Νίκος Ζώρζος: «Σκέφτομαι τους κατοίκους της Σαντορίνης και όχι μόνο τον τουρισμό»

Τις προτεραιότητες του σε σχέση με το μέλλον της Σαντορίνης αποκαλύπτει ο Δήμαρχος Θήρας κ. Νίκος Ζώρζος, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο www.tornosnews.gr.

Έχοντας την ευθύνη για έναν προορισμό με αυξημένη τουριστική δραστηριότητα, που στην αιχμή της σεζόν φθάνει στα όρια του, δηλώνει ότι σκέφτεται τους κατοίκους του τόπου και όχι μόνο τον τουρισμό. Ειδική αναφορά κάνει στα αναπτυξιακά έργα που έχουν δρομολογηθεί με αιχμή τη νέα μαρίνα αλλά και στις λιμενικές εγκαταστάσεις, ενώ περιγράφει νέες μορφές τουρισμού που μπορούν να αναπτυχθούν στο νησί με την αξιοποίηση του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου. Παράλληλα, σημειώνει τις ελλείψεις που υπάρχουν σε ανθρώπινο δυναμικό για τη κάλυψη των αναγκών. Τέλος, καθησυχάζει κατοίκους και επισκέπτες σε σχέση με τα δημοσιεύματα που είδαν το φως της δημοσιότητας για τη δραστηριότητα του ηφαιστείου.

Αναλυτικά το σύνολο της συνέντευξης έχει ως εξής:

Κε Δήμαρχε, ξεκινώντας θα ήθελα να μου περιγράψετε το όραμα σας, ως ένας άνθρωπος που ασχολείται με τα κοινά και ενδιαφέρεται για τους κατοίκους ενός εκ των δημοφιλέστερων προορισμών στο κόσμο.

Ξέρετε, ο πολιτισμός μας, η αφετηρία του πολιτισμού μας,  είναι μια ανθρωποκεντρική αφετηρία. Ο ελληνικός πολιτισμός όταν γεννήθηκε εδώ, δεν ήταν ατομοκεντρικός πολιτισμός, ήταν ανθρωποκεντρικός πολιτισμός . Η επιστροφή θα έλεγα σε αυτή τη λογική, είναι το απώτατο όραμά μου. Η λειτουργία δηλαδή της κοινωνίας, η συνάντηση του ανθρώπου με τον άνθρωπο, αυτό που λείπει σήμερα από τις κοινωνίες, τις ανεπτυγμένες κοινωνίες. Το σκέφτομαι διαρκώς, καθώς η καθημερινότητα, ο αγώνας για την επίτευξη των στόχων μας,  πολλές φορές μας ξεστρατίζει από τον θεμελιώδης στόχο. Η ταχύτητα, θα έλεγα ότι είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα της εποχής μας.

Είναι σαν να μπαίνει κανείς σε ένα τρένο, να κάθεται στο παράθυρο για να δει το τοπίο και το τρένο να τρέχει με ταχύτητα υπερηχητικού. Κανείς δε θα προλάβει να δει το τοπίο. Έτσι με αυτόν τον τρόπο περνάει πολλές φορές η ζωή και εμείς δεν  έχουμε εσωτερικεύσει τίποτα.  Αυτό είναι όμως ένας στόχος θα έλεγα γρήγορος, γιατί η εποχή καθορίζει τους ρυθμούς. ‘Όμως, αυτό είναι όραμα. Το πώς θα συναντιέται ο άνθρωπος με τον άνθρωπο. Το πώς θα επικοινωνεί , το πώς θα αισθάνεται ο ένας τον άλλο δικό του, έτσι μόνο μπορεί να λειτουργεί μια κοινωνία και αυτό σημαίνει και συλλογικότητα, αυτό σημαίνει ανθρώπινες σχέσεις. Υπό αυτό το πρίσμα, η καλλιέργεια των ανθρώπινων σχέσεων είναι μία σημαντική πτυχή και για το μέλλον της Σαντορίνης, που αποτελεί έναν εκ των δημοφιλέστερων προορισμών παγκοσμίως. Και βέβαια είναι ένας από τους λόγους που σκέφτομαι τους κατοίκους της Σαντορίνης και όχι μόνο τον τουρισμό.

Θα είναι η τρίτη φορά που είστε υποψήφιος δήμαρχος. Μάλιστα τις δύο προηγούμενες φορές εκλεχτήκατε από την πρώτη Κυριακή. Ποιες είναι οι  προτεραιότητες για τη νέα θητεία σας, στην περίπτωση που εκλεγείτε;

Σε συνέχεια αυτών που σας είπα, καθώς η Σαντορίνη αναπτύσσεται γρήγορα στον τουριστικό τομέα, νομίζω ότι πρέπει να ασχοληθούμε πολύ με τη νέα γενιά. Ήδη, η επιτροπή πολιτισμού του δήμου, μια επιτροπή που συστάθηκε με πρωτοβουλία μου, οργανώνει εκδηλώσεις στις οποίες συμμετέχουν μαθητές από τα σχολεία για να γνωρίσουν τον τόπο τους. Στόχος είναι να γνωρίσουν τις ιδιαιτερότητες του τόπου στον οποίο ζουν, τι δυνατότητες έχει αυτός ο τόπος, το πώς λειτούργησαν οι κοινωνίες παλαιότερα. Και βέβαια μέσα από τη γνώση να τον αγαπήσουν. Γιατί όταν ένας άνθρωπος αγαπάει τον τόπο του, τότε μπορεί να προσφέρει καλύτερα σε αυτόν ως αυριανός πολίτης. 

Οι στόχοι τώρα σε ό,τι αφορά σε αυτά που έχουν προετοιμαστεί, είναι μια ολοκληρωμένη χωρική επένδυση με στόχο τον πολιτισμό κυρίως, ταυτόχρονα με μια συνεργασία που έχουμε με το Διάζωμα.  Δύο μελετητικές ομάδες έχουν βρεθεί , έχουν συζητήσει, άρα λοιπόν θα είναι στην ίδια κατεύθυνση, προκειμένου οι υποδομές που έχουν σχεδιαστεί, να είναι ώριμες και να προχωρήσουμε στην υλοποίησή τους. Στις προτεραιότητες μας  εντάσσεται και η δημιουργία νέας μαρίνας. Η Σαντορίνη είναι ένας τόσο ελκυστικός προορισμός και πιστεύουμε ότι με την ολοκλήρωση των σχετικών διαδικασιών, θα βρεθεί επενδυτής για τη μαρίνα η οποία θα φιλοξενεί 340 σκάφη.

Πιστεύετε ότι η μαρίνα θα προσελκύσει τουρίστες μεγαλύτερου εισοδηματικού επιπέδου;

Ασφαλώς ναι. Θα προσελκύσει ποιοτικούς τουρίστες. Και λέγοντας ποιοτικούς τουρίστες, δεν εννοώ κατ’ ανάγκη τους celebrities. Εννοώ εκείνους οι οποίοι έχουν ειδικότερα ενδιαφέροντα, γιατί αυτοί είναι που σέβονται και τον τόπο. Επίσης, είναι τα λιμενικά έργα τα οποία έχουν προετοιμαστεί , ένα λιμενικό έργο στον Κολούμπο, που θα αποτελέσει λιμάνι κι αυτό εναλλακτικά και επίσης ένας προβλήτας στη νότια πλευρά του νησιού έτσι ώστε η Σαντορίνη να έχει 3 λιμενικές πύλες.

Πότε θα ξεκινήσουν τα έργα;

Τα έργα έχουν πάρει τις απαραίτητες εγκρίσεις,  το «προικιό» της χωροθέτησης, έχουν πάρει από την αρχαιολογία, την έγκριση και των περιβαλλοντικών όρων, από τις 5/3/2013, στις 21/1/2018. Παρά δύο μήνες πέντε χρόνια… Επομένως το έργο είναι πια ώριμο για υλοποίηση. Με την ολοκλήρωση των έργων, η πρόσβαση στη Σαντορίνη θα είναι ευκολότερη καθώς χρόνο με χρόνο αυξάνονται οι ανάγκες των υποδομών.

Ποιες είναι οι υποδομές που θεωρείτε ότι θα υποστηρίξουν το έργο σας;

Μεγάλο πρόβλημα, το μεγαλύτερο που έχει αυτή τη στιγμή στη Σαντορίνη είναι η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού στις υπηρεσίες. Είτε πρόκειται για κρατικές υπηρεσίες, είτε για υπηρεσίες της περιφέρειας, είτε του δήμου. Δεν είναι δυνατόν η Σαντορίνη να έχει μέχρι πριν λίγο που ήρθαν 12 άτομα με την τελευταία πρόσληψη εργατικού προσωπικού, 83 υπαλλήλους. Ένα νησί που δέχεται 2 εκατ. επισκέπτες οι οποίοι πραγματοποιούν 5,5 εκατ. διανυκτερεύσεις σε ετήσια βάση, έχει πολύ μεγάλες δυσκολίες να λειτουργήσει με τόσο λίγο προσωπικό. Δεν πρέπει να τα βλέπει η πολιτεία οριζόντια τα πράγματα. Γιατί άλλες οι ανάγκες ενός αγροτικού δήμου, άλλες οι προτεραιότητές του, άλλες οι ανάγκες ενός βιομηχανικού δήμου και άλλες ενός τουριστικού δήμου. Δηλαδή εμείς, σαν τουριστικός δήμος, μπορεί να θέλουμε να διαθέσουμε περισσότερα χρήματα στην προβολή, που δεν το κάνουμε, αλλά το φέρνω ως παράδειγμα.

Έχουμε βρει πιο έξυπνους τρόπους για την προβολή του νησιού, που δεν θα το κάνει ένας αγροτικός δήμος γιατί έχει άλλες προτεραιότητες. Το θέμα της αυτοτέλειας των δήμων, είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να το δει η χώρα. Δηλαδή δεν μπορεί η αυτοδιοίκηση να τελεί υπό τον διαρκή έλεγχο σκοπιμότητας των αποφάσεών της. Και δεν λέω νομιμότητας, νομιμότητα βεβαίως και θα πρέπει να υπάρχει. Αναφέρομαι στη σκοπιμότητα των αποφάσεων.

Εάν άλλαζε λοιπόν η κατάσταση, θα μπορούσαν να αναδειχθούν και νέες μορφές τουρισμού για τη Σαντορίνη; Kαι αν ναι ποιες είναι αυτές;

Όλα περιστρέφονται  γύρω από τη μήτρα της δημιουργίας αυτού του νησιωτικού συμπλέγματος. Δηλαδή την ευλογία αυτού του νησιωτικού συμπλέγματος, που είναι το ηφαίστειο. Γεννήθηκε ο τόπος από την προϊστορική έκρηξη. Αυτό είναι το συγκριτικό του πλεονέκτημα έναντι των υπολοίπων. Όλα περιστρέφονται γύρω από αυτό, το οποίο έδωσε το ιδιαίτερο αυτό γεωπεριβάλλον και εκεί κατασκευάστηκαν οι οικισμοί. Η λαϊκή αρχιτεκτονική είναι σπουδαία. Είναι εξαιρετική και πολύ σύγχρονη, γιατί είναι αφαιρετική θα έλεγα. Και βλέπουμε και την οικονομία του χώρου που έκαναν τότε οι άνθρωποι, δηλαδή μέσα από αυτό δημιουργήθηκε ίσως αυτή η εξαιρετική αρχιτεκτονική. Ενέπνευσε δε και πολλούς επώνυμους αρχιτέκτονες, ενώ αποτελεί πόλο έλξης για τις πολυτεχνικές σχολές , που έρχονται και μελετούν αυτούς τους οικισμούς.

Όπου λοιπόν διατηρούνται και ευτυχώς στους ιστορικούς πυρήνες διατηρούνται τα μορφολογικά στοιχεία των οικισμών, βλέπουμε αυτή την εξαιρετική δουλειά που αγγίζει την τελειότητα, μέσα από την ασυμμετρία. Έδωσε λοιπόν τον χώρο, έδωσε τα υλικά  για να φτιαχτούν αυτά, έδωσε τη γη για να καλλιεργούνται αυτά τα λίγα μεν, αλλά πολύ ποιοτικά αγροτικά προϊόντα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχουν εξαιτίας της γης και του μικροκλίματος. Έθαψε μια πόλη, την προϊστορική πόλη του Ακρωτηρίου και τη διατήρησε ταυτόχρονα, για να τη βρούμε το 1967 από τη σκαπάνη του Μαρινάτου. Όλα λοιπόν περιστρέφονται γύρω από αυτό. Η Σαντορίνη είναι ένα ανοιχτό γεωλογικό μουσείο. Ο πολιτισμός, η αρχιτεκτονική, η γαστρονομία αλλά και ο εκπαιδευτικός τουρισμός είναι σημαντικά στοιχεία που μπορούν να αξιοποιηθούν περαιτέρω.   

Επίσης, μπορεί να αναπτυχθεί ο θρησκευτικός τουρισμός. Στη Σαντορίνη έχουμε πάνω από 500 εκκλησίες, μικρές και μεγαλύτερες, ενταγμένες στο οικιστικό σύνολο, σε απόλυτη αρμονία, μέσα από την ασυμμετρία της αρχιτεκτονικής. Πραγματικά έχουν και αυτοί οι ναοί ένα εξαιρετικό ενδιαφέρον. Καταγράψαμε , αναζητήσαμε το ιστορικό αρχείο των πρώην δήμων και στη συνέχεια κοινοτήτων με τον ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης, τον κ. Λούκο. Είναι η τέταρτη ή πέμπτη χρονιά που έχει έρθει εδώ, έχει γίνει ανεύρεση και ταξινόμηση ενός μέρους του αρχείου, το οποίο βρισκόταν σε αφάνεια, κλεισμένο σε αποθήκες. Επίσης, έχει γίνει συντήρηση και ψηφιοποίηση τουλάχιστον του αρχείου που έχει μια ιδιαίτερη αξία ιστορική και έδωσε πολλά νέα στοιχεία για την ιστορία του νησιού, άγνωστες πτυχές ακόμη και σήμερα της ιστορίας του Σαντορίνης.

Αναθέσαμε να συμπληρώσει την ιστορία από την ταξινόμηση και την ανεύρεση του αρχειακού υλικού και έχουμε νέα στοιχεία ακόμη και για την επανάσταση του 1821. Διαβάζω για παράδειγμα το πώς η Σαντορίνη συμμετείχε και ποιες ήταν οι προσλαμβάνουσες που είχαν οι κάτοικοι εδώ, αναλόγως του δόγματος, αναλόγως της κοινωνικής τους θέσης, πώς έβλεπαν την επανάσταση και το πώς συμμετείχαν εντέλει σε αυτή, πόσο ρόλο έπαιξαν οι υδραίοι στην επανάσταση του ‘21 και στον επηρεασμό του ντόπιου πληθυσμού. Άρα λοιπόν όλα αυτά αποτελούν πολιτισμό. Η Σαντορίνη μπορεί να είναι μια κοιτίδα προβολής ενός πολιτισμικού προϊόντος πολύ σημαντικού.

Με αφορμή κάποια δημοσιεύματα στον τύπο, υπάρχει ανησυχία για το ηφαίστειο;

Θα έλεγα ότι καταγράφει την πορεία νεκρού σώματος. Είναι ευθεία γραμμή. Μετά την ηφαιστειακή κρίση, αν είχαμε μια έκρηξη θα ήταν αντίστοιχη του ‘25 , ‘28. Δηλαδή ξέραμε πόσα κυβικά λάβας θα βγάλει, που δεν επηρέασε τότε τη ζωή των κατοίκων καθόλου. Από τον Απρίλη του '12 υπάρχει απόλυτη ησυχία. Άλλωστε το Ινστιτούτο μελέτης και παρακολούθησης του ηφαιστείου που βρίσκεται εδώ από το 1995 παρακολουθεί ανελλιπώς το ηφαίστειο.  Υπήρξα, μάλιστα και ιδρυτικό μέλος του ΙΝΠΗΣ συνεισφέροντας στο να στηθούν τα όργανα παρακολούθησης του. Έχουμε λοιπόν κάνει την επιλογή, για να μην δημιουργούνται μύθοι, γιατί μύθοι πολλές φορές δημιουργούνται, δύο φορές το χρόνο να ενημερώνουμε το κοινό σε δημόσια παρουσίαση με τους επιστήμονες που παρακολουθούν το ηφαίστειο για την πορεία του.

Εάν λοιπόν είχαμε μια έκρηξη το ‘11 ή το ‘12, θα ήταν αντίστοιχη του ’25,  ‘28. Επί 4 χρόνια θα ήταν σε εξέλιξη το φαινόμενο. Τότε, πάντως, η κοινωνική ζωή δεν επηρεάστηκε καθόλου. Η μόνη ίσως επίπτωση που είχε, είναι ότι, επειδή τότε τον ντοματοπολτό τον ξέραιναν στον ήλιο, έπρεπε να σκεπάζουν με ένα πανί, ένα τούλι, τα σκαφίδια που είχαν μέσα τον τοματοπολτό, για να μην πέσει τέφρα. Αυτή ήταν η μόνη επίπτωση…  Στη φύση του ανθρώπου, όμως, είναι πολλές φορές να θέλει να δει το απευκταίο.