Ο κ. Ι. Ρέτσος σε εκδήλωση της ΕΕ: Πώς θα συνεχίσει ανοδικά ο ελληνικός τουρισμός

Στο πλαίσιο των δράσεων που έχει δρομολογήσει ο ΣΕΤΕ για την ισχυροποίηση της φωνής του ελληνικού τουρισμού στις Βρυξέλλες, ο πρόεδρος του Συνδέσμου, κ. Γιάννης Ρέτσος συμμετείχε σε εκδήλωση που διοργάνωσε στην Αθήνα ο κ. Ντεκλάν Κοστέλο, επικεφαλής του κλιμακίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα, με τίτλο «ΕCFIN Seminar for Journalist from Euro Area Countries».

Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ο κ. Ρέτσος, αναφέρθηκε στις προϋποθέσεις που απαιτείται να ικανοποιηθούν για να παραμείνει σε αναπτυξιακή τροχιά ο ελληνικός τουρισμός τα επόμενα χρόνια και να ενισχυθεί η επενδυτική του δραστηριότητα. Οι προϋποθέσεις αυτές συνοψίζονται στη διατήρηση της οικονομικής και πολιτικής σταθερότητας, στη διαμόρφωση ενός ρεαλιστικού και σταθερού φορολογικού πλαισίου, στην λειτουργία ενός ευέλικτου χρηματοπιστωτικού συστήματος, στη δημιουργία εθνικού χωροταξικού πλαισίου και στη διασφάλιση της ασφάλειας δικαίου. 

Σύμφωνα με τον κ. Ρέτσο, η Ελλάδα έχει το δυσμενέστερο καθεστώς όσον αφορά στους φόρους που επιβάλλονται στις επενδύσεις και τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Όπως σημείωσε, «χρειάζεται ένα ρεαλιστικό για τις επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα φορολογικό πλαίσιο, το οποίο θα είναι σταθερό σε βάθος δεκαετίας». Παράλληλα, συμπλήρωσε ότι η αυξημένη φορολογική επιβάρυνση για το τουριστικό πακέτο έχει υποβαθμίσει το 50% των κερδών από την ανταγωνιστικότητα, που προέκυψε λόγω της εσωτερικής υποτίμησης που δημιουργήθηκε από τα ελληνικά προγράμματα προσαρμογής.

Ειδική αναφορά έκανε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ και στην απαίτηση του τουριστικού κόσμου της χώρας για την ταχύτερη ολοκλήρωση του εθνικού χωροταξικού σχέδιο για τον τουρισμό, αλλά και τη διασφάλιση της ασφάλειας δικαίου. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά «αυτό που προβληματίζει τους επενδυτές είναι, ότι δεν ξέρουν τι μπορούν να σχεδιάσουν και που, αλλά και σε ποια σημεία μπορεί να ακυρωθούν οι επενδύσεις τους ή να καθυστερήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα από τις διάφορες υπηρεσίες». Επιπλέον, υπογράμμισε ότι χρειάζεται ένα ευέλικτο χρηματοπιστωτικό σύστημα, το οποίο θα είναι σε θέση να προσφέρει την απαιτούμενη ρευστότητα αλλά και χρηματοδοτικές λύσεις και εργαλεία στα υγιή επιχειρηματικά σχέδια τα οποία έχουν την προοπτική να δημιουργήσουν προστιθέμενη αξία και θέσεις εργασίας.

Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ επισήμανε την ανάγκη διατήρησης της δυναμικής του τουριστικού τομέα τα επόμενα χρόνια, με ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια, ιδίως, προς την κατεύθυνση της περαιτέρω διάχυσης των ωφελειών στις κατά τόπους Περιφέρειες της χώρας και σε περισσότερους μήνες στον χρόνο, της βελτίωσης της μέσης κατά κεφαλήν δαπάνης, της διάρκειας παραμονής αλλά και της ενίσχυσης της απασχόλησης.

Διαβάσετε το πλήρες κείμενο της ομιλίας: 

"Κυρίες και κύριοι καλησπέρα σας,

Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κύριο Costello για την ευκαιρία που μας δίνει να μιλήσουμε για τα επόμενα 15 λεπτά, σχετικά με τον ελληνικό τουρισμό, τις προοπτικές και τη συμβολή του στην ελληνική οικονομία και τις τοπικές κοινωνίες.

Ξεκινώντας, θα ήθελα να κάνω μια αποτίμηση της μακροοικονομικής θέσης της ελληνικής οικονομίας, διότι μόνο έτσι θα θέσουμε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο συζήτησης για το επιχειρησιακό και επενδυτικό περιβάλλον. Κάνοντας μια ανασκόπηση στα διεθνή μέσα, εύκολα μπορεί κάποιος να αποτυπώσει την εικόνα που κυριαρχεί για την ελληνική οικονομία την περίοδο μετά το 2009. Τα μηνύματα εστιάζουν στην μείωση του ΑΕΠ μεταξύ των ετών 2009 και 2016 κατά -22,8%, στη μείωση της κατανάλωσης κατά -24,3% και στη μείωση της απασχόλησης κατά -19,4%, ενώ η ανεργία ξεπέρασε και, παρά την μείωσή της, παραμένει πάνω από το 20%. Μιλάμε για μια εικόνα που δεν είναι καθόλου αισιόδοξη.

Λίγοι όμως γνωρίζουν ή κατανοούν την εκ βάθρων διαρθρωτική προσαρμογή που έχει συντελεστεί σε όλους τους τομείς της οικονομίας και που έχει συμβάλλει στην εξάλειψη του τεράστιου πρωτογενούς δημοσιονομικού ελλείμματος (-10,5% του ΑΕΠ το 2009) και την μετατροπή του σε πλεόνασμα (+3,8% του ΑΕΠ το 2016), μια δημοσιονομική προσαρμογή που υπερβαίνει τις 14 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, εν μέσω πρωτοφανούς ύφεσης σε περίοδο ειρήνης. Παράλληλα υπήρξε και δραστική μείωση του ελλείμματος του εξωτερικού ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών από το -12,7% του ΑΕΠ το 2008 στο -2,4% του ΑΕΠ το 2016. Επίσης, δεν φαίνεται να αξιολογείται όπως πρέπει το γεγονός ότι επιτεύχθηκε αυτό που το 2010 εθεωρείτο ακατόρθωτο, δηλαδή μια εσωτερική υποτίμηση που ανήλθε σε 19,6%, συμβάλλοντας στο να επανέλθει η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας σχεδόν στα προ Ευρώ επίπεδα του 2000.

Αποτέλεσμα ήταν η σταθερή άνοδος των εξαγωγών των εγχώρια παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών -και ιδιαίτερα του τουρισμού μετά το 2013- που αυξήθηκαν με ρυθμό μεγαλύτερο του 5% ετησίως την ίδια περίοδο, παρά τις ασφυκτικές χρηματοοικονομικές και άλλες συνθήκες στις οποίες έπρεπε να προσαρμοστούν οι εξαγωγείς. Μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι, για τον περιορισμό του ελλείμματος εξωτερικού ισοζυγίου που προαναφέραμε, η συμβολή της αύξησης των εξαγωγών αγαθών, λοιπών υπηρεσιών και τουρισμού, ήταν πολύ πιο σημαντική από τη μείωση των εισαγωγών (οι οποίες, άλλωστε, σημειώνουν αξιοσημείωτη αύξηση στην περίοδο 2014-2017). Με την ομαλοποίηση των συνθηκών στις δυνατότητες χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, ειδικά των υγιών, μπορούμε να αναμένουμε περαιτέρω αύξηση και ίσως και επιτάχυνση των εξαγωγών.

Ως σημαντικό παράδειγμα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που έχουν συντελεστεί, θα αναφερθώ και στο γεγονός πως έχουμε πλέον ξεπεράσει πολλές από τις δυσκαμψίες της αγοράς εργασίας. Ως αποτέλεσμα, παρά το γεγονός ότι το ΑΕΠ μετά το 2013 είναι σχεδόν αμετάβλητο, η ανεργία έχει μειωθεί από περισσότερο από 27% σε σχεδόν 20%, και η απασχόληση έχει αυξηθεί κατά περίπου 280 χιλιάδες. Τα επίσημα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ του Υπουργείου Εργασίας, στα οποίο καταγράφονται όλα τα στοιχεία προσλήψεων και απολύσεων μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα, για το 2017 καταγράφουν 2,4 εκατ. προσλήψεις, εκ των οποίων 1,08 εκ. προσλήψεις πλήρους απασχόλησης, και 2,26 εκατ. αποχωρήσεις, εκ των οποίων 1,28 εκατ. οικειοθελείς αποχωρήσεις. Δεδομένου ότι ο συνολικός αριθμός μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα ανέρχεται στα 1,8 εκ., εύκολα κατανοεί κανείς την μεγάλη ευελιξία της αγοράς εργασίας. Ειδικά στα ξενοδοχεία, η αγορά εργασίας πλαισιώνεται, από το 2012, από συλλογικές συμβάσεις εργασίας οι οποίες διασφαλίζουν εργασιακή ειρήνη.

Κυρίες και κύριοι,

Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν ότι πλέον η χώρα έχει σταθεροποιηθεί και έχει τη δυνατότητα, υπό προϋποθέσεις, να ανακτήσει το χαμένο έδαφος και να έχει μια υγιή ανάπτυξη βασισμένη στην ανταγωνιστικότητά της και στα πλεονεκτήματα που διαθέτει. Η εξωστρέφεια που επέδειξε ο τομέας μας κατά τη διάρκεια της κρίσης, ήταν μία από τις βασικές παραμέτρους που έκαναν τον τουρισμό να διατηρήσει τη δυναμική του όλα αυτά τα χρόνια αλλά και φέτος.

Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, το 2017 ο τουρισμός πέτυχε μια ακόμα θετική χρονιά, με σχεδόν 30 εκατ. διεθνείς αφίξεις και σχεδόν 14,5 δισ. ευρώ έσοδα, ενώ και το 2018 δείχνει σημάδια περαιτέρω θετικών αποτελεσμάτων. Παρά τις μεγάλες αντιξοότητες ο τομέας κατάφερε να παραμείνει υγιής και ανταγωνιστικός, δημιουργικός και πρωτοπόρος. Και αυτό το πετύχαμε κυρίως γιατί δεν υποχωρήσαμε μπροστά στις πρώτες δυσκολίες που προέκυψαν όταν ξέσπασε η κρίση στην χώρα μας. Αντίθετα, αναδιαρθρώσαμε την λειτουργία μας αυξάνοντας την πελατεία μας από το εξωτερικό και καθιστώντας την τουριστική δραστηριότητα στην Ελλάδα σχεδόν αμιγώς εξαγωγική (~90%).

Η άμεση συμβολή του ΑΕΠ ανέρχεται στο 10%, και ίσως και περισσότερο με βάση την πορεία του 2017, ενώ συνυπολογιζόμενων και των έμμεσων και προκαλούμενων ωφελειών, η συμβολή του κυμαίνεται περί το 25% ή και περισσότερο. Επιπλέον, από το 2012, η αύξηση των τουριστικών εσόδων μαζί με τα πολλαπλασιαστικά οφέλη που δημιούργησε, συνέβαλε στην πρόσθετη εισροή € 13.5 δισ. στην Ελληνική οικονομία, που αντιστοιχεί στο 7,5% του σημερινού ΑΕΠ ή 1,5% σε ετήσια βάση. Προφανώς αυτό λειτούργησε ως ανάχωμα στην ύφεση και μείωσε σημαντικά τις επιπτώσεις της.  Το πιο σημαντικό στοιχείο, όμως, είναι η συμβολή του τομέα στην απασχόληση. Στην αιχμή της τουριστικής περιόδου, αγγίζουμε το 30% της συνολικής απασχόλησης της χώρας. Και ειδικά στις ομάδες με μειωμένες ευκαιρίες απασχόλησης, όπως οι νέοι και οι γυναίκες, ο ρόλος του τουρισμού είναι πολύ σημαντικός.

Θεωρούμε λοιπόν καθήκον μας, ο τουρισμός, όχι μόνο να διατηρήσει και τα επόμενα χρόνια αυτήν τη δυναμική, αλλά να καταφέρει να την ενισχύσει τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Ιδίως προς την κατεύθυνση διάχυσης των ωφελειών σε περισσότερες Περιφέρειες και σε περισσότερους μήνες στον χρόνο, της αύξησης της μέσης κατά κεφαλήν δαπάνης, της διάρκειας παραμονής αλλά και της ενίσχυσης της απασχόλησης και της διαμόρφωσης των συνθηκών για τη δημιουργία νέας οικονομικής δραστηριότητας, τόσο στον τουρισμό, όσο και στους υπόλοιπους τομείς. 

Υπάρχουν, προφανώς, κάποιες βασικές προϋποθέσεις για να το επιτύχουμε αυτό: Κατ’ αρχάς απαιτείται οικονομική και πολιτική σταθερότητα στην χώρα, χωρίς εκτροχιασμούς ανάλογους των πρώτων 7 μηνών του 2015. Στη συνέχεια χρειάζεται ένα ρεαλιστικό για τις επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα φορολογικό πλαίσιο, το οποίο θα είναι σταθερό σε βάθος δεκαετίας. Η Ελλάδα έχει το δυσμενέστερο φορολογικό καθεστώς όσον αφορά τους φόρους που επιβάλλονται στις επενδύσεις και τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Επιπλέον, αυτή η υπερβολική φορολογία είναι ιδιαίτερα δυσμενής, καθώς αποτελεί φόρο για την ανταγωνιστικότητα: οι συντελεστές ΦΠΑ αυξήθηκαν αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια. Η μεταφορά των επιβατών από 8% σε 24%, η διαμονή από 6,5% έως 13% και τα τρόφιμα και τα ποτά από 8% σε 24%. Κατά συνέπεια, ο συντελεστής ΦΠΑ που χρεώνεται στους τουρίστες στην Ελλάδα είναι κατά μέσο όρο 5 έως 6 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερος από τις ανταγωνιστικές χώρες. Επιπλέον, από την 1η Ιανουαρίου, υπάρχει φόρος διαμονής στα καταλύματα της χώρας. Πρέπει να σημειωθεί ότι η αυξημένη φορολογική επιβάρυνση για το τουριστικό πακέτο έχει εξαλείψει το 50% των κερδών από την ανταγωνιστικότητα που προέκυψε λόγω της της εσωτερικής υποτίμησης που δημιουργήθηκε από τα Ελληνικά Προγράμματα Προσαρμογής.

Χρειάζεται να ολοκληρωθεί το ταχύτερο δυνατόν το εθνικό χωροταξικό σχέδιο για τον Τουρισμό και να διασφαλιστεί η ασφάλεια δικαίου. Αυτό που προβληματίζει τους επενδυτές είναι, ότι δεν ξέρουν τι μπορούν να σχεδιάσουν και που, αλλά και σε ποια σημεία μπορεί να ακυρωθούν οι επενδύσεις τους ή να καθυστερήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα από τις διάφορες υπηρεσίες.

Χρειάζεται επίσης, ένα ευέλικτο χρηματοπιστωτικό σύστημα, το οποίο θα είναι σε θέση να προσφέρει την απαιτούμενη ρευστότητα αλλά και χρηματοδοτικές λύσεις και εργαλεία στα υγιή επιχειρηματικά σχέδια τα οποία έχουν την προοπτική να δημιουργήσουν προστιθέμενη αξία και θέσεις εργασίας. 

Κυρίες και κύριοι,

Ο ΣΕΤΕ, ως κοινωνικός εταίρος από το 2013, παρεμβαίνει διαρκώς στα αρμόδια όργανα για την άρση των προβλημάτων και των αντικινήτρων που σας περιέγραψα παραπάνω, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα φιλικό και σταθερό επενδυτικό περιβάλλον. Οι θετικές προϋποθέσεις υπάρχουν. Δεν αρκούν όμως αν η πολιτεία δεν κινηθεί προς την κατεύθυνση διευκόλυνσης της επιχειρηματικότητας και των επενδύσεων.

Αντιλαμβανόμενος τον ρόλο του τουρισμού σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, ο ΣΕΤΕ έχει σχεδιάσει και πρόσφατα επικαιροποιήσει ένα ολιστικό στρατηγικό σχέδιο το οποίο καταγράφει τα βασικά προϊόντα του ελληνικού τουρισμού, τα ανταγωνιστικά του πλεονεκτήματα, τις βασικές αγορές αλλά και τις απαιτούμενες επενδύσεις που χρειάζονται ανά κλάδο για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων έως το 2021. Με βάση τον στρατηγικό σχεδιασμό, ο ελληνικός τουρισμός μπορεί να αγγίξει τα 20 δισ. ευρώ έσοδα και τα 36 εκατ. αφίξεων. Αυτό θα το καταφέρει επενδύοντας ετησίως 6 δισ. Ευρώ σε υποδομές και ενισχύοντας ποιοτικά και ποσοτικά τα βασικά προϊόντα, Ήλιος & Θάλασσα, τουρισμός πόλεων, ναυτικός τουρισμός, συνεδριακός τουρισμός και πολιτιστικός τουρισμός.

Παράλληλα, στην στρατηγική του ΣΕΤΕ εντάσσεται η διαρκής ενίσχυση του Ινστιτούτου του τόσο προς την κατεύθυνση της συγκέντρωσης και ανάλυσης στοιχείων όσο και προς την κατεύθυνση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Μέχρι σήμερα μέσω των προγραμμάτων που έχει διαχειρισθεί το Ινστιτούτο έχουν καταρτισθεί, περίπου, 15.000 νέοι άνεργοι - με πολύ σημαντικό το γεγονός ότι το 1/3 έχει βρει σταθερές θέσεις εργασίας – και έχει εκπαιδεύσει περισσότερα από 1.000 στελέχη με μια σειρά σεμιναρίων εξειδικευμένης θεματολογίας. Επίσης, το Ινστιτούτο παράγει σημαντικό επιστημονικό έργο έχοντας εκπονήσει έως τώρα περί τις 80 μελέτες και εμπειρογνωμοσύνες με πρακτικά συμπεράσματα σε μία μεγάλη γκάμα πεδίων όπως είναι η χωροταξία και το περιβάλλον, το φορολογικό και επενδυτικό τομέα.

Επιπρόσθετα, στηρίζουμε και αναπτύσσουμε περαιτέρω την MarketingGreece. Η εταιρεία βρίσκεται σε διαρκή αναζήτηση νέων τρόπων και μέσων για τη δημιουργία υπεραξίας στους ελληνικούς προορισμούς. Φιλοσοφία της MarketingGreece είναι η ανάπτυξη συνεργιών, για την ολοκληρωμένη προβολή των προϊόντων, των προορισμών και των ταξιδιωτικών εμπειριών της χώρας μας.

Κυρίες και κύριοι,

Στοχεύουμε να κατατάξουμε τον ελληνικό τουρισμό σε ακόμα υψηλότερες θέσεις στη παγκόσμια κατάταξη. Έχουμε τα κατάλληλα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό, φυσικές ομορφιές που δεν μπορεί να βρει κανείς αλλού στον κόσμο, ήθη και έθιμα, ιστορία, παγκόσμιας εμβέλειας πολιτιστικό πλούτο, μοναδική γαστρονομία, τοπικά προϊόντα και υπηρεσίες. Έχουμε επίσης, ανεπτυγμένα δίκτυα προώθησης των τουριστικών εμπειριών μας.

Ξεκινάμε μια δέσμη ενεργειών εξωστρέφειας με βασικό στόχο να επικοινωνήσουμε στην καρδιά της Ευρώπης τη δυναμική ανάπτυξης που έχει ο ελληνικός τουρισμός. Συναντηθήκαμε σήμερα με τον Επίτροπο Moscovici, ενώ στις 20 και 21 Φεβρουαρίου θα βρισκόμαστε στις Βρυξέλλες για συναντήσεις με τους επίτροπους κ.κ. Kaitanen,  Αβραμόπουλο, Bienkowska, Στυλιανίδη, Dombrovskis, καθώς και με τον επικεφαλής εκπρόσωπο τύπου, κ. Σχοινά, αλλά και για μια σειρά άλλων ενεργειών δικτύωσης. Είναι πολύ σημαντικό όχι μόνο να ακουστεί η φωνή του τουρισμού στις Βρυξέλλες αλλά να αντιληφθούν οι συνομιλητές μας ότι μπορούν να βασιστούν στην αξιοπιστία και την εμπειρία του ΣΕΤΕ, όσον αφορά στον στρατηγικό σχεδιασμό του τουρισμού. 

Κυρίες και κύριοι,

Ο τομέας έχει πλέον καταγεγραμμένο ένα πολύ σημαντικό κοινωνικό και οικονομικό αποτύπωμα. Έχει επίσης ένα ξεκάθαρο και ισχυρό όραμα.

Είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουμε με την ίδια δυναμική να δημιουργούμε αξία για την ελληνική Κοινωνία.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας".