Καθώς το καλοκαίρι κορυφώνεται στην Αδριατική, το λιμάνι του Σπλιτ στην Κροατία θυμίζει κυψέλη. Εκατοντάδες τουρίστες συνωστίζονται για να επιβιβαστούν στα πλοία με προορισμό κοσμοπολίτικα νησιά όπως η Βις, ενώ οι τοπικές αρχές κάνουν λόγο για πλήρη πληρότητα στα φέρι μποτ και αυξημένη τουριστική κίνηση. Μόνο το πρώτο μεγάλο εορταστικό τριήμερο του 2025, το αεροδρόμιο του Σπλιτ υποδέχθηκε 45.000 αφίξεις και το λιμάνι διακίνησε 47.000 επιβάτες.
Κάτω όμως από αυτή τη ζωντανή εικόνα, τα δεδομένα αποκαλύπτουν έναν ανησυχητικό προβληματισμό: η Κροατία φαίνεται να χάνει το προφίλ του «προσιτού παραδείσου» της Μεσογείου, καθώς οι αφίξεις μειώνονται και οι τιμές ανεβαίνουν.
Απρίλιος-Μάιος: Η πρώτη ανησυχητική κάμψη
Η κυβέρνηση της Κροατίας χαρακτηρίζει τον Ιούνιο «ελπιδοφόρο», όμως τα πρώτα επίσημα στοιχεία για τον Μάιο προκαλούν σκεπτικισμό. Σύμφωνα με την εφημερίδα Jutarnji List, οι τουριστικές αφίξεις μειώθηκαν κατά 5% σε σχέση με το 2024, ενώ οι διανυκτερεύσεις σημείωσαν πτώση 14%. Οι απώλειες ήταν ιδιαίτερα αισθητές στις αφίξεις από σημαντικές αγορές της Κεντρικής Ευρώπης, όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Πολωνία και η Ουγγαρία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδίων (ETC) σημειώνει ότι η Γερμανία, που το 2024 αντιπροσώπευε το 30% των επισκεπτών τον Μάιο, το 2025 περιορίστηκε στο 16,5%. Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι ότι μόνο δύο από τις 29 ευρωπαϊκές χώρες που παρακολουθεί η ETC παρουσιάζουν μείωση τουριστικής κίνησης φέτος: η Κροατία και η Ισλανδία.
Ορισμένα τοπικά μέσα, όπως το index.hr, δεν διστάζουν να προβλέψουν ότι η Αλβανία ενδέχεται να ξεπεράσει την Κροατία σε αριθμό επισκεπτών, προκαλώντας νέα δεδομένα στον ανταγωνιστικό χάρτη του τουρισμού στη Μεσόγειο.
Οικονομική πίεση και η “παγίδα της επιτυχίας”
Κύρια αιτία της πτώσης θεωρείται η εκτόξευση του κόστους. Σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς, το κόστος διακοπών στην Κροατία έχει αυξηθεί έως και 50% την τελευταία τριετία — πολύ πάνω από το 15–20% που καταγράφεται σε ανταγωνιστικούς προορισμούς όπως η Ελλάδα και η Ισπανία. Η εισαγωγή του ευρώ το 2023 συνοδεύτηκε από αδικαιολόγητες αυξήσεις σε εστιατόρια και καταστήματα, εντείνοντας την αίσθηση ακρίβειας.
Οικονομολόγοι, όπως ο Ντάμιρ Νοβότνι, προειδοποιούν ότι η ανισορροπία ανάμεσα στην τιμή και την ποιότητα των υπηρεσιών δεν είναι βιώσιμη. Την ίδια άποψη φαίνεται να συμμερίζεται και ο Πρωθυπουργός Αντρέι Πλένκοβιτς, δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «Δεν είμαστε η μόνη χώρα με θάλασσα και παραλίες. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τις τιμές μας.»
Ήδη από το 2024 είχαν ξεκινήσει αντιδράσεις από εγχώριους καταναλωτές, οι οποίοι κάλεσαν σε μποϊκοτάζ καταστημάτων που αύξησαν τις τιμές χωρίς αντίκρισμα. Το 2025, η ίδια τάση φαίνεται να επεκτείνεται και στους διεθνείς τουρίστες με μικρότερο προϋπολογισμό.
Μπορεί το καλοκαίρι να "γυρίσει το παιχνίδι";
Παρά τις ανησυχίες, ο τουρισμός παραμένει «αιμοδότης» της κροατικής οικονομίας, αποφέροντας 15 δισ. ευρώ και 21,7 εκατ. επισκέπτες το 2024. Οι μήνες Ιούλιος και Αύγουστος είναι καθοριστικοί για τα έσοδα, και τα πρώτα στοιχεία του Ιουνίου δείχνουν σημάδια ανάκαμψης. Ωστόσο, οι κρατήσεις κινούνται πιο αργά από το αναμενόμενο, ενώ μόνο το 1/3 των ιδιοκτητών βραχυχρόνιων μισθώσεων έχει προχωρήσει σε μειώσεις τιμών.
Το Υπουργείο Τουρισμού αναφέρει ότι οι τιμές έχουν πλέον «σταθεροποιηθεί», όμως η εικόνα της Κροατίας ως «value-for-money» προορισμού φαίνεται να έχει τρωθεί. Ακόμη και αν η κορύφωση της σεζόν κριθεί επιτυχημένη, τα ερωτήματα παραμένουν για την πορεία της χώρας μακροπρόθεσμα.
Στροφή στην ποιότητα ή επιστροφή στην ποσότητα;
Η στρατηγική του Υπουργείου Τουρισμού περιλαμβάνει εδώ και χρόνια στόχους για βιώσιμη ανάπτυξη, με έμφαση στην ποιότητα αντί για τους αριθμούς. Ωστόσο, όταν η αγορά δίνει σήματα κόπωσης, η αγωνία για την πλήρωση των καταλυμάτων και των εστιατορίων κυριαρχεί.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν ο αδύναμος Μάιος ήταν μια προσωρινή παρένθεση ή η αρχή μιας πιο ανηφορικής πορείας. Η ανάγκη να προσαρμοστούν οι τιμές στο επίπεδο των υπηρεσιών και να διατηρηθεί η ελκυστικότητα της χώρας είναι πλέον πιο επίκαιρη από ποτέ.
Καθώς τα φέρι συνεχίζουν να μεταφέρουν τουρίστες σε νησιά όπως η Χβαρ και η Βις, η Κροατία καλείται να αποδείξει ότι μπορεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην επιτυχία και τη συγκράτηση. Διαφορετικά, οι όμορφες παραλίες της ίσως να μείνουν λιγότερο πολυσύχναστες απ’ ό,τι αναμενόταν.