Πολυλειτουργικό κέντρο Αριστοτελικής Αγωγής

Ο Δήμος Αριστοτέλη Χαλκιδικής, στο πλαίσιο του προγράμματος «Δημιουργική Επανάχρηση Δημοτικής Ακίνητης Περιουσίας» ενέκρινε την πρόταση αποκατάστασης του ανενεργού πέτρινου κτιρίου του δημοτικού διδακτηρίου της Στρατονίκης Χαλκιδικής και την επανάχρησή του ως πολυλειτουργικό κέντρο Αριστοτελικής Αγωγής με το ακρώνυμο «Aristeia Center» (Center of Aristotle Educational Ideas) μέγιστου προϋπολογισμού δυόμισι εκατομμυρίων ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ.

Η ιστορία του διδακτηρίου

Το Πέτρινο Διδακτήριο του οικισμού Στρατονίκης είναι ένα ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας Δημοτικό Κτίριο, εμβαδού 1.000 τ.μ., το οποίο ανεγέρθηκε το 1914, παραπλεύρως της Κεντρικής Πλατείας του οικισμού, απέναντι από τον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου. Το κτίριο φέρει την υπογραφή του Ξενοφώντα Παιονίδη, ενός από τους πρωτοπόρους και προικισμένους αρχιτέκτονες που εργάστηκαν στη Θεσσαλονίκη και στην ενδοχώρα της, στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, επηρεάζοντας αποφασιστικά την αρχιτεκτονική μορφή της πόλης με κυρίαρχα στοιχεία το νεοκλασικισμό και τον εκλεκτικισμό.

Το αρχιτεκτονικό έργο του Παιονίδη περιλαμβάνει τη μελέτη και εκτέλεση σημαντικών αστικών παρεμβάσεων, όπως η ανοικοδόμηση της αγοράς Κατούνη στην οδό Φράγκων το 1895, δημόσιων κτιρίων, όπως ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά από το 1902 έως το 1914, το Παπάφειο Ορφανοτροφείο από το 1894 έως το 1903, καθώς και ιδιωτικών επαύλεων όπως, την έπαυλη του Σειφουλάχ Πασά ή Βίλα Μορντώχ (πρώην Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης) , τη βίλα του εβραίου δικηγόρου Εμμανουήλ Ραφαέλ Σαλέμ στην οποία στεγαζόταν μέχρι πρόσφατα Ιταλικό Προξενείο, την οικία του Χασάν Πρίστινα και άλλα σημαντικά κτίρια.

Το έργο του Παιονίδη στη Χαλκιδική

Στη Χαλκιδική το έργο του Παιονίδη συνδέεται με τη δράση του μητροπολίτη Κασσανδρείας Ειρηναίου, ο οποίος, επιζητώντας τη βελτίωση του βιοτικού και πνευματικού επιπέδου των κατοίκων, προχώρησε στην υλοποίηση έργων κοινής ωφέλειας. Στο πλαίσιο της συνεργασίας αυτής ο αρχιτέκτονας Ξενοφώντας Παιονίδης φιλοτέχνησε μια σειρά από επιβλητικά σχολικά κτίρια στους παραδοσιακούς και αγροτικούς οικισμούς της Χαλκιδικής, όπως είναι μεταξύ άλλων: Ορμύλια το 1909,  Πολύγυρος, Κασσανδρεία, Αγία Παρασκευή, Παλιούρι, Τρίλοφος και Βραστά το 1915. Στα σχολικά κτίρια που αποδίδονται στον Ξ. Παιονίδη εντάσσονται ακόμη τα σχολεία της Συκιάς το 1920, της Νικήτης, του Παρθενώνα και της Βάβδου.

Η αξιοποίηση του κτιρίου

Το Πέτρινο Διδακτήριο Στρατονίκης λειτούργησε αδιάλειπτα από την χρονιά της κατασκευής του έως το 2015, οπότε και η σχολική κοινότητα μετεγκαταστάθηκε σε νέο κτίριο μετά τη διαπίστωση επικινδυνότητας από την οικεία Πολεοδομία του Δήμου Αριστοτέλη, η οποία με αιτιολογημένη έκθεσή της έκρινε ότι: «το κτίριο πρέπει να εκκενωθεί, μέχρι την οριστική αποκατάσταση του».

Η θέση του Πέτρινου Διδακτηρίου, στο κέντρο του οικισμού και σε απόσταση 960 μέτρων νοτιοανατολικά από το πολυθεματικό Άλσος Αριστοτέλη, το τοποθετεί στον πυρήνα ενός διαχρονικού ζωντανού συνόλου πολιτισμικής κληρονομιάς. Σύμφωνα με το εγκεκριμένο Επιχειρησιακό Σχέδιο του Δήμου, η περιοχή αυτή φυσιογνωμικά περιγράφεται ως τουριστική περιοχή μέτριας έντασης: «Αριστοτέλεια Πολιτεία» με δυνατότητα ανάπτυξης πολιτιστικού τουρισμού και άλλων εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Είναι γνωστό ότι ο Αριστοτέλης έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην παιδεία θεωρώντας την ένα από τα βασικά μέσα που ωθούν τον άνθρωπο στην ευδαιμονία και στην αρετή. Καλλιεργώντας τη φιλοσοφία, και συμπεριλαμβάνοντας σε αυτή όλους τους επιστημονικούς κλάδους, δίκαια χαρακτηρίστηκε «πατέρας της σύγχρονης επιστήμης».

Αναμφίβολα η προσφορά του είναι αδιαμφισβήτητη μέσα στο χώρο της παιδαγωγικής επιστήμης και έρευνας. Εξάλλου μέσα από το εκπαιδευτικό του σύστημα αντλούνται διδάγματα χρήσιμα και για τη σύγχρονη εκπαίδευση. Με οδηγό το Αριστοτελικό Έργο, στόχος του ανωτέρω Πολυλειτουργικού Κέντρου θα είναι η προαγωγή της παίδευσης «ψυχής» και «σώματος» παιδιών και νέων, η επαφή με τη φύση, αλλά και γενικότερα η αναζήτηση του «ευ ζην» κατοίκων και επισκεπτών του Δήμου Αριστοτέλη, αξιοποιώντας παράλληλα τις υποδομές του Άλσους Αριστοτέλη στα Στάγειρα και του Αρχαιολογικού Χώρου των Αρχαίων Σταγείρων, στην Ολυμπιάδα.

Βασική αρχή της πρότασης είναι η διατήρηση και αποκάλυψη των αισθητικών αξιών του κτιρίου βασιζόμενη στο σεβασμό της αρχικής του υπόστασης ως διδακτήριο, των αυθεντικών του στοιχείων και των αξιόλογων ιστορικών του φάσεων. Κύριος σκοπός της πρότασης είναι η διάσωση του διδακτηρίου και η επανένταξή του στον αστικό ιστό του οικισμού και το σύγχρονο τρόπο ζωής, ως απαραίτητη προϋπόθεση της σύνδεσης του παρελθόντος με το παρόν και εγγύηση επανερμηνείας και επανάχρησής του. Η προτεινόμενη επανάχρηση του διδακτηρίου αποσκοπεί στην αποδέσμευση από την έννοια του συστηματικού χώρου εκπαίδευσης και τη μετάβαση σε ένα περιβάλλον ανοικτό προς την κοινωνία με τη δυναμική συνδιαμόρφωσης εκπαιδευτικών αξιών και γνώσης.