documenta 14: Ποιός μαθαίνει τί από την Αθήνα

Στις 8 Απριλίου εγκαινιάζεται στην Αθήνα η documenta 14, η μεγαλύτερη έκθεση σύγχρονης τέχνης στον κόσμο. Θα συνεχιστεί στη βάση της, στο Κάσελ της Γερμανίας, όπου και δόθηκε η καθιερωμένη συνέντευξη τύπου στις 8 Μαρτίου. Διαβάστε το σχετικό ρεπορτάζ της Deutsche Welle...

Δεν ξέρουμε ακόμα τι θα μάθει τελικά η documenta 14 από την Αθήνα (παραφράζοντας τον τίτλο εργασίας "Μαθαίνοντας από την Αθήνα"), οι 200 και πλέον δημοσιογράφοι πάντως στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου στο Κάσελ έμαθαν μάλλον λίγα πράγματα για το τι θα συμβεί στη σημαντικότερη έκθεση σύγχρονης τέχνης στον κόσμο, η οποία θα εγκαινιαστεί καταρχάς στην Αθήνα στις 8 Απριλίου. Μας απομένει η ελπίδα της έκπληξης. Επτασφράγιστο μυστικό παραμένουν επίσημα τα ονόματα των καλλιτεχνών όπως και οι τόποι εκθέσεων και δράσεων (παρά τις όποιες διαρροές). Ωστόσο μάθαμε πως το ΕΜΣΤ (Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης) θα παραχωρήσει το μεγαλύτερο μέρος του κτιρίου του στην Αθήνα στην documenta και ως αντιδάνειο θα παρουσιάσει ένα μεγάλο τμήμα της μόνιμης συλλογής του στο Fridericianum, το εμβληματικό μουσείο της documenta στο Κάσελ. Η διευθύντρια του ΕΜΣΤ Κατερίνα Κοσκινά μίλησε στην Deutsche Welle για την επιλογή των έργων που θα σταλούν στο Κάσελ:

«Η πρόθεσή μας είναι να μην δώσουμε τον τόνο στις διεθνείς συμμετοχές καλλιτεχνών και έργων διότι δεν περιμένουν στην documenta ειδικά και στο Κάσελ να δουν τα μεγαλύτερα ονόματα που μπορεί να έχουμε στη συλλογής μας. Αυτό που δεν γνωρίζουν και αυτό που οφείλουμε σαν Εθνικό Μουσείο να κάνουμε, είναι να δείξουμε στα δυο τρίτα της έκθεσης Έλληνες καλλιτέχνες γιατί είναι καθαρή υποχρέωση, ανάγκη και οφειλή και αφετέρου προφανώς να δείξουμε ξένους καλλιτέχνες είτε γιατί τα έργα τους έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα και σημασία είτε γιατί είναι απαραίτητα να τοποθετηθούν οι Έλληνες καλλιτέχνες σε σχέση με ένα διεθνές εικαστικό γίγνεσθαι».

Ιστορία, σύνορα, προσωπική αφήγηση

Τα έργα 200 περίπου καλλιτεχνών, στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, θα εκτεθούν σε Αθήνα και Κάσελ. Οι 200 καλλιτέχνες θα συμμετάσχουν και στις δυο πόλεις λειτουργώντας σαν ένα είδος «καθρέφτη» όπως λέει η κυρία Κοσκινά και σίγουρα από τη μόνιμη συλλογή του EMΣΤ θα συμπεριληφθούν, ανάμεσα σε άλλα, έργα των Γιάννη Κουνέλλη, Θόδωρου, Βλάση Κανιάρη.  H έκθεση θα κινηθεί πάνω στο τρίπτυχο: πρόσφατη ιστορία, διέλευση συνόρων, μυθολογικές μεταφορές μέσα από προσωπικές διηγήσεις.

«Μαθαίνοντας από την Αθήνα» είναι ο τίτλος τον οποίο αποφάσισε να δώσει ο 47χρονος καλλιτεχνικός διεθυντής της documenta 14 Άνταμ Σίμτσικ στη φετινή διοργάνωση. Ωστόσο στην ερώτηση της Deutsche Welle τι έχει μάθει όλα αυτά τα χρόνια της προετοιμασίας φάνηκε μάλλον αμήχανος. Η μάθηση είναι μια πρόκληση, μια διαδικασία και το θέμα δεν είναι να φτάσεις σε ένα αποτέλεσμα ένα μήνα πριν από τα εγκαίνια απάντησε, ενώ προσέθεσε πως δεν μπορεί να βρει μια πιο έξυπνη απάντηση. Κατά τη γνώμη μας θα μπορούσε ενδεχομένως να αναφερθεί πιο συγκεκριμένα στο τι αποκόμισε από μια πόλη στην οποία ζει και εργάζεται εδώ και μερικά χρόνια και η οποία ταλανίζεται από σωρεία προβλημάτων. Ή πώς εκλαμβάνει την όποια απήχηση αυτής της κρίσης στην καλλιτεχνική παραγωγή. Ωστόσο οι αναπάντητες αυτές απορίες δεν μειώνουν σε τίποτα την ευφυή πρόταση του Άνταμ Σίμτσικ, η documenta να βγει για πρώτη φορά στην 62χρονη ιστορία της από τα γερμανικά σύνορα και να αποκτήσει ισότιμο εταίρο την Αθήνα. Μια καταπληκτική ευκαιρία σε πολλά επίπεδα, την οποία ας ελπίσουμε πως η Ελλάδα θα καταφέρει να αξιοποιήσει.

Παράδειγμα επιβίωσης η Αθήνα για τον δήμαρχο του Κάσελ

Η Αθήνα πάντως και η διαχείριση της κρίσης αποτελεί ήδη πηγή γνώσης ίσως όχι για έναν άνθρωπο της τέχνης αλλά για έναν πολιτικό: τον αποχωρούντα δήμαρχο του Κάσελ Μπέρτραμ Χίλγκεν, τον οποίο συναντήσαμε λίγο μετά τη συνέντευξη Τύπου της documenta:

«Ο συνάδελφός μου στην Αθήνα Γιώργος Καμίνης πρέπει να φροντίζει, ώστε οι συμπολίτες του να έχουν τα απολύτως απαραίτητα, κάτι που εδώ στο Κάσελ έπρεπε να κάνουν οι δήμαρχοι της πόλης μετά τον πόλεμο. Υπήρχε λίγο φαγητό και τα σπίτια ήταν κατεστραμμένα. Στην Αθήνα δεν είναι βεβαίως κατεστραμμένα τα σπίτια αλλά πολλά είναι τόσο ακριβά που μένουν άδεια. Μαθαίνω από τον συνάδελφό μου στην Αθήνα πώς μπορείς να οργανώσεις τη ζωή το 2017 σε μια πόλη ώστε οι άνθρωποι να μπορέσουν να επιβιώσουν. Αυτό είναι ένα σημαντικό μάθημα για μια πλούσια χώρα όπως είναι η Γερμανία».

Η documenta 14 θα διαρκέσει σε κάθε πόλη 100 μέρες. Στην Αθήνα η έκθεση ολοκληρώνεται στις 16 Ιουλίου και στο Κάσελ διαρκεί από τις 10 Ιουνίου μέχρι τις 17 Σεπτεμβρίου.

Πηγή: Deutsche Welle