Μπορεί ο τουρισμός να είναι βιώσιμος;

Ο τουρισμος μπορεί να αποτελέσει όχημα για κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική ανάπτυξη, με οφέλη για τους τουρίστες, τους προορισμούς και την τοπική οικονομία, εφόσον εφαρμοσθούν αποτελεσματικά πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης, οι οποίες μπορεί τα τελευταία χρόνια να μονοπωλούν το ενδιαφέρον της βιομηχανίας αλλά και των τουριστών, αλλά περιορίζονται σε κατακερματισμένες, ανεπαρκείς προσπάθειες με μικρή διείσδυση στις λειτουργικές δομές των επιχειρήσεων. 

Σύμφωνα με άρθρο του συμβούλου, ξεναγού και επιχειρηματία Brian Mullis στην ιστοσελίδα του Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, ο βιώσιμος τουρισμός –είναι και η θεματική του 2017 ως Παγκόσμιου Ετους Βιώσιμου Τουρισμού για την Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών - μπορεί να ανακουφίσει τους προορισμούς από τις δυσμενείς συνέπειες του υπερ-τουρισμού, να συμβάλει στη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και του περιβάλλοντος, να προσφέρει αυθεντικές εμπειρίες στους τουρίστες και να ενισχύσει τις τοπικές οικονομίες με θέσεις εργασίας και έσοδα.

Αλλωστε, αυξανόμενος αριθμός τουριστών ταξιδεύει πλέον αξιολογώντας στάνταρ βιώσιμων πρακτικών στις τουριστικές επιχειρήσεις, ενώ, σύμφωνα με έρευνα των Mandala Research, Destination Better και Sustainable Travel International, οι τουρίστες αυτοί έχουν 51% μεγαλύτερες δαπάνες σε σχέση με όλους τους υπόλοιπους (1.749 δολάρια έναντι 1.154 δολάρια των υπολοίπων). 

Ωστόσο, παρά την ευρεία αναγνώρισή τους, παραμένει μικρός ο αριθμός των επιχειρήσεων που έχουν ενσωματώσει στο DNA τους βιώσιμες πρακτικές ενώ και η δέσμευση της τουριστικής βιομηχανίας στη βιώσιμη ανάπτυξη είναι πολύ αδύναμη.

Το κίνημα υπέρ του βιώσιμου τουρισμού είναι κατακερματισμένο, χαρακτηρίζεται από αποσπασματικές προσπάθειες από μικρούς οργανισμούς με περιορισμένους προϋπολογισμούς και από μεμονωμένες και ανεπαρκείς συμβουλευτικές υπηρεσίες. 

Η έμφαση από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα δίνεται στο σχεδιασμό και την έρευνα και όχι στην επιλογή οργανωτικών ή επιχειρησιακών πρακτικών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται ανταγωνισμός για περιορισμένες διαθέσιμες πηγές και ουσιαστικές συνεργασίες.

Όμως, εάν εφαρμοσθούν σωστά, οι βιώσιμες πρακτικές μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση μιας βιομηχανίας που συνεχώς αναπτύσσεται, με τα οικονομικά οφέλη που συνεπάγεται η ανάπτυξη αυτή, και παράλληλα να περιορίσουν τις αρνητικές της επιπτώσεις, τονίζει ο κ. Mullis.

Για το λόγο αυτό, εφόσον δε υπάρχει ενιαίος φορέας υπεύθυνος για τα οικονομικά οφέλη ή τη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος ή του πολιτισμού, απαιτείται συνεργασία μεταξύ των κλάδων για να διατηρηθούν οι τουριστικοί προορισμοί υγιείς. 

Απαιτείται καινοτόμα σκέψη από τους προορισμούς και τις επιχειρήσεις ώστε να συνεργασθούν και να καθορίσουν πώς θα διαχειρίζονται το μεγάλο αριθμό επισκεπτών, τις διαφορετικές προσδοκίες τους αλλά και πώς θα βελτιώνουν την εμπειρία επισκέπτη. Ετσι, η βιώσιμη ανάπτυξη προσφέρει σε όλους δυνατότητες για μεγαλύτερα κέρδη από τον τουρισμό.

Όπως επισημαίνει ο κ. Mullis, σημαντικά ζητήματα μπορούν να αντιμετωπισθούν μέσω…

-μεθοδολογίες σύνθετης συνεργασίας και συλλογικής επίδρασης 

-αρχές της κυκλικής οικονομίας

-πολιτικές και σχεδιασμός βάσει αποδείξεων

-απλοποίηση των ρυθμιστικών πλαισίων.

-στρατηγικές όπως η οικονομία διαμοιρασμού και η ανάπτυξη προϊόντων

-καταγραφή του οικονομικού, περιβαλλοντικού και κοινωνικού αντίκτυπου

-παρακολούθηση και καταγραφή σχετικών χωρικών κλιμάκων.

Σωρευτικά, τονίζει, οι προσπάθειες αυτές θα ενισχύσουν τη λήψη αποφάσεων με επιστημονικό υπόβαθρο και θα συμβάλλουν στην άμβλυνση του αρνητικού αντίκτυπου του τουρισμού.