Navarino E. Observatory: Η κλιματική αλλαγή έφερε παρακμή στον μυκηναϊκό κόσμο της Πύλου

Την επιρροή του κλίματος στον Μυκηναϊκό κόσμο και στην καταστροφή του Ανακτόρου του Νέστορα (στη Χώρα Μεσσηνίας) αξιολόγησαν για πρώτη φορά οι ερευνητές του Navarino Environmental Observatory (NEO) Martin Finne και Karin Holmgren σε συνεργασία με την αρχαιολόγο Shari Stocker, η οποία πρόσφατα είχε ανακαλύψει σπουδαία ευρήματα στον αρχαιολογικό χώρο του Ανακτόρου. 

Τα αποτελέσματα των ερευνητών, βασίστηκαν στην ανάλυση ενός σταλαγμίτη ο οποίος βρέθηκε σε σπήλαιο της περιοχής. Η χρονολόγηση του δείγματος έγινε με μεγάλη ακρίβεια και τα αποτελέσματα των εργαστηριακών αναλύσεων οδήγησαν τους ερευνητές σε σημαντικά συμπεράσματα σχετικά με τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή της ανατολικής Μεσόγειου κατά την Ύστερη  Εποχή του Χαλκού,  την περίοδο δηλαδή κατα την οποία καταστράφηκε το Ανάκτορο του Νέστορα. 

Ενώ κατά το παρελθόν είχε προταθεί η θεωρία ότι το ανάκτορο κατέρρευσε ως αποτέλεσμα μιας ξηρής περιόδου, από την ανάλυση του σταλαγμίτη δεν προκύπτουν σαφή τεκμήρια ότι επικρατούσαν ξηρές συνθήκες τη χρονική περίοδο της καταστροφής, δηλαδή από την Υστεροελλαδική ΙΙΙΒ έως την Υστεροελλαδική IIIC( ~ 1200 π.Χ. - 1180 π.Χ.). Αντιθέτως, από την ανάλυση προκύπτει ότι υπήρχαν δύσκολες κλιματικές συνθήκες πριν και μετά την κατάρρευση του ανακτορικού συστήματος, που πιθανώς επηρέασαν τις κοινωνικές διεργασίες.

Όπως αναφέρει η ερευνητική ομάδα, «μια περίοδος ξηρασίας διάρκειας δύο δεκαετιών έληξε περίπου 50 χρόνια πριν την καταστροφή του ανακτόρου. Προφανώς, το κεντρικό διοικητικό σύστημα της Πύλου κατάφερε να επιβιώσει από αυτήν την περίοδο ξηρασίας, ωστόσο ρωγμές στο σύστημα πιθανότατα να είχαν ήδη αρχίσει να φαίνονται. Για τη χρονική περίοδο που ακολουθεί την καταστροφή του ανακτόρου, η ανάλυση του σταλαγμίτη μάς παρέχει ισχυρές ενδείξεις ότι άρχισαν να επικρατούν άγονες συνθηκες που προοδευτικά είχαν ως αποτέλεσμα την έντονη ξηρασία που παρατηρήθηκε στο τέλος της Εποχής του Χαλκού. Αυτή η έντονη τάση προς ξηρότερες συνθήκες προκάλεσε, κατά πάσα πιθανότητα, μειωμένη γεωργική παραγωγή, η οποία δυσκόλεψε την αποκατάσταση μιας κεντρικής αρχής ή / και τη δημιουργία νέων κοινωνικών ελίτ (new social elites). Παρόλα αυτά, φαίνεται να επιβιώνει στην περιοχή μικρής έντασης γεωργική δραστηριότητα.»

Η συγκεκριμένη μελέτη προσφέρει για πρώτη φορά, πειστικά στοιχεία ότι το κλίμα μπορεί να ήταν ένας από τους παράγοντες που οδήγησαν στην παρακμή του μυκηναϊκού τρόπου ζωής στην περιοχή της Πύλου. Η συνεχόμενη ξηρασία που επικράτησε μετά την καταστροφή του Ανακτόρου, έκανε τις συνθήκες ιδιαιτέρα δύσκολες για τις κοινωνικές ελίτ της εποχής, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ανακάμψουν ώστε να επανεμφανιστεί το ανακτορικό σύστημα. Παρόλο που δεν μπορεί να αποδοθεί η κατάρρευση του Μυκηναϊκού τρόπου ζωής σε ένα μονολιθικό αιτιατό σύστημα, η ερευνητική ομάδα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η κλιματική αλλαγή ήταν σίγουρα μια κρίσιμη συνιστώσα στην αλληλουχία των γεγονότων που συνέβαλαν στην αδυναμία της ελίτ του Ανακτόρου (palatial elite) να συντηρήσει και να ανασυστήσει την περίπλοκη πολιτική και κοινωνική οργάνωση που άνθιζε στην περιοχή στο τέλος της Υστεροελλαδικής ΙΙΙΒ περιόδου.