο ξεναγός επιχειρούσε μια πρώτη εξοικείωση των τουριστών με τα έθιμα της χώρας και τους ενημέρωνε για τις δραστηριότητες, τις συναντήσεις και τις επιλογές των εκδρομών.
Τότε ο ταξιδιωτικός οδηγός περιελάμβανε μόλις δώδεκα ξενοδοχεία, δεν υπήρχαν υπολογιστές, έξυπνα τηλέφωνα και τα λοιπά τεχνολογικά βοηθήματα. Οι ξεναγοί δούλευαν πολύ με έντυπες λίστες, οι οποίες στέλνονταν στους προορισμούς μέσω εταιρικής αλληλογραφίας και έπρεπε να ελέγχονται και να διασταυρώνονται ξανά και ξανά. Επομένως, κατά το check-in στο αεροδρόμιο, οι ξεναγοί μετρούσαν τα έντυπα εισιτήρια τα οποία είχαν κόκκινο καρμπόν, και κατέληγαν τελικά με κόκκινα δάχτυλα. Στο αεροδρόμιο δεν υπήρχαν ηλεκτρονικά συστήματα, συνεπώς για να παραγγείλει κανείς το φαγητό για τους επιβάτες στην πτήση της επιστροφής τις επόμενες ημέρες, έπρεπε να αναφέρει τον αριθμό των επιβατών στην έδρα της Γερμανίας μέσω Telex.
Σήμερα ο κ. Vetter, ως περιφερειακός διαχειριστής ποιότητας, βρίσκεται σε τακτική επαφή με πολλούς ξεναγούς, ώστε να φροντίζει για τη βελτιστοποίηση της ποιότητας των υπηρεσιώ , τόσο της εταιρείας, όσο και των περιφερειακών τουριστικών συνεργατών.
Για τον ίδιο, το ουσιαστικό αντικείμενο του ξεναγού δεν έχει αλλάξει. Πρόκειται για την υπηρεσία προς τον επισκέπτη κατά τη διάρκεια όλων των φάσεων επικοινωνίας του ταξιδιού του, δηλαδή υποδοχή στο αεροδρόμιο, οργάνωση μεταφοράς, εκδρομική συνοδεία, επικοινωνία στο ξενοδοχείο, αποχαιρετισμός στο αεροδρόμιο.
Όμως το περιβάλλον έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια, κυρίως με την τεχνολογία. Εργαλεία όπως κινητά τηλέφωνα και IPad είναι απαραίτητα. Μια άλλη σημαντική πτυχή είναι ότι οι επισκέπτες είναι πλέον πολύ πιο έμπειροι και καλύτερα ενημερωμένοι - είτε για τον προορισμός, είτε για τα δικαιώματά τους. Οι περισσότεροι τουρίστες χρησιμοποιούν το διαδίκτυο και τα ψηφιακά μέσα, ενώ δεν περιμένουν πλέον να βρουν ξεναγό σε κάθε ξενοδοχείο, σε συγκεκριμένες ώρες. Θέλουν να είναι ευέλικτοι στις διακοπές τους και να αποφασίζουν μεμονωμένα πότε επιθυμούν να κλείσουν το ταξίδι τους ή την ώρα παραλαβής για το ταξίδι της επιστροφής. Η υπηρεσία ταξιδιωτικών οδηγών είναι επομένως διαθέσιμη όλο το εικοσιτετράωρο, επίσης μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή άλλων ηλεκτρονικών εφαρμογών. Φυσικά, υπάρχουν ακόμα σε ορισμένα ξενοδοχεία οι κλασσικές υπηρεσίες ξενάγησης.
Παρεμπιπτόντως, δυστυχώς δεν υπήρχαν διευθυντές ποιότητας εκείνη την εποχή, δηλαδή συνεργάτες που να φροντίζουν για τη βελτιστοποίηση της ποιότητας στα ξενοδοχεία, κάτι που στο παρελθόν θα ήταν πολύ χρήσιμο στους ξεναγούς.
Το επάγγελμα του ξεναγού είναι για τον κ. Vettel μια μεγάλη εμπειρία ζωής, που μπορεί μεταξύ άλλων να διδάξει τη σωστή αντιμετώπιση κρίσιμων καταστάσεων αλλά και τον τρόπο ανάληψης προσωπικής ευθύνης. Κλείνοντας, ο περιφερειακός διευθυντής ποιότητας ανέφερε χαριτολογώντας ότι το μόνο που ζηλεύει από το επάγγελμα του ξεναγού σήμερα, είναι η ενδυμασία, η οποία είναι σίγουρα πιο άνετη και δροσερή από τις παλαιότερες στολές, που αποτελούσαν βάσανο στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού.